Cywilizacje Śródziemnomorskie starożytności (od neolitu do Wojen Punickich) 3700-KSM-KSS

Celem wykładów jest przybliżenie słuchaczom procesów dziejowych, jakie można wyodrębnić w basenie morza Śródziemnego i czarnego w szeroko rozumianym okresie starożytności. Cykl wykładów jest podzielony na dwie – oddzielne – części. Na każdą z części przeznaczony jest jeden semestr. W pierwszym semestrze będziemy identyfikować najważniejsze procesy historyczne i wykształcanie się instytucji politycznych, kulturalnych i wojskowych w okresie od późnego neolitu (cywilizacje megalityczne) po Wojny Punickie, które rozstrzygnęły o hegemonii Rzymu nie tylko nad zachodnią częścią Morza Śródziemnego, ale w konsekwencji nad całością basenu Morza Śródziemnego i Czarnego.
Szczególna uwaga będzie zwrócona bardziej na procesy historyczne i zrozumienie ich logiki niż na czysto faktograficzne podejście do wspomnianych kwestii (daty, nazwiska itp.). Dlatego zakłada się podstawową znajomość historii starożytnej w wymienionym okresie.
Zrozumienie charakteru i ciągu przyczynowo skutkowego wydarzeń historycznych będzie punktem wyjścia do rozważania o zasadności (lub nie) współczesnych teorii geopolitycznych (np. Mackinder) czy historiozoficznych (np. Toynbee), które stanowią w dużej mierze instrument poznawczy anglosaskich i euro-atlantyckich elit kształtujących politykę światową.
W rezultacie wykładów studenci powinni zwiększyć zdolność rozumienia współczesnego nam świata dzięki zdolności rozpoznawania uniwersalnych prawideł rządzących procesami historycznymi na przykładzie cywilizacji śródziemnomorskich wykształconych w starożytności.

1. Geografia Morza Śródziemnego i Czarnego. Znaczenie szlaków wodnych dla rozwoju cywilizacji śródziemnomorskich
2. Cywilizacje megalityczne – zasięg geograficzny i znaczenie dla rozwoju cywilizacji środziemnorskich
3. Rola postępu technicznego w rozwoju cywilizacji na przykładzie wynalazków umożliwiających obróbkę metalu.
4. Cywilizacje śródziemnomorskie epoki brązu – ogóle prawidła kształtowania się państwa, powstanie biurokracji, pisma i innych instrumentów cywilizacji miejskiej.
5. Rola postępu technicznego w rozwoju sztuki wojennej na przykładzie zastosowania pierwszych wozów bojowych (rydwanów).
6. Najważniejsze cywilizacje śródziemnorskie wczesnej epoki żelaza. Rola dalekosiężnego handlu morskiego w rozwoju cywilizacji śródziemnomorskiej – Fenicjanie i Grecy.
7. Powstawanie imperiów globalnych na przykładzie Asyrii.
8. Najważniejsze zdobycze kultury greckiej okresu archaicznego i klasycznego.
9. Najważniejsze zdobycze kultury rzymskiej okresu wczesnej i średniej Republiki (do końca III w. przed Chr.)

Wykład z elementami konwersatorium, raz lub dwa razy w semestrze zajęcia terenowe (wizyty w muzeum).