Teatry uliczne jako zwierciadło procesów społecznych i prądów artystycznych 3700-KSM-K-TU

EFEKTY UCZENIA SIĘ DLA PRZEDMIOTU

Teatry uliczne jako zwierciadło procesów społecznych i prądów artystycznych
WIEDZA (W)
W1 - Student zna i rozumie złożoność teatrów ulicznych jako zjawisk kulturowych analizowanych w pięciu systemach: politycznym, artystycznym, religijnym, intelektualnym oraz życia codziennego (teoria Quadrivium cywilizacyjnego). (K_W01, K_W03)
W2 - Student zna terminologię z zakresu teatrologii, performatyki, antropologii widowisk oraz historii społecznej i potrafi ją stosować w analizie spektakli publicznych od starożytności po wczesną nowożytność. (K_W02)
W3 - Student zna i rozumie metodologię badań interdyscyplinarnych łączących perspektywę historyczną, teatrologiczną, antropologiczną i religioznawczą w analizie fenomenów performatywnych. (K_W05)
W4 - Student zna różnorodne metody analizy i interpretacji spektakli publicznych jako tekstów kultury, w tym źródeł ikonograficznych, kronik, relacji, traktatów oraz materiałów etnograficznych. (K_W04, K_W06, K_W08)
W5 - Student rozumie dynamikę transferów i transformacji form
teatralnych w perspektywie translatio studii oraz cyrkulacji wiedzy między systemami kulturowymi w Europie. (K_W03, K_W10)
W6 - Student ma wiedzę o życiu kulturalnym w różnych regionach
Europy (Śródziemnomorze, Europa Zachodnia, Środkowa) i rozumie specyfikę polskich teatrów ulicznych na tle europejskim. (K_W09)
UMIEJĘTNOŚCI (U)
U1 - Student potrafi samodzielnie dobrać i zastosować metodologię Quadrivium cywilizacyjnego (PARIŻ) do analizy konkretnych spektakli publicznych, identyfikując warstwy: polityczną, artystyczną, religijną, intelektualną oraz życia codziennego. (K_U02, K_U05)
U2 - Student potrafi samodzielnie selekcjonować, krytycznie oceniać i interpretować źródła historyczne (kroniki, ikonografia, relacje, traktaty) dotyczące teatrów ulicznych oraz literaturę naukową w języku polskim i obcym. (K_U01, K_U08)
U3 - Student potrafi samodzielnie sformułować problem badawczy dotyczący spektakli publicznych w perspektywie interdyscyplinarnej i zaprezentować wyniki własnych analiz w formie ustnej i pisemnej.
(K_U03, K_U04, K_U10)
U4 - Student potrafi przygotować prezentację naukową z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych, uwzględniającą metodologię interdyscyplinarną, z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej i standardów komunikacji akademickiej. (K_U07, K_U10)
U5 - Student potrafi uczestniczyć w dyskusji naukowej, formułować pytania badawcze, krytycznie odnosić się do prezentowanych interpretacji oraz stosować terminologię specjalistyczną. (K_U06)
U6 - Student potrafi rozpoznawać transfery form teatralnych między regionami i kulturami oraz interpretować je w kontekście przemian społecznych i cywilizacyjnych. (K_U05)
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (K)
K1 - Student jest gotów do pogłębiania wiedzy o różnorodności
europejskich kultur performatywnych oraz do śledzenia nowych metod badań nad teatrem i performatywnością. (K_K01, K_K02)
K2 - Student szanuje dziedzictwo kulturowe Europy w jego
różnorodności (Śródziemnomorze, Zachód, Wschód) oraz wykazuje wrażliwość wobec różnic kulturowych i religijnych ujawniających się w spektaklach publicznych. (K_K05, K_K06, K_K07)
K3 - Student jest gotów do podejmowania działań zmierzających do ochrony i dokumentacji niematerialnego dziedzictwa kulturowego, w tym zanikających form teatru ludowego. (K_K04)
K4 - Student świadomie uczestniczy w życiu kulturalnym, rozumiejąc współczesne spektakle publiczne (festiwale, procesje, manifestacje) jako
kontynuację historycznych form teatru ulicznego. (K_K08)
K5 - Student jest kompetentny w zakresie samodzielnego wyboru metod i narzędzi badawczych oraz organizacji pracy nad prezentacją naukową w formie indywidualnej. (K_K03)

Ocena pracy studentów będzie czterotorowa:
1. Obecność na zajęciach (30 godzin)
2. Aktywność w dyskusji nad tematem wykładowcy poparta własną
lekturą przed zajęciami (30 godzin)
3. Aktywność w dyskusji nad prezentacją studenta, popartą własną
lekturą przed zajęciami (30 godzin)
4. Własna prezentacja.
Waga części po 25%.

Literatura zalecana do przygotowania się do twórczego udziału w
kolejnych zajęciach co jest warunkiem zaliczenia przedmiotu.
I. METODOLOGIA I TEORIA
Teoria performatywności i teatru:

Sztuka teatru [w:] J. Degler (red.) Problemy teorii dramatu i teatru, cz. III, Wr 1988:443-455.
Olko J. (red.) – Obrzęd, teatr, ceremoniał w dawnych kulturach, W. 2008.
Ratajczakowa D. – Galeria gatunków widowiskowych, teatralnych i
dramatycznych, Poznań 2015.
Turner V. - From Ritual to Theatre: The Human Seriousness of Play, New
York 1982.
Davidson C. – Space and Time in Medieval Drama: Meditations on
Orientation in the Early Theater, w: Word, Picture and Spectacle,
Kalamazoo 1984: 39-94;
Schechner R.– Performatyka. Wstęp, Wrocław 2006.
Fischer-Lichte E.- Estetyka performatywności, Kraków 2008.
Carlson M. - Performans, Warszawa 2007 (oryg.2004)
Antropologia widowisk:

Geertz C, Negara. Państwo-teatr na Bali w XIX wieku, W. 1992.
Handelman, Don - Models and Mirrors: Towards an Anthropology of
Public Events, Cambridge 1990.
Huizinga J. - Homo ludens: zabawa jako źródło kultury, Warszawa 1967.

II. HISTORIA, REGIONY I KOMPARATYSTYKA

Ogólne:

Kindermann, Heinz - Theatergeschichte Europas, Salzburg 1957-74.
Nicoll A. – Dzieje teatru, W. 1977.
Wickham, Glynne - The Medieval Theatre, Cambridge 1987 (wyd. 3).
Vince, Ronald W. - Ancient and Medieval Theatre: A Historiographical
Handbook, Westport 1984.
Raszewski Z., Krótka historia teatru polskiego, W. 1978.

Grecja i Rzym:

Goldhill S.- "The Great Dionysia and Civic Ideology", w: Nothing to Do
with Dionysos? Athenian Drama in Its Social Context, red. J.J. Winkler,
Princeton 1990: 97-129.
Kocur M., We władzy teatru. Aktorzy i widzowie w antycznym Rzymie,
Wrocław 2005.

Średniowieczne misteria i procesje:
Plesch V., Notes for the Staging of a Late Medieval Passion Play []
Material culture & Medieval Drama, red. C.Davidson, Kalamazoo
1999:75-102;
Davidson C., red. The Dramatic Tradition of the Middle Ages, NY 2005.
Meredith P., Tailby J. E. (red.) - The Staging of Religious Drama in
Europe in the Later Middle Ages: Texts and Documents in English
Translation, Kalamazoo 1983.
Pochat G.- Theater und bildende Kunst im Mittelalter und in der
Renaissance in Italien, Graz 1990.
Sławińska I., Współczesny teatr liturgiczny, „Roczniki Humanistyczne”
1980:90-103.

Karnawały i święta ludowe:

Burke, Peter - Kultura ludowa we wczesnonowożytnej Europie, W.2009.
Heers J., Święta głupców i karnawały, W.1995.
Davis N.Z., "The Reasons of Misrule: Youth Groups and Charivaris in
Sixteenth-Century France", Past & Present 50 (1971), s. 41-75.

Teatr miejski i bractwa:

Strietman E., Happé P. (ed.), Urban Theatre in the Low Countries 1400-
1625, Turnhout 2006.
Morawski P.K., Ustanawianie świętości. Kulturowa historia angielskich
widowisk religijnych w XVI wieku, Warszawa 2015.
Eisenbichler K., The Boys of the Archangel Raphael. A Youth
Confraternity in Florence, 1411-1785, Toronto 1998.
Procesje i ceremonie władzy:

Calma, C.E. & Rzegocka, J. Locating theatricality: the case of the grand
duchy of Lithuania [w:] Pogranicza teatralności, s.138-157
Kipling G. Enter the King. Theatre, Liturgy, and Ritual in the Medieval
Civic Triumph, Oxford 1998.

Egzekucje jako teatr:

Foucault M. - Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, W. 1993
Terpstra N.- Piety and Punishment: The Lay Conforteria and Civic Justice
in Sixteenth-Century Bologna, Farnham 2015.
III. POLSKA I EUROPA ŚRODKOWA

Ogólne:
https://encyklopediateatru.pl/
Straus S., Bibliografia źródeł do historii teatru w Polsce, Wr 1957

Teatr religijny:

Smosarski J., Nowa Jerozolima na dawnym Mazowszu; Kalwaria
Ujazdowska [] Tenże, Świętowanie doroczne w Polsce, W. 1996:72-83.
Prejs M., Kalwarie polskie. Perspektywa komunikacyjna, W. 2022
Okoń, Jan - Dramat i teatr szkolny. Sceny jezuickie XVII wieku, Wr. 1970.
Lewański J. – Rola teatru Kolegium i Akademii S.J. na ziemi Wileńskiej
[w:] Wilno — Wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu
kultur. Białystok 1992, s. 9-44.

Kultura szlachecka:

Kotarski E. – Media i kultura polityczna szlachty polskiej XVI wieku,
Gdańsk 2025.
Kitowicz, Jędrzej - Opis obyczajów za panowania Augusta III, oprac. R.
Pollak, Wrocław 1951 [fragmenty o redutach].
Chróścicki J.A. – Pompa funebris. Z dziejów kultury
staropolskiej, Warszawa 1974.
Opaliński E. – Kultura polityczna szlachty polskiej w latach 1587-1652:

system parlamentarny a społeczeństwo obywatelskie, W.1995 (m.in. o
„Zajazdach”)
Chrościcki J. A., Sztuka i polityka. Funkcje propagandowe sztuki w epoce
Wazów 1587–1666, Warszawa 1983.

IV. STUDIA SZCZEGÓŁOWE
(uzupełniająca - dla prezentacji studenckich)

Włochy:

Trexler R.C., Florentine Theatre, 1280-1500. A Checklist of Performances,
„Forum Italicum 1980:454-475. Tenże, Public Life in Renaissance
Florence (1980).
D'Accone F.A. – The Civic Muse: Music and Musicians in Siena During the
Middle Ages & the Renaissance [opis Palio], Chicago 1997:683-697.
Muir, Edward - Civic Ritual in Renaissance Venice, Princeton 1981. 43.
Davis R.C., Lindsmith G.R. - Renaissance People: Lives That Shaped the
Modern Age, Los Angeles 2011 [rozdział o karnawale weneckim].

Hiszpania:

Mitchell, Timothy - Blood Sport: A Social History of Spanish Bullfighting,
Philadelphia 1991.

Francja:

Lebègue, Raymond - Le Mystère des Actes des Apôtres. Contribution à
l'étude de l'humanisme et du protestantisme français au XVIe siècle, Paris
1929.

Anglia:

Beadle R.(red.) - The Cambridge Companion to Medieval English Theatre,
Cambridge 1994.
Rastall, Richard - The Heaven Singing: Music in Early English Religious
Drama, Cambridge 1996.

Niderlandy, Niemcy, Skandynawia:
Dąbrówka A., Teatr i sacrum w średniowieczu (2013; rozdz. 19 o
brabanckim bractwie eucharystycznym).
Catholy, Eckehard - Das Fastnachtspiel des Spätmittelalters. Gestalt und
Funktion, Tübingen 1961.
Simon, Eckehard - The Theatre of Medieval Europe: New Research in
Early Drama, Cambridge 1991.
Gunnell T. – Masks and Mummings in the Nordic Area, Uppsala 2007.

Europa Środkowa:

Smosarski J. Czas topienia Marzanny; Dożynki [w:] Świętowanie
doroczne w Polsce, 1996:39-43; 110-115.
Brzustowicz B.W. – Udział czeskich rycerzy w turniejach z okazji
koronacji Kazimierza Jagiellończyka w 1447 roku [] Pogranicza
teatralności, 2011:1290-137.
Veltruský, Jiří - A Sacred Farce from Medieval Bohemia: Mastičkář, Ann
Arbor 1985.
Rajeczky, Benjamin - Hungarian Folk Music and Plays, Budapest 1980.
Stomma, Ludwik - Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku, Łódź 2002.
Kolberg, Oskar - Krakowskie, Kraków 1871-1875 [fragmenty o kuligu].

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3700-KSM-K-TU w USOSweb