Opera i historia – przypadek włoski. Romantyzm i Risorgimento 3700-KSM-K-OiH
Problematyka zajęć dotyczy historyczno-politycznych kontekstów, powstania, społecznego odbioru i tradycji scenicznej wybitnych dzieł włoskiej literatury operowej epoki romantyzmu i zjednoczenia Włoch oraz ich recepcji w czasach późniejszych. W ramach przedmiotu przeprowadzony zostanie przegląd czołowych utworów operowych o tematyce historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem szkoły narodowej (Rossini, Donizetti, Bellini, Verdi) oraz werystów (Mascagni, Leoncavallo, Puccini) w powiązaniu z głównymi procesami politycznymi i zjawiskami kulturowymi, zachodzącymi na Półwyspie Apenińskim w wieku XIX (Wielka Rewolucja Francuska, epopeja napoleońska, Wiosna Ludów, Risorgimento) oraz literaturą i propagandą. Ukazane zostaną okoliczności powstawania poszczególnych dzieł, związek fabuły z zapotrzebowaniem społecznym i oficjalną wykładnią dziejów ojczystych, a także udział opery jako gatunku w kreowaniu świadomości historycznej odradzających się Włoch. Problematyka zajęć dotyczyć będzie także związków romantycznej formy operowej z teatrem epoki oraz wpływu literatury romantycznej na późniejszy rozwój gatunku muzycznego (dramat muzyczny, weryzm). Osobne miejsce zajmie kwestia funkcji edukacyjnych opery, w powiązaniu z innym dyscyplinami artystycznymi. Wskazane zostaną również przypadki kolizji między wizją artystyczną i oczekiwaniami czynników rządowych.
1.Rossini – celebryta czy piewca wolności? („Wilhelm Tell” i „Mojżesz w Egipcie”)
2.Historyczne inspiracje mistrzów bel canto („Purytanie”, „Norma”, „Lucia di Lammermoor”, „Lucrezia Borgia”
3.Auber: przypadkowy sprawca rewolucji („Niema z Portici”)
4.Verdi a Risorgimento:
a/: spory wokół „Nabucco”;
b/ po śladach Wiktora Hugo („Ernani”, „Rigoletto”);
c/ twórca historyzujący („Lombardczycy”, „Atylla”, „Bitwa pod Legnano”);
d/ Schillerowskie inspiracje („Zbójcy”, „Don Carlos’)
5.Ponchielli: „Gioconda” – mit Serenissimy
6.Mascagni: „Rycerskość wieśniacza” – konserwatyzm Południa
7.Puccini: „Tosca” – pean ku czci rewolucji?
Uwaga: poszczególne tematy mogą być omawiane na więcej niż jednych zajęciach bądź łączone
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy:
K_W06: student ma uporządkowaną, pogłębioną, szczegółową wiedzę na temat dziejów Półwyspu Apenińskiego w XIX w.;
K_W16: rozumie zależności między rozwojem kultury a przemianami społecznymi.
W zakresie umiejętności:
K_U02: potrafi samodzielnie interpretować i analizować teksty kultury, uwzględniając ich kontekst historyczny i regionalny;
K_U07: potrafi adekwatnie wybrać i zastosować metody i narzędzia badawcze w celu krytycznego opracowania i interpretacji wybranego zagadnienia związanego z badaniem kultur Włoch/Śródziemnomorza lub relacji międzykulturowych;
W zakresie kompetencji społecznych:
K_K02 ma świadomość dynamicznego rozwoju kultury i pojawiania się nowych metod i paradygmatów badawczych
K_K05: uczestnicząc w dyskusji, szanuje poglądy partnerów i używa argumentów merytorycznych;
K_K09: zna i rozumie kluczowe wyzwania związane z badaniem kultury i relacji międzycywilizacyjnych oraz z zachowaniem spuścizny kulturowej.
Kryteria oceniania
Uczestnicy zajęć będą oceniani na podstawie obecności i aktywności w zajęciach. Student ma prawo do dwóch nieobecności w semestrze. Trzecią i czwartą nieobecność należy zaliczyć. Większa liczba nieobecności uniemożliwia zaliczenie przedmiotu.
Literatura
Podstawowa literatura:
A.Borkowska-Rychlewska, Szekspir w operze XIX wieku. Romantyczne konteksty, inspiracje i nawiązania, Poznań 2013;
N. Bouchard, Risorgimento in Modern Italian Culture: Revisiting the Nineteenth-century Past in History, Narrative, and Cinema, 2005;
J. Chomiński, K. Wilkowska-Chomińska, Opera i dramat, Kraków 1976;
P. Kamiński, Tysiąc i jedna opera, Kraków 2008 (wydanie jednotomowe - 2015);
E. Łętowska, J. Łętowski, Przygoda z operą, Warszawa 1991;
E. Nowicka, Zapisane w operze. Studia z historii i estetyki opery, Poznań 2012;
Od literatury do opery i z powrotem. Studia nad estetyką teatru operowego, red. R.D. Golianek, P. Urbański, Toruń 2010;
Opera wobec historii, red. nauk. R.D. Golianek, P. Urbański, Toruń 2012 (wybrane szkice);
R. Parker, The New Grove Guide to Verdi and his Operas, Oxford and New York: Oxford University Press, 2007;
R. Parker, Verdi politico (https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/1354571X.2012.690581);
S. Stewart-Steinberg, Risorgimento in opera (https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/1354571X.2012.753010?journalCode=rmis20);
P. Urbański, David musicus i inne studia z pogranicza tradycji antycznej i historii opery, Kraków 2013 (wybrane fragmenty)
Szczegółowa bibliografia do poszczególnych tematów zostanie podana w trybie roboczym, w zależności od kompetencji językowych słuchaczy.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: