Język i kultura. Antropologia lingwistyczna 3700-KON345-AL
Pojęcie „antropologia lingwistyczna” może przywodzić na myśl dość szczegółową dyscyplinę naukową. W rzeczywistości opisuje ono interdyscyplinarne w swej istocie badania nad rolą języka w życiu społecznym i kulturze. Jej prapoczątków doszukuje się jednak w etnograficznych badaniach prowadzonych przez lingwistów, których celem był opis poszczególnych, najczęściej postrzeganych jako „egzotyczne”, języków.
Z taką charakterystyką antropologii lingwistycznej koresponduje zakres tematyczny kursu. Porusza on więc najważniejsze problemy, które poruszane były przez przedstawicieli opisywanego podejścia, takie jak m. in. kwestie relacji władzy w języku, wyrażanie tożsamości poprzez język, krytyczne spojrzenie na historię językoznawstwa. Szczególna uwaga poświęcona zostanie zagadnieniom od lat podejmowanym przez badaczy z Wydziału „Artes Liberales” – rewitalizacji językowej i kwestii ideologii językowych. Jednocześnie, uczestnicy kursu zostaną przygotowani do przeprowadzenia autorskich badań terenowych oraz wszechstronnej analizy zebranych przez siebie materiałów, prowadzonej z wykorzystaniem narzędzi komputerowych. Umiejętności te znajdą zastosowanie w trakcie tworzenia krótkiej pracy badawczej, powstałej na bazie własnych badań – finalnego efektu kursu.
Przyjęta formuła zajęć sprawia, że umiejętności praktyczne wyniesione z kursu będą mogły zostać wykorzystane również w badaniach niedotyczących bezpośrednio języka.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Dla studiów I stopnia:
K_W01 zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę kulturze
K_W02 zna podstawową terminologię nauk społecznych i rozumie ich rolę kulturze
K_W04 rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych
KW_05 zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury
K_W06 zna podstawowe kierunki myśli filozoficznej, społecznej, przyrodniczej
K_W07 zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych
K_W08 zna podstawowe zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych
K_U01 selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych
K_U02 dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych
K_U03 sformułować problem badawczy
K_U04 rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności
K_U05 uczestniczyć w konferencjach, sympozjach i dyskusjach naukowych
K_U06 prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy akademickiej we właściwej formie
K_U07 przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim
K_U11 zaplanować i zrealizować pracę grupową
K_U12 potrafi wykorzystać informacje źródłowe z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej
K_U13 wykorzystywać narzędzie cyfrowe w pracy akademickiej
K_K01 jest gotów do podejmowania kształcenia przez całe życie
K_K02 jest gotów do podejmowania pracy zespołowej
K_K03 jest gotów do poznawania nowych metod badawczych
K_K04 ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań
K_K05 jest gotów do samodzielnego wyznaczania zadań
K_K06 jest gotów do podjęcia właściwych działań przyczyniających się do ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego
K_K07 przestrzega zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych
K_K08 docenia bogactwo kultury
K_K09 jest gotów do zrozumienia dziedzictwa kulturowego i różnorodności kulturowej
K_K11 szanuje etyczny wymiar badań naukowych
Kryteria oceniania
Opanowanie wiedzy prezentowanej na wykładach, w tym rozumienie omawianych zjawisk, umiejętność kojarzenia faktów i zagadnień kluczowych dla problematyki zajęć. Zaliczenie ma formę ustną i odbywa się pod koniec semestru na podstawie wybranej przez siebie lektury z listy lektur obowiązkowych. W trakcie semestru uczestnicy i uczestniczki kursu prowadzą (mini)badania terenowe, które stanowią podstawę dla końcowej pracy pisemnej.
Dopuszcza się 2 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze.
Literatura
Literatura dodatkowa:
Ahearn, Laura M.
2013 Antropologia lingwistyczna: wprowadzenie, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bachtin, Michaił
1975 Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Barnard, Alan
2006 Antropologia, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Battistella, Edwin
2005 Bad Language: Are some Words Better Than Others? Oxford: Oxford University Press.
Boas, Franz
1911 Introduction to the Handbook of American Indian Languages, „Bulletin of the Bureau of American Ethnology”, Washington DC: Govt. Printing Office, s. 1–83.
Bourdieu, Pierre
1991 Language and Symbolic Power, Cambridge: Harvard University Press.
Burke, Peter
2009 Języki i społeczności w Europie wczesnonowożytnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Chromik, Bartłomiej
2016 From Wilamowice to the Philosophy of Science and Back Again: Three Levels of Linguistic Ideologies, [w:] Integral Strategies for Language Revitalization, red. J. Olko, T. Wicherkiewicz, R. Borges, Warszawa: Wydział “Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, s. 91–110.
Dorian, Nancy
1998 Western Language Ideologies and Small-Language Prospects, [w:] Endengered Languages: Current Issues and Future Prospects, red. L.A. Grenoble, L.J. Whaley, Cambridge: Cambridge University Press, s. 3–21.
Drawson, Alexandra S., Elaine Toombs, Christopher J. Mushquash
2017 Indigenous Research Methods: A Systematic Review, „The International Indigenous Policy Journal”, t. 8, nr 2, https://ir.lib.uwo.ca/iipj/vol8/iss2/5/ [dostęp: 06.02.2019].
Goody, Jack
2012 Mit, rytuał i oralność, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Hammersley, Maryn i Paul Atkinson
2000 Metody Badań Terenowych, Poznań: Zysk i S-ka.
Haugen, Einar
1972 The Ecology of Language. Essays by Einar Haugen, Stanford: Stanford University Press.
Irvine, Judith T. i Susane Gal
2000 Language Ideology and Linguistic Differentiation, [w:] Ideologies, Polities, and Identities, red. P. V. Kroskrity, Santa Fe: School of American Research Press, s. 35–84.
Król, Tymoteusz
2016a Lost in the World and Completely Lonely: What Must Be Endured by the One Who Arduously Keeps Awakening a Language, [w:] Integral Strategies for Language Revitalization, red. J. Olko, T. Wicherkiewicz, R. Borges, Warszawa: Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego s. 55–64.
2016b Czym jest dla dzisiejszych Wilamowian język wilamowski? Różne funkcje, różne postawy językowe, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, nr 55, s. 241–264.
Kroskrity, Paul V.
2004 Language Ideologies, [w:] A Companion to Linguisitic Anthropology, red. A. Duranti, Malden: Blackwell Publishing, s. 496–517.
Labov, William
1969 The Logic of Nonstandard English, [w:] Report of the Twentieth Annual Round Table Meeting on Linguistics and Language Studies, red. J. E. Alatis, Washington D.C.: Georgetown University School of Languages and Linguistics, s.1-44.
Lippi-Green, Rosina
1997 English with an Accent. Language, Ideology, and Discrimination in the United States, London, New York: Routledge.
Olko, Justyna
2016 Revitalizing Endangered Languages - About the Project. http://www.revitalization.al.uw.edu.pl/eng/Page/About_the_project, [dostęp: 19. 04. 2018].
Olko, Justyna, Tomasz Wicherkiewicz i Robert Borges
2016 Introduction, [w:] Integral Strategies for Language Revitalization, red. J. Olko, T.Wicherkiewicz, R. Borges, Warszawa: Wydział „Artes Liberales”, s. 9–16.
Ong, Walter J.
1992 Oralność i piśmienność: słowo poddane technologii, Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
Sallabank, Julia
2018 Purism, Variation, Change and ‘Authenticity’: Ideological Challenges to Language Revitalisation, „European Review”, t. 26, nr 1, s. 164–178.
Silverstein, Michael
1979 Langauge Structure and Linguistic Ideology, [w:] The Elements: A Parasession on Linguistic Units and Levels, red. P.R. Cline, W. Hanks, C. Hofbauer, Chicago: Chicago Linguistic Society, s. 193–247.
1985 Language and the Culture of Gender, [w:] Semiotic Mediation, red. E. Mertz, R. Parmentier, New York: Academic Press, s. 219–259.
1996 Monoglot “Standard” in America: Standarization and Metaphors of Linguistic Hegemony, [w:] The Matrix of Language: Contemporary Linguistic Anthropology, red. D. Lawrence Brenneis, R. K. S. Macaulay, Boulder: Westview Press, s. 284–306.
Wicherkiewicz, Tomasz i Justyna Olko
2016 Researching, Documenting and Reviving Wymysiöeryś: A Historical Outline, [w:] Integral Strategies for Language Revitalization, red. J. Olko, T. Wicherkiewicz, R. Borges, Warszawa: Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, s. 17–54.
Woolard, Kathryn A.
2010 Language Ideology: Issues and Approaches, „Pragmatics”, t. 2, nr 3, s. 235–249.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: