Etologia zwierząt 3700-CW2-AZ
Przedmiot obejmuje zagadnienia dotyczące zachowań zwierząt kręgowych i bezkręgowych w powiązaniu z innymi elementami ich biologii, w tym: wybór siedliska, znajdowanie pokarmu, zachowania obronne, aktywność ruchowa, funkcjonowanie narządów zmysłu, uczenie się, komunikacja, emocje i osobowości u zwierząt. Obejmuje też poznanie podstawowych metod badania behawioru zwierząt. Omówiona zostanie również biologia i ekologia wybranych gatunków kręgowców, ze szczególnym uwzględnieniem ich roli i znaczenia dla człowieka. Poruszone zostaną zagadnienia dotyczące skutków antropopresji, synantropizacji, barier antropogenicznych i gatunków inwazyjnych. Ćwiczenia obejmą naukę rozpoznawania najważniejszych przedstawicieli rodzimej fauny, ze szczególnym uwzględnieniem teriofauny, ornitofauny i herpetofauny, w tym gatunków rzadkich i chronionych.
Na ćwiczenia składa się kilka bloków tematycznych. Poszczególne części mają różny charakter: 1. seminaryjny i obejmują opracowanie i przedstawienie materiału literaturowego przez studenta, 2. eksperymentalny i polegają na zaplanowaniu i przeprowadzeniu doświadczenia obejmującego bezpośrednią obserwację zwierząt różnych gatunków oraz na analizie i prezentacji otrzymanych wyników, 3. obserwacji terenowych prowadzonych w ramach projektu semestralnego, 4. obserwacji terenowych podczas warsztatów wyjazdowych.
Zakres tematów:
Część I. Warszawa. Zachowania kręgowców i bezkręgowców w kontekście innych elementów ich biologii oraz środowiska życia: wybór siedliska, znajdowanie pokarmu, zachowania obronne, aktywność ruchowa, odbiór bodźców, uczenie się, komunikacja, osobowości i emocje. Czym jest a czym nie jest zachowanie. Obserwacja i interpretacja behawioru. Jak i dlaczego – różne poziomy pytań o zachowania. Fizjologiczna kontrola zachowań. Rytmika dobowa. Rozwój fenotypu. Nature vs. nurture. Przegląd poszczególnych taksonów kręgowców – morfologiczne i fizjologiczne przystosowania do trybu życia i warunków środowiska, a także ich różnorodność oraz znaczenie w przyrodzie i życiu człowieka
Część II. Urwitałt. Zachowania kręgowców (ptaków i ssaków drapieżnych) związane ze zdobywaniem pokarmu. Ewolucyjne przystosowania do pobierania pokarmu. Zachowania obronne i aktywność ruchowa.. „Wyścig zbrojeń" w świecie drapieżników i ofiar. Obserwacja i interpretacja behawioru zwierząt należących do różnych grup społecznych i poziomów troficznych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student(ka):
1. Zna podstawy nauk o zwierzętach, w tym etologii, zoologii, fizjologii, ekologii, ochrony przyrody i środowiska (KW_01)
2. Zna biologiczne podstawy zachowań, w tym ich ewolucyjne uwarunkowania (KW_02)
3. Zna podstawową terminologię i metodologię stosowaną w badaniach zachowań zwierząt (KW_10)
4. Analizuje zachowania człowieka z perspektywy biologicznej, w tym ewolucyjnej (KU_01)
5. Analizuje, interpretuje i przedstawia w formie ustnej oraz pisemnej wyniki badań teoretycznych i empirycznych (KU_04)
6. Korzysta z anglojęzycznych podręczników i publikacji naukowych i popularnonaukowych (KU_07)
7. Rozumie potrzebę ustawicznego pogłębiania wiedzy i doskonalenia umiejętności w zakresie zoologii i etologii zwierząt (KK_04)
8. Postępuje zgodnie z kodeksem zasad etycznych pracy naukowej i dobrych obyczajów (KK_05)
9. Pracuje w zespole planując, wykonując i opracowując wyniki eksperymentów i obserwacji (KK_06)
10. Jest wrażliwy na los zwierząt, dba o ich bezpieczeństwo i postępuje z nimi humanitarnie, instruując innych w tym zakresie (KK_07, KK_08)
11. Wykorzystuje umiejętność myślenia dedukcyjnego w analizie zachowań zwierząt i człowieka (KK_09)
Kryteria oceniania
Oceniane będą:
• Aktywność podczas dyskusji i zaangażowanie w realizację doświadczeń.
• Pisemne prezentacje wyników badań przeprowadzonych podczas zajęć.
• Ustne prezentacje wyników obserwacji przeprowadzonych w ZOO.
• Ustne prezentacje wybranych problemów biologicznych na podstawie poleconych przez prowadzącego publikacji naukowych lub dobranych samodzielnie materiałów źródłowych.
Literatura
• Alcock J. 2005. Animal behaviour. Sinauer
• Jędrzejewska B., Jędrzejewski W. 2001. Ekologia zwierząt drapieżnych Puszczy Białowieskiej. PWN (wybrane zagadnienia)
• Krebs J.R., Davies N.B. 2014. Wprowadzenie do ekologii behawioralnej. PWN (wybrane zagadnienia)
• Martin P., Bateson P. 1986. Measuring behaviour. An introducory guide. Cambridge University Press (wybrane zagadnienia)
• Sadowski B. 2007. Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt. PWN (wybrane zagadnienia)
• Szarski H. 1998. Historia Zwierząt Kręgowych. PWN wybrane zagadnienia)
• Weiner J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. PWN, wybrane zagadnienia)
• Weiner J. 1998. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych: przewodnik praktyczny. PWN
• anglojęzyczne artykuły naukowe polecone przez prowadzących
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: