Powiedz mi co jesz, a powiem Ci kim jesteś. Zagadnienia z socjologii i antropologii jedzenia 3700-KON85-AL
„Powiedz mi co jesz, a powiem Ci kim jesteś” napisał Brillat-Savarin. Jedzenie, z pozoru temat banalny, jest obszarem wielu napięć i sporów kulturowych i społecznych. To co jemy, nie tylko jest wyrazem indywidualnych preferencji i wielu projektów tożsamościowych, związanych z płcią, wiekiem, religią, ale także odbiciem struktury społecznej, norm i zwyczajów kulturowych, dominujących dyskursów wokół jedzenia i układu sił na arenie międzynarodowej. Jedzenie może być sposobem wyrażenia opieki i troski, ale jest też polem walki. Jest narzędziem w okazywaniu miłości i w próbie dyscyplinowania zarówno innych, jak i siebie. Jedzenie to temat polityczny, który obejmuje karmienie dzieci, stołówki szkolne, pracę w gastronomii, GMO, Fair Trade, turystykę kulinarną, McDonald’s, zasady religijne, weganizm, symbole, ‘zdrową dietę’, kuchnie narodowe i niematerialne dziedzictwo UNESCO, rytuały i in.
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z zagadnieniami tzw. food studies. Omówimy zarówno prace klasyków, Norberta Eliasa, Claude’a Levi-Straussa, Marvina Harrisa, Mary Douglas, Sidneya Mintza i Anne Murcott, jak i współczesne badania, związane na przykład z krytyczną analizą ideologii nauk żywieniowych (critical nutrition), moralnością i jedzeniem, alternatywnymi metodami produkcji i konsumpcji, polityką kulturową wokół jedzenia. Zajęcia będą odbywały się w formie konwersatorium. W czasie zajęć poruszymy temat różnych podejść teoretycznych, jak i problematykę polityczną, społeczną i ekonomiczną związaną z jedzeniem. Przyjrzymy się także materialnym i fizjologicznym aspektom jedzenia. Chociaż główny nacisk będzie położony na perspektywę socjologiczno-antropologiczną, zajęcia będą miały także charakter interdycyplinarny. Część dyskusji będzie prowadzona przez zaproszonych gości, zajmujących się historią jedzenia, jedzeniem w filmie, food designem i biotechnologią żywności. Zajęcia będą wymagały czytania dużej ilości materiału, także w jęz.angielskim, udziału w dyskusji, pracy indywidualnej oraz w grupie, a także napisania pracy końcowej.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
K_U05: posiada podstawowe umiejętności wykorzystywania interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych w analizie zjawisk kultury współczesnej
K_W08: ma uporządkowaną w pogłębionym zakresie wiedzę o kierunkach myśli filozoficznej i społecznej w perspektywie historycznej i współczesnej
K_U11: potrafi samodzielnie, w sposób twórczy i pogłębiony zaanalizować tekst pisemny i ustny o charakterze naukowym w języku polskim oraz w jednym z języków kongresowych
K_U13: potrafi przygotować naukowe wystąpienie pisemne oraz ustne, uwzględniając poziom oraz potrzeby odbiorców
K_K03: rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
Kryteria oceniania
Udział w zajęciach
Prezentacje własnych opracowań różnorodnego materiału (artykułów, danych zastanych)
Współpraca w grupie
Praca pisemna
Literatura
Abbots, E-J., Lavis, A. (2013) Why we eat, how we eat: Contemporary encounters between foods and bodies. Farnham, Burlington: Ashgate.
Bentley, A. (2014) Inventing Baby Food: Taste, Health, and the Industrialization of the American Diet. Oakland: University of California Press.
Biltekoff, Ch. (2013) Eating Right in America: The Cultural Politics of Food and Health. Durham, London: Duke University Press.
Cairns, K., Jonhston, J. & MacKendrick, N. (2013) “Feeding the ‘organic child’: Mothering through ethical consumption”. Journal of Consumer Culture 13 (2): 97 – 118.
Caldwell, M. (ed.) (2009) Food & everyday life in the post-socialist world. Bloomington: Indiana University Press.
Clark, D. (2004) “The raw and the rotten: punk cuisine”, Ethnology 43 (1): 19-31.
Counihan, C., van Esterik, P. (eds.) (2008) Food and Culture: a Reader. 2nd Edition. London: Routledge.
Coveney, J. (2006) Food, Morals and Meaning: The Pleasure and Anxiety of Eating. 2nd edition. Oxon: Routledge.
De Certeau, M. (1998) The Practice of Everyday Life. Volume 2: Living and Cooking. London: University of Minessota Press.
DeVault, M. (1991) Feeding the Family. The Social Organization of Caring as Gendered Work. Chicago, London: University of Chicago Press.
Domański, H., Karpiński, Z., Przybysz, D., Straczuk, J. (2015) Wzory jedzenia a struktura społeczna. Warszawa: Scholar.
Douglas, M. (1975) “Deciphering a Meal” [w:] Implicit Meanings: essays in anthropology. London: Routledge. 36 – 54.
Dunn, E. (2008) Prywatyzując Polskę: o bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy. Przeł. Przemysław Sadura, wstęp David Ost. Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej.
Elias, N. (2011) O procesie cywilizacji: Analizy socjo- i psychogenetyczne. Przeł. Tadeusz Zabłudowski, Kamil Markiewicz. Warszawa: W.A.B.
Goody, J. (1982) Cooking, Cuisine and Class: A Study in Comparative Sociology. Cambridge, New York: Cambridge University Press.
Guthman, J. (2009) “Teaching the Politics of Obesity: Insights into Neoliberal Embodiment and Contemporary Biopolitics”. Antipode, 41 (5): 1110 – 1133.
Guthman, J., DuPois, M. (2006) “Embodying neoliberalism: economy, culture, and the politics of fat”. Environment and Planning D: Society and Space, 24 (3): 427 – 448.
Harris, M. (1987) The Sacred Cow and the Abominable Pig: Riddles of Food and Culture. Touchstone Books.
Hayes-Conroy, A., Hayes-Conroy, J. (eds.) (2013) Doing Nutrition Differently: Critical Approaches to Diet and Dietary Intervention. Farnham, Burlington: Ashgate
Jarecka, U., Wieczorkiewicz, A. (eds.) (2014) Terytoria Smaku. Studia z Socjologii i Antropologii Jedzenia. Warszawa: IFiS PAN.
Jing, J. (ed.) (2000) Feeding China’s Little Emperors. Stanford: Stanford University Press.
Klein, J., Jung, J. & Caldwell, M. (eds.) (2014) Ethical Eating in the Postsocialist and Socialist World. Berkley, Los Angeles: University California Press.
Lupton, D. (1996) Food, the Body and the Self. London: SAGE Publications.
Mintz, S. (1986) Sweetness and Power: The Place of Sugar in Modern History. New York: Penguin Books.
Mol, AM. (2008) “I Eat an Apple. On Theorizing Subjectivities”. Subjectivity 22: 28 – 37.
Nestle, M. (2002) Food Politics: How the Food Industry Influences Nutrition and Health. Berkley, Los Angeles, London: University of California Press.
Saguy, A. (2013) What's Wrong with Fat? Oxford, New York: Oxford University Press.
Scrinis, G. (2013) Nutritionism: The Science and Politics of Dietary Advice. New York: Columbia University Press.
Szpakowska, M. (ed.) (2008) Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów. WUW.
Warde, A. (1997) Consumption: Food and Taste. London: Sage Publications.
Watson, J., Caldwell, M. (2005) The Cultural Politics of Food and Eating. Oxford: Blackwell Publishing.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: