Cywilizacje Śródziemnomorskie starożytności (do Wojen Punickich do Justyniana I) 3700-KSM-KSS-NWP

Celem wCelem wykładów jest przybliżenie słuchaczom procesów dziejowych, jakie można wyodrębnić w basenie morza Śródziemnego i czarnego w szeroko rozumianym okresie starożytności. Cykl wykładów jest podzielony na dwie – oddzielne – części. Na każdą z części przeznaczony jest jeden semestr. W drugim semestrze będziemy identyfikować najważniejsze procesy historyczne i wykształcanie się instytucji politycznych, kulturalnych i wojskowych w okresie rosnącej dominacji Rzymu nad całością basenu Morza Śródziemnego i Czarnego. Szczególny nacisk będzie położony na próbę zrozumienia przyczyn geopolitycznego sukcesu Rzymu, sukcesu nie mającego precedensu w historii cywilizacji śródziemnomorskich. Jednocześnie będziemy się zastanawiać nad przyczynami kryzysów a potem upadku (czy rzeczywiście) zachodniej części Imperium Romanum. Te pytania legły u fundamentów euro-atlantyckiej historiozofii i myli geopolitycznej (Gibbon).
Szczególna uwaga będzie zwrócona bardziej na procesy historyczne i zrozumienie ich logiki niż na czysto faktograficzne podejście do wspomnianych kwestii (daty, nazwiska itp.). Dlatego zakłada się podstawową znajomość historii starożytnej w wymienionym okresie.
Zrozumienie charakteru i ciągu przyczynowo skutkowego wydarzeń historycznych będzie punktem wyjścia do rozważania o zasadności (lub nie) współczesnych teorii geopolitycznych (np. Mackinder) czy historiozoficznych (np. Toynbee), które stanowią w dużej mierze instrument poznawczy anglosaskich i euro-atlantyckich elit kształtujących politykę światową.
W rezultacie wykładów studenci powinni zwiększyć zdolność rozumienia współczesnego nam świata dzięki zdolności rozpoznawania uniwersalnych prawideł rządzących procesami historycznymi na przykładzie cywilizacji śródziemnomorskich wykształconych w starożytności

1. Złudne poczucie porządku a periodyzacja w badaniach nad historią starożytną (i nie tylko)
2. Przekształcenie się zdobyczy cywilizacji greckiej w okresie hellenistycznym – rola procesów akulturacyjnych w ewolucji cywilizacji.
3. Ewolucja instytucji i społeczeństwa państw hellenistycznych
4. Uniwersalna (ponadczasowa i globalna) atrakcyjność zdobyczy greckiej cywilizacji
5. Przyczyny konfliktu i zwycięstwa Republiki Rzymskiej nad hellenistycznymi mocarstwami w walce o globalną dominację.
6. Upadek Republiki Rzymskiej a zarządzanie światowym imperium
7. Wpływ armii na ewolucję ustroju państwowego na przykładzie armii rzymskiej okresu Republiki (reformy Mariusza) i Cesarstwa (ewolucja armii rzymskiej od Augusta do Konstantyna Wielkiego).
8. Religia i państwo na przykładzie przemian religijnych i politycznych Cesarstwa Rzymskiego w III i IV w.
9. Ekonomia i demografia a ewolucja Cesarstwa Rzymskiego w III i IV w.
10. Odrodzenie Imperium Romanum za Justyniana I oraz rola Bizancjum w zachowaniu dorobku cywilizacji rzymskiej i greckiej.

Wykład z elementami konwersatorium, raz lub dwa razy w semestrze zajęcia terenowe (wizyty w muzeum).