Szerzej o prawosławiu 3700-FN-PRW-22-OG

Celem zajęć jest poszerzenie wiedzy studentów na temat Kościoła prawosławnego. W związku z tym niezbędne jest również uzupełnienie wiedzy dotyczącej prawosławnej terminologii.
Zajęcia mają dostarczyć więcej wiadomości na temat:
- procesu kształtowania się struktury organizacyjnej Kościoła
- doktryny
- tradycji jako wierności duchowi pierwotnego Kościoła
- mistycznej teologii Kościoła
- wszystkich Kościołów lokalnych
- świątyni i ikony
- nabożeństw Kościoła
- nabożeństw cyklu dobowego
- Świętej Liturgii (Liturgii św. Jana Chryzostoma, Liturgii św. Bazylego Wielkiego, Liturgii św. Jakuba oraz Liturgii Uprzednio Poświęconych Darów.
- cyklu rocznego – 12 wielkich świąt oraz innych ważnych świąt
- Wielkiego Postu, Wielkiego Tygodnia oraz Wielkiej Nocy
- siedmiu sakramentów
- prawosławnego rozumienia świętości
- monastycyzmu
- prawosławnych miejsc kultu

1. Wprowadzenie w problematykę konwersatorium
2. Struktura organizacyjna Kościoła prawosławnego:
- zarys historyczny (proces kształtowania się organizacji Kościoła)
- hierarchiczna organizacja Kościoła: rola biskupów, prezbiterów, diakonów
- starożytne patriarchaty (pentarchia)
- autokefalia (Kościoły autokefaliczne)
3. Doktryna
- źródła wiary
- tradycja jako wierność duchowi pierwotnego Kościoła
- siedem Soborów Ekumenicznych
4. Mistyczna teologia Kościoła prawosławnego
- zasadnicze założenia teologii prawosławnej i cechy odróżniające teologię Kościoła wschodniego od Zachodniego
- przebóstwienie ,,theosis” jako kluczowa kategoria teologii prawosławnej
- hezychazm
5. Świątynia – miejsce sprawowania Eucharystii
- Świątynia Jerozolimska – mieszkanie Boga
- przestrzeń świątyni prawosławnej - budowa
- ikonostas – jego istota i budowa, symbolika
- ikona i jej szczególne miejsce w świątyni oraz w życiu codziennym wiernych
- ołtarz – budowa i symbolika
- zasady oddawania czci ikonom (postanowienia soboru nicejskiego)
6. Nabożeństwa cyklu dobowego
- nabożeństwo dziewiątej godziny
- nieszpory
- powieczerze
- nabożeństwo północne
- jutrznia
- całonocne czuwanie, litija
8. Liturgia Święta
- Liturgia św. Jana Chryzostoma (proskomidia [Prothesis], Liturgia katechumenów, Liturgia wiernych)
- Liturgia św. Bazylego Wielkiego
- Liturgia św. Jakuba
- Liturgia Uprzednio Poświęconych Darów Papieża Grzegorza
9. Cykl roczny – święta
- kalendarz juliański (stary styl) i nowojuliański (nowy styl)
- rok kościelny (12 wielkich świąt)
- inne ważne święta
10. Wielkanoc (Pascha) – najważniejsze i najstarsze święto chrześcijańskie
- Wielki Post, Wielki Tydzień oraz Pascha.
11. Sakramenty:
- misterium chrztu jako pierwszy obrzęd wtajemniczenia chrześcijańskiego
- bierzmowanie
- pokuta ,, mały chrzest”
- Eucharystia (zasady udzielania i przystępowania do komunii)
- kapłaństwo (rodzaje święceń kapłańskich)
- małżeństwo (obrzęd ślubu – ceremonie zaręczyn i koronacji, kwestia powtórnego ślubu, rozwód)
- namaszczenie chorych (namaszczenie olejami: ,,euchelaion”)
- sakramentalia
12. Święci Kościoła prawosławnego
- prawosławne rozumienie świętości (proces kanonizacji-zasada oficjalnego procesu kanonizacji od XVI w.)
- szczególny kult ,,Theotokos” jako najlepszego orędownika ludzi u Boga
- podział świętych (święci w ikonografii bizantyńskiej)
13. Święte miejsca prawosławia

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Konrad Kuczara

Efekty kształcenia

Student w zakresie wiedzy ma uporządkowaną znajomość terminologii nauk humanistycznych i
społecznych. Wykazuje się poszerzoną wiedzą z zakresu historii Kościoła prawosławnego. Student
zna zasady wiary chrześcijańskiej. Wykazuje się wiedzą z zakresu liturgiki i obrzędowości
wschodniej. Rozróżnia terminy: religia, wyznanie, obrządek, obrzęd, świątynia, cerkiew.
Student w zakresie umiejętności posiada pogłębione umiejętności wykorzystania
interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych w analizie dzisiejszych zjawisk kulturowych.
Potrafi samodzielnie zanalizować tekst kultury uzasadniając własne stanowisko na określony temat.
Student potrafi przygotować wystąpienie ustne oraz pisemne, biorąc pod uwagę potrzeby oraz
poziom odbiorców. Potrafi wykorzystać znajomość terminologii przedmiotowych zagadnień
w swoich wypowiedziach. Wykorzystuje określoną w przedmiocie terminologię.
Student w zakresie kompetencji społecznych ponosi odpowiedzialność za ochronę dziedzictwa
religijnego i kulturowego regionu, kraju i obszaru basenu Morza Śródziemnego. Student rozumie
zasady tolerancji. Jest otwarty na dialog międzywyznaniowy i międzyreligijny. Wykazuje postawę
otwartą na różnorodną kulturę poszczególnych narodów i grup etnicznych.

Kryteria oceniania

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest :
- obecność (możliwe dwukrotne opuszczenie zajęć w ciągu semestru),
- aktywności na zajęciach (udział w dyskusji)
- prezentacja wybranego zagadnienia (raz w semestrze).

Literatura

-Zernov N., Wschodnie Chrześcijaństwo, przeł. J.S. Łoś, Warszawa 1967.
-Runciman S., Wielki Kościół w niewoli, przeł. J. Łoś, Warszawa 1973.
Leśny J. Konstanty i Metody apostołowie Słowian, dzieło i jego losy, Poznań 1987.
-Nowosielski J., Inność Prawosławia, Warszawa 1990.
-Uspienski L., Teologia ikony, tłum. i oprac. M. Żukowska, Poznań 1993.
-Roberson R.G., Chrześcijańskie Kościoły Wschodnie, przekł. K. Bielawski, D. Mionskowska, Bydgoszcz 1998.
-Forest J., Modlitwa z ikonami, przekł. E.E. Nowakowska, Bydgoszcz 1999.
-Ware K., Kościół Prawosławny, przeł. W. Misiejuk, Białystok 2002.
Evdokimov P., Prawosławie, przeł. J. Klinger, Warszawa 2003.
-Przybył E., Prawosławie, Kraków 2006.
Jaskóła P., Wyznania chrześcijańskie bez jedności z Rzymem, Opole 2008.
-Kabasilas M., Komentarz Boskiej Liturgii św. Jana Chryzostoma, tłum. M. Ławreszuk, Warszawa 2009.
-Święta Góra Athos w kulturze Europy. Europa w kulturze Athosu, pod red M. Kuczyńskiej, Gniezno 2009.
Latopisy Akademii Supraskiej, vol 2: Kościół prawosławny na Bałkanach i w Polsce – wzajemne relacje oraz wspólna tradycja, pod red. U. Pawluczuk, Białystok 2011.
-Prawosławie światło ze Wschodu, red. K. Leśniewski, Lublin 2009.
-Κουγιουμτζόγλου Γ.Σ., Λατρευτικό Εγχειρίδιο, Θεσσαλονίκη 2008 (Ε’ έκδοση).
- Ιορδανοπουλου Κ.Γ., Θεία Λειτουργία. Προσέγγιση με τον νου και την καρδιά, Αθήνα 2009.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-FN-PRW-22-OG w USOSweb