Sztuczna inteligencja: etyka, polityka, edukacja 3700-SI-EPE(KC)-OG

Pojawienie się w listopadzie 2022 roku ChatuGPT i dalsza „rewolucja sztucznej inteligencji” spowodowały, że technologie określane tym mianem znalazły się w centrum zainteresowania społecznego. W 2025 roku kapitalizacja rynkowa firmy NVIDIA, głównego dostarczyciela kart graficznych potrzebnych do obsługi modeli genAI, przekroczyła wartość rocznego PKB Japonii; centra obsługi danych odpowiadają obecnie za większą część globalnej produkcji dwutlenku węgla niż lotnictwo; „architekci sztucznej inteligencji” otrzymali w 2025 roku tytuł „Człowieka roku” magazynu „Time”. Jednak aby zrozumieć rewolucję SI oraz obecny społeczny status tych technologii, należy cofnąć się o nieco więcej niż trzy lata i przyjrzeć się szerszemu kontekstowi ich funkcjonowania.

W tym celu na zajęciach zaczniemy od przypomnienia historii sztucznej inteligencji, od pierwszych rozważań o „myślących komputerach” A. Turinga, przez oprogramowanie służące do coraz skuteczniejszego rozwiązywania konkretnych zadań, aż po samouczące się algorytmy stanowiące podstawę współczesnej iteracji SI. Następnie przeanalizujemy najważniejsze etyczne i polityczne skutki pojawienia się zaawansowanych technologii sztucznej inteligencji dla badań naukowych, sfery publicznej i środowiska naturalnego. Szczególne miejsce poświęcimy problematyce edukacji, czyniąc z niej case study tego, w jaki sposób nowe technologie są wprowadzane, jakie odnoszą skutki i jak możemy się wobec nich sytuować.

Temu ostatniemu problemowi poświęcony będzie projekt semestralny, polegający na twórczym i etycznym wykorzystaniu generatywnej SI do rozwiązania interesującego osobę studiującą problemu, oraz krytycznej refleksji nad zaproponowanym rozwiązaniem.

Aby zrealizować założone efekty uczenia się, osoba studiująca powinna przeznaczyć na działania związane z zajęciami ok. 60 godzin: 30 godzin uczestnictwa w zajęciach, 20 godzin przygotowania się do zajęć i 10 godzin na projekt zaliczeniowy.

Zajęcia realizowane w ramach projektu „Zintegrowany Program Rozwoju Dydaktyki – ZIP 2.0”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego – Program Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS) (nr umowy: FERS.01.05-IP.08-0365/23-00).

Zajęcia skoncentrowane są na doskonaleniu kompetencji cyfrowych

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Skonieczny

Kryteria oceniania

Pretest + Posttest (bez oceny)

Aktywność i przygotowanie do zajęć (50% oceny)

Projekt zaliczeniowy. Szczegóły projektu zaliczeniowego zostaną podane podczas jednego z pierwszych spotkań po ustabilizowaniu się liczby osób na zajęciach. (50% oceny)

Szczegółowe kryteria oceny podane zostaną podczas pierwszego spotkania i umieszczone w formie pisemnej na Google Classroom.

Dopuszczalne są dwie nieobecności bez konsekwencji. Dwie kolejne nieobecności wymagają odrobienia. W przypadku więcej niż czterech nieobecności zaliczenie przedmiotu jest niemożliwe, chyba że zachodzi formalna podstawa do zwiększenia limitu nieobecności.

Literatura

Szczegółowa literatura na zajęcia udostępniana będzie sukcesywnie na platformie Classroom. Podczas zajęć będziemy analizować w całości lub fragmentach m.in. następujące teksty:

Bostrom, Nick, Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia. Gliwice: Helion 2016.

Coeckelbergh, Mark, AI Ethics, Cambridge, Mass.: MIT Press 2020.

Coeckelbergh, Mark, Why AI Undermines Democracy and What To Do About It, Cambridge: Polity 2024.

Crawford, Kate, Atlas sztucznej inteligencji. Władza, pieniądze i środowisko naturalne, Wydawnictwa UJ 2024.

Dragan, Andrzej, Quo vAIdis, Wydawnictwo Otwarte 2025.

Floridi, Luciano, The Ethics of Artificial Intelligence - Principles, Challenges, and Opportunities, Oxford: OUP 2023.

Mollick, Ethan, Co-Intelligence. Living and Thinking with AI, Portfolio 2024.

Moret, Ross, AI, The Conflicted University, and the Classroom, Journal of Philosophy of Education, 2025;, qhaf069, https://doi.org/10.1093/jopedu/qhaf069

Searle, John. R. (1980) Minds, brains, and programs. „Behavioral and Brain Sciences” 3 (3): 417-457.

Suleyman, Mustafa i Michael Bhaskar, Nadchodząca fala. Szczeliny 2024.

Taddeo, Mariarosaria, The Ethics of Artificial Intelligence in Defence, Oxford: OUP 2025.

Turing, Alan, Computing Machinery and Intelligence. „Mind.” 1950, 59 (236): 433–460. doi:10.1093/mind/LIX.236.433.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-SI-EPE(KC)-OG w USOSweb