Prawosławie I 3700-FN-2-P
Zajęcia mają na celu wprowadzić studenta w tematykę prawosławia. W tym celu niezbędne jest zapoznanie się z terminologią dotyczącą Kościoła prawosławnego.
Zajęcia mają dostarczyć wiadomości na temat:
- procesu kształtowania się struktury organizacyjnej Kościoła
- pięciu starożytnych patriarchatów
- doktryny
- tradycji jako wierność duchowi pierwotnego Kościoła
- siedem Soborów Powszechnych
- mistycznej teologii Kościoła
- świątyni i ikony
- liturgiki (nabożeństwa Kościoła – wprowadzenie i omówienie ogólne)
- nabożeństw cyklu dobowego
- Świętej Liturgii
- cyklu rocznego – 12 wielkich świąt
- sakramentów
1. Prawosławie. Poznanie Boga w Kościele wschodnim (wprowadzenie w problematykę konwersatorium)
2. Struktura organizacyjna Kościoła prawosławnego:
- zarys historyczny (proces kształtowania się organizacji Kościoła)
- hierarchiczna organizacja Kościoła: rola biskupów, prezbiterów, diakonów
- starożytne patriarchaty (pentarchia)
- autokefalia (Kościoły autokefaliczne)
Literatura
3. Doktryna
- źródła wiary
- tradycja jako wierność duchowi pierwotnego Kościoła
- siedem Soborów Ekumenicznych
4. Mistyczna teologia Kościoła prawosławnego
- zasadnicze założenia teologii prawosławnej i cechy odróżniające teologię Kościoła wschodniego od Zachodniego
- przebóstwienie ,,theosis” jako kluczowa kategoria teologii prawosławnej
5. Świątynia i ikona
- Świątynia Jerozolimska – mieszkanie Boga
- przestrzeń świątyni prawosławnej - budowa
- ikonostas – jego istota i budowa, symbolika
- ikona i jej szczególne miejsce w świątyni oraz w życiu codziennym wiernych
- ołtarz – budowa i symbolika
- zasady oddawania czci ikonom (postanowienia soboru nicejskiego)
6. Nabożeństwa cyklu dobowego
- nabożeństwo dziewiątej godziny
- nieszpory
- powieczerze
- nabożeństwo północne
- jutrznia
- całonocne czuwanie, litija
8. Liturgia Święta
- Liturgia św. Jana Chryzostoma (proskomidia [Prothesis], Liturgia katechumenów, Liturgia wiernych)
- Liturgia św. Bazylego Wielkiego
- Liturgia św. Jakuba
- Liturgia Uprzednio Poświęconych Darów Papieża Grzegorza
9. Cykl roczny – święta
- kalendarz juliański (stary styl) i nowojuliański (nowy styl)
- rok kościelny (12 wielkich świąt)
- święta stałe i ruchome
10. Sakramenty:
- misterium chrztu jako pierwszy obrzęd wtajemniczenia chrześcijańskiego
- bierzmowanie
- pokuta ,, mały chrzest”
- Eucharystia (zasady udzielania i przystępowania do komunii)
- kapłaństwo (rodzaje święceń kapłańskich)
- małżeństwo (obrzęd ślubu – ceremonie zaręczyn i koronacji, kwestia powtórnego ślubu, rozwód)
- namaszczenie chorych (namaszczenie olejami: ,,euchelaion”)
- sakramentalia
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć
w zakresie WIEDZY: student/-ka zna i rozumie
- ogólną problematykę prawosławia w kontekście historycznym, teologicznym oraz doktrynalnym. (K_W18, K_W02)
- podstawy obrzędowości Kościoła prawosławnego, niektórych zwyczajów i form kultu. (K_W18)
- temat wybranych miejsc kultu Kościoła prawosławnego. (K_W18)
- wybraną terminologią z zakresu obrzędowości i teologii w języku polskim, greckim oraz starocerkiewnosłowiańskim. (K_W18, K_W16 )
W zakresie UMIEJĘTNOŚCI: student/-ka potrafi
- brać udział w dyskusji na wybrane tematy dotyczące analizowanych zagadnień. (K_U02, K_U09, K_K07)
- wykorzystać znajomość terminologii tych samych zagadnień w j. polskim. (K_W16 K_W18)
- korzystać z wybranych tekstów liturgicznych i rozumie ich znaczenie w kontekście teologicznym. (K_W18, K_U02, K_U09)
W zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH: student/-ka jest gotów do
- dialogu międzywyznaniowego. (K_W16, K_K07)
- świadomego różnicowania racji Kościoła wschodniego i zachodniego. (K_W18)
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest :
- aktywności na zajęciach (udział w dyskusji)
- prezentacja wybranego zagadnienia (raz w semestrze).
- odpowiedź ustna dotycząca tematyki zajęć
Dopuszczalna liczba nieobecności wynosi dwie.
Trzecia i czwarta nieobecność wymagają indywidualnego zaliczenia zajęć.
Pięć i więcej nieobecności powoduje niezaliczenie zajęć i konieczność ich powtarzania
Literatura
- Zernov N., Wschodnie Chrześcijaństwo, przeł. J.S. Łoś, Warszawa 1967.
- Runciman S., Wielki Kościół w niewoli, przeł. J. Łoś, Warszawa 1973.
- Leśny J. Konstanty i Metody apostołowie Słowian, dzieło i jego losy, Poznań 1987.
- Roberson R.G., Chrześcijańskie Kościoły Wschodnie, przekł. K. Bielawski, D. Mionskowska, Bydgoszcz 1998.
- Ware K., Kościół Prawosławny, przeł. W. Misiejuk, Białystok 2002.
- Evdokimov P., Prawosławie, przeł. J. Klinger, Warszawa 2003.
- Przybył E., Prawosławie, Kraków 2006.
- Jaskóła P., Wyznania chrześcijańskie bez jedności z Rzymem, Opole 2008.
- Kabasilas M., Komentarz Boskiej Liturgii św. Jana Chryzostoma, tłum. M. Ławreszuk, Warszawa 2009.
- Święta Góra Athos w kulturze Europy. Europa w kulturze Athosu, pod red M. Kuczyńskiej, Gniezno 2009.
- Latopisy Akademii Supraskiej, vol 2: Kościół prawosławny na Bałkanach i w Polsce – wzajemne relacje oraz wspólna tradycja, pod red. U. Pawluczuk, Białystok 2011.
- Prawosławie światło ze Wschodu, red. K. Leśniewski, Lublin 2009.
- Κουγιουμτζόγλου Γ.Σ., Λατρευτικό Εγχειρίδιο, Θεσσαλονίκη 2008 (Ε’ έκδοση).
- Ιορδανοπουλου Κ.Γ., Θεία Λειτουργία. Προσέγγιση με τον νου και την καρδιά, Αθήνα 2009.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: