Alexis de Tocqueville albo Ameryka w demokracji 3700-KON140-AL
Seminarium poświęcone będzie analizie myśli Alexisa de Tocqueville‘a (1805–1859). Wyrażenie „Ameryka w demokracji” to oczywiście parafraza tytułu najsłynniejszej książki Tocqueville‘a zatytułowanej O demokracji w Ameryce. Ta parafraza ma sugerować, że głównym tematem seminarium będzie właśnie demokracja w społeczeństwie masowym. Ta odwrócenie ma także zasugerować pewien przywilej ameryki w mówieniu o demokracji. Jest to niebezpieczny przywilej. Dla Federalistów amerykańska demokracja była pierwszą republiką godną tego miana, nie opierała się bowiem na rządach wąskiej elity uprzywilejowanych. Była odpowiedzią na ateńską obietnicę powszechnej wolności i równości, nawet jeżeli jej pełna realizacja musiała poczekać do momentu wyzwolenia czarnoskórych niewolników. Tocqueville pokazuje jednak, że w demokracji amerykańskiej równość może być rozumiana jako naturalna cecha wszystkich ludzi nie znosząca żadnych odstępstw, głucha na wszelki głos, w tym głos zastanego prawa. Być może zatem „prawdziwa rewolucja” polega na podważeniu nieuchronności związku między wolnością a równością. Demokracja nie tyle stwarza ludzi równymi, co odkrywa między nimi równość. Co to jednak oznacza? Czy oznacza to, że nie rodzimy się równi, ale stajemy się równi na mocy decyzji zagwarantowania nam tych samych praw? Czy równość jest wynikiem organizowania się ludzi wokół idei równych praw i niczym więcej? Czy ta odkrywanej a nie zastanej idea równości jest nadal aktualna?
1-2. Kochać wolność zawsze i wszędzie. Uczynić wolność konieczną
Literatura: de Tocqueville A., Dawny ustrój i rewolucja, tłum. H. Szumańska-Grossowa, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005
3-4. Chłód jako największą choroba duszy
Literatura:. de Tocqueville A., Dawny ustrój i rewolucja, tłum. H. Szumańska-Grossowa, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005
5-6. Demokracja jako odkrycie równości w wolności
Literatura: de Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, tłum. B. Janicka i M. Król, Znak, Kraków 1996.
7-8. Amerykańska demokracja a publiczne pieniądze
Literatura:. de Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, tłum. B. Janicka i M. Król, Znak, Kraków 1996.
9-10. Bieda na koszt państwa. Dochód
Literatura: de Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, tłum. B. Janicka i M. Król, Znak, Kraków 1996.
11-12. Fałszywe pojęcia z zakresu ekonomii politycznej. Czy są inne pojęcia?
Literatura: de Tocqueville A., Dawny ustrój i rewolucja, tłum. H. Szumańska-Grossowa, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005
13-14. Rewolucje jako efekt ogólnej choroby umysłów. Czym jest rewolucja?
Literatura: de Tocqueville A., Dawny ustrój i rewolucja, tłum. H. Szumańska-Grossowa, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005
15. Naród po zlikwidowaniu swojej arystokracji. Chwila ciszy.
Literatura: de Tocqueville A., Dawny ustrój i rewolucja, tłum. H. Szumańska-Grossowa, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005
16. Demokracja w Ameryce. Szukanie demokracji poza Ameryką i poza Europą.
Literatura: de Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, tłum. B. Janicka i M. Król, Znak, Kraków 1996.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
K_W01 ma podstawową wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych w kulturze dawnej i współczesnej
K_W02 zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i społecznych
K_W05 zna zależności pomiędzy różnymi dyscyplinami humanistycznymi zajmującymi się badaniami dzieł sztuki w kulturze, socjologicznego kontekstu działalności kulturowej
K_W06 zna zależności pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi oraz naukami ścisłymi i przyrodniczymi w kontekście filozoficznym i społecznym
K_W10 ma podstawową wiedzę o najnowszych osiągnięciach metod badań interdyscyplinarnych w naukach humanistycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych
K_U02 potrafi dokonywać analizy tekstów artystycznych, filozoficznych i socjologicznych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych oraz prezentować wyniki swych prac
K_W05 zna zależności pomiędzy różnymi dyscyplinami humanistycznymi zajmującymi się badaniami dzieł sztuki w kulturze, socjologicznego kontekstu działalności kulturowej
K_W06 zna zależności pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi oraz naukami ścisłymi i przyrodniczymi w kontekście filozoficznym i społecznym
K_W10 ma podstawową wiedzę o najnowszych osiągnięciach metod badań interdyscyplinarnych w naukach humanistycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych
K_K01 rozumie potrzebę nieustannego kształcenia po ukończeniu studiów
K_K02 rozumie zasady, reguły oraz konieczność pracy zespołowej
K_K03 rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
K_K04 potrafi organizować i współpracować z grupą oraz zajmować w niej różne role społeczne
K_K05 potrafi właściwie dokonać analizy środków służących do realizacji podjętych zadań
K_K06 ponosi odpowiedzialność za ochronę dziedzictwa kulturowego regionu, kraju i Europy
K_K07 rozumie zasady tolerancji i różnic kulturowych
Kryteria oceniania
Podstawowym kryterium oceny jest wynik na egzaminie końcowym.
Literatura
de Tocqueville A., Dawny ustrój i rewolucja, tłum. H. Szumańska-Grossowa, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005. de Tocqueville A., Listy, wybór, wstęp i opracowanie I. Grudzińska-Gross, tłum. B. Janicka, Znak, Kraków 1999. de Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, tłum. B. Janicka i M. Król, Znak, Kraków 1996. de Tocqueville A., Wspomnienia, tłum. A.W. Labuda, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987.
Paweł Marczewski, Uczynić wolność nieuchronną. Wątki republikańskie w myśli Alexisa de Tocqueville’a, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN 2012.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: