Fantastyka dla niedorosłych. Tematy - konteksty - interpretacje 3700-KON104-AL
Celem kursu będzie wieloaspektowa analiza fantastycznej literatury dla dzieci i młodzieży. Prześledzimy historyczne ewolucje i rewolucje w ramach nurtu poczynając od fantastyki wiktoriańskiej po utwory dwudziestowiecznych klasyków. Przyjrzymy się trendom literackim dwudziestego pierwszego wieku: serii o Harrym Potterze, romansom gotyckim i dystopiom dla młodzieży. Rozważymy miejsca wspólne i osobne fantastyki dla niedorosłych i tej dla dorosłych. Na teoretyczną ramę rozważań, opartą na aktualnych tekstach naukowych (w języku polskim i angielskim), składać się będą dwie perspektywy: teoria karnawalizacji jako narracyjnej strategii ideologicznego sprzeciwu oraz wzbogacona o antropologiczne odniesienia koncepcja, zgodnie z którą literatura dla niedorosłych zawsze ma walor inicjacyjny. W ramach tych dwóch perspektyw szczególnie ważnym przedmiotem analiz będzie bohater–protagonista utworów fantastycznych w relacji do wirtualnego odbiorcy i jego rozmaite funkcje: tuby dydaktycznej, wentyla bezpieczeństwa, buntownika, zbawcy, wreszcie dziecka w procesie dojrzewania – ku dorosłości, ale przede wszystkim ku śmierci.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po odbyciu kursu student:
K_W03 zna terminologię z zakresu literaturoznawstwa objętą tematyką kursu
K_W04 zna podstawową terminologię z zakresu antropologii kultury objętą tematyką kursu
K_W07 zna i rozumie objęte tematyką kursu metody analizy i interpretacji tekstów literackich dla niedorosłych w powiązaniu z tradycją
K_U01 potrafi selekcjonować oraz interpretować informacje pochodzące z różnych źródeł tekstowych, ikonograficznych, elektronicznych
K_U05 posiada podstawowe umiejętności wykorzystywania interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych w analizie zjawisk literackich i okołoliterackich w zakresie objętym tematyką kursu
K_K01 rozumie potrzebę nieustannego kształcenia po ukończeniu studiów
K_K08 rozumie znaczenie bogactwa i dziedzictwa kulturowego Europy
Kryteria oceniania
Ocena na podstawie aktywności na zajęciach rozumianej jako czynny udział w dyskusji. W razie potrzeby konsultacje na dyżurach
Literatura
Literatura podmiotu:
J.M. Barrie, Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich; Piotruś Pan i Wendy
J. Brzechwa, Akademia pana Kleksa
L. Carroll, Alicja w Krainie Czarów
S. Collins, trylogia Igrzyska śmierci
C. Collodi, Pinokio
R. Dahl, Matylda; Charlie i fabryka czekolady
N. Gaiman, Księga cmentarna
T. Jansson, seria o Muminkach (wybrane tomy)
J. Korczak, Kajtuś Czarodziej
U. Le Guin, Czarnoksiężnik z Archipelagu
C.S. Lewis, Opowieści z Narnii
A. Lindgren, trylogia o Pippi; Bracia Lwie Serce
S. Meyer, Zmierzch
A.A. Milne, Kubuś Puchatek
W. Moers, Miasto Śniących Książek
P. Pullmann, Mroczne materie
J.K. Rowling, septologia o Harrym Potterze (wybrane tomy)
A. Sapkowski, Ostatnie życzenie; Złote popołudnie
M. Sendak, Tam, gdzie żyją dzikie stwory
S. Tan, Przybysz
J.R.R. Tolkien, Hobbit czyli tam i z powrotem; Władca Pierścieni: Wyprawa
P.L. Travers, Mary Poppins
S. Westerfeld, Brzydcy
Literatura przedmiotu:
Janion M., Wampir. Biografia symboliczna, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2002 (fragmenty)
Nikolajeva M., Fairy Tale and Fantasy: From Archaic to Postmodern, w: „Marvels and Tales” nr 1(17) 2003.
Nikolajeva M., Othering the Genre: Fantasy and Realism, w: tejże, Power, Voice and Subjectivity in Literature for Young Readers, Routledge, Nowy Jork/Londyn 2010
Nikolajeva M., Othering the Future: Stereotypes of Dystopia, w tejże, Power, Voice and Subjectivity in Literature for Young Readers, Routledge, Nowy Jork/Londyn 2010
Oziewicz, M., Magiczny urok Narnii. Poetyka i filozofia „Opowieści z Narnii” C.S. Lewisa, Universitas, Kraków 2005 (fragmenty)
Slany K., Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2016 (fragmenty)
Smuszkiewicz A., Fantastyka i pajdologia. Studia i szkice, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2013 (fragmenty)
Waller A., Constructing Adolescence in Fantastic Realism, Routledge, Nowy Jork/Londyn 2009 (fragmenty)
Wróblewska, V., Od potworów do znaków pustych. Ludowe demony w polskiej literaturze dla dzieci, Wydawnictwo Naukowe Mikołaja Kopernika, Toruń 2014 (fragmenty)
Yeoman A., Now or Neverland. Peter Pan and the Myth of Eternal Youth, Inner City Books, Toronto 1998 (fragmenty)
Uwaga: Lista lektur może ulec drobnym modyfikacjom w porozumieniu ze studentami.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: