Kształt rzeczy przyszłych – w poszukiwaniu nowoczesności. Fantastyka naukowa na tle przemian kulturowych przed 1939 rokiem 3700-KON238-AL
Odzyskanie niepodległości przez Polskę było początkiem żmudnego procesu sklejania w jedno państwo trzech zaborów, tworzeniem centrum z peryferyjnych ziem dawnych imperiów. Towarzyszyła temu strategia projektowania przyszłości, w której Polska jest spójna i potężna – odrodzona Rzeczpospolita miała nie tylko być nowoczesna, lecz także stanowić podmiot przemian i dawać tym samym wzór światu. Projekt wyobrażonej przyszłości najlepiej widać w międzywojennej literaturze fantastycznej, w której potęga militarna przeplatała się z potęgą kolonialną oraz techniczną, zaś wszystko uzupełniał nowy wzór polskości z elementami składowymi takimi jak hipermoralność, pracowitość i modernistyczny mesjanizm. Oczywiście narracje te nie były nowe i stanowiły rozwinięcie wizji snutych przed odzyskaniem niepodległości. Nie były również odizolowane od tego, co działo się wówczas w Europie i na świecie. Wizje literackie odzwierciedlały jedynie to, co możemy nazywać za Richardem Barbrookiem „przyszłościami wyobrażonymi”.
Konwersatorium będzie poświęcone właśnie różnym aspektom przyszłości, projektowanych przez twórców fantastyki w Polsce i na świecie przed 1939 rokiem. Jak wyobrażano sobie przyszłość? Jakie nadzieje i zagrożenia ona niosła? Kim miał być człowiek przyszłości? Punktem wyjścia do rozmów będą różne teksty kultury (polskie i zagraniczne) z tamtego czasu – artykuły prasowe, powieści i filmy.
Konwersatorium ma również na celu pokazanie rozbieżności i podobieństwa między kulturą popularną tamtych czasów a obecną oraz między teraźniejszym, zmitologizowanym wyobrażeniem czasów przedwojennych, a tym, jak widzieli je współcześni.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W03: zna terminologię z zakresu literaturoznawstwa, historii sztuki, teatru, filmu
K_W13: zna podstawowe metody interpretacji tekstu literackiego i filozoficznego oraz tekstualnego źródła historycznego
K_U01: potrafi selekcjonować oraz interpretować informacje pochodzące z różnych źródeł tekstowych, ikonograficznych, elektronicznych K_U08: potrafi prezentować wyniki samodzielnej analizy problemów badawczych w formie ustnej, pisemnej i multimedialnej
K_U09: potrafi przygotować prace pisemne: esej, rozprawka naukowa, recenzja, sprawozdanie naukowe w języku polskim oraz w jednym z języków kongresowych
K_K03: rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
Kryteria oceniania
- uczestnictwo na zajęciach (30%)
- prezentacja podczas zajęć (30%)
-końcowa praca pisemna w formie rozprawki (40%)
Literatura
Literatura teoretyczna (wybrana):
• Richard Barbrook, Przyszłości wyobrażone. Od myślącej maszyny do globalnej wioski, Warszawa 2009;
• Ritchie Calder, Narodziny przyszłości w retorcie uczonych, Warszawa 1936;
• Agnieszka Haska, Jerzy Stachowicz, Śniąc o potędze, Warszawa 2012;
• Agnieszka Haska, Jerzy Stachowicz W poszukiwaniu nowoczesności, czyli Polska wyobrażona, „Kultura Popularna” 2016 nr 4;
• Ewa Paczoska. Prawdziwy koniec XIX wieku: śladami nowoczesności, Warszawa 2010;
• Antoni Smuszkiewicz, Zaczarowana gra. Zarys dziejów polskiej fantastyki naukowej, Poznan 1982;
• Spór o SF, red. Ryszard Handke, Lech Jęczmyk, Barbara Okólska, Poznań 1989;
• Andrzej Szczerski Cztery nowoczesności. Kraków 2015;
• Maciej Wróblewski Czytanie przyszłości. Polska fantastyka naukowa dla młodego odbiorcy, Toruń 2008.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: