Seminarium główne: Śródziemnomorze i kraje słowiańskie w średniowieczu i epoce nowożytnej 3700-CSM2SEM-SKSL
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z warsztatem i metodami badawczymi mediewisty i badacza epoki wczesnonowożytnej. Zajęcia poświęcone są dziejom Europy Środkowo-Wschodniej, Wschodniej i Południowej, ze szczególnym uwzględnieniem kontaktów kulturalnych narodów słowiańskich z Cesarstwem Bizantyńskim, Italią, Hiszpanią i Portą Otomańską. Istotnym zagadnieniem jest także recepcja elementów cywilizacji śródziemnomorskiej w tradycji kulturalnej, ustrojowo-prawnej, politycznej i artystycznej Państwa Moskiewskiego i Imperium Rosyjskiego, monarchii jagiellońskiej i Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz księstw naddunajskich (Mołdawia i Wołoszczyzna) i oraz państw bałkańskich. Podczas seminarium poruszone zostaną również zagadnienia, związane ze specyfiką pogranicza cywilizacyjnego i wpływem recepcji kulturalnej na procesy tożsamościowe.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Efektem uczenia się jest opanowanie przez studenta podstaw warsztatu w zakresie studiowanej problematyki. Po ukończeniu zajęć student powinien posiadać umiejętność samodzielnej pracy ze źródłami średniowiecznymi (krytyka wewnętrzna i zewnętrzna), umieć posługiwać się podstawowym instrumentarium badawczym dla danej epoki i regionu, umieć rekonstruować proces historyczny, dokonać zarówno analizy, jak i syntezy konkretnych zjawisk i procesów historycznych.
Dodatkowym efektem jest nabycie konkretnej wiedzy merytorycznej w zakresie omawianej problematyki slawistycznej i bizantynistycznej
Kryteria oceniania
Ocena z zajęć odbywa się na podstawie osiągnięć studenta podczas zajęć wspólnych (aktywność, stopień przygotowania – erudycyjne opanowanie materiału, inwencja, poziom prezentacji wybranego tematu) oraz rocznej pracy seminaryjnej (pisemnej), poświęconej wybranemu zagadnieniu z zakresu omawianej problematyki.
Literatura
Bibliografia ogólna:
Braudel, F., Morze Śródziemne i świat śródziemnomorski e epoce Filipa II, Wyd. Morskie, t. I-II, Gdańsk 1976-1977.
Braudel F., Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XVI-XVIII wiek, PIW, t. I-III, Warszawa 1992.
Braudel F., Coarelli F., Aymard M., Morze Śródziemne. Region i jego okolice, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1982.
F. Braudel i inni, Morze Śródziemne. Przestrzeń i historia. Ludzie i dziedzictwo, Volumen, Warszawa 1994.
K. Chodynicki, Kościół prawosławny a Rzeczypospolita Polska. Zarys historyczny 1370-1632, Warszawa 1934;
Chrześcijaństwo Rusi Kijowskiej, Białorusi, Ukrainy i Rosji (X-XVII wiek), pod red. Jerzego Kłoczowskiego, Kraków 1997;
B. Floria, Issliedowanija po istorii cerkwi. Drewnierusskoje i sławianskoje sriedniewiekow’je, Moskwa 2007
A. Gil, I. Skoczylas, Kościoły Wschodnie w państwie polsko-litewskim w procesie przemian i adaptacji: metropolia kijowska w latach 1458-1795, Lublin-Lwów 2014;
I.N. Goleniszczew-Kutuzow, Odrodzenie włoskie i literatury słowiańskie wieku XV-XVI, Warszawa 1970
S. Graciotti, Braterstwo myśli i uczuć. Italia, Polska i Słowiańszczyzna w kręgu kultury europejskiej XV-XVIII wieku, Warszawa 2016.
N. Iorga, Byzance après Byzance : continuation de l'Histoire de la vie byzantine, Bucarest: Association Internationale d'Etudes du sud-Est Européen 1971
Grzybowski St., Narodziny świata nowożytnego 1453-1605, Kraków 2005
İnalcık, H., Imperium Osmańskie. Epoka klasyczna 1300-1600, Kraków 2006;
N. Jakowenko, Druga strona lustra. Z historii wyobrażeń i idei na Ukrainie XVI–XVII wieku, przeł. Katarzyna Kotyńska, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2010
J. Kieniewicz, Od ekspansji do dominacji. Próba teorii kolonializmu (1986)
Idem, Wprowadzenie do historii cywilizacji Wschodu i Zachodu, Warszawa 2003.
J. Kłoczowski, Europa Słowiańska w XIV-XV wieku, Warszawa 1984;
J. Kłoczowski, Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 1998;
Mączak A., Odkrywanie Europy. Podróże w czasach renesansu i baroku, Gdańsk 1998.
R. Krawczyk, Podstawy cywilizacji europejskiej, Warszawa 2006.
J. Lelewel, Historyczna paralela Hiszpanii z Polską, red. J. Kieniewicz, Warszawa 2006;
M. Małowist, Wschód a Zachód Europy w XIII-XVI wieku: konfrontacja struktur społeczno-gospodarczych, Warszawa: PWN 1973 (wyd. 2 - 2006)
Idem, Podziały gospodarcze i polityczne w Europie w średniowieczu i w dobie wczesnej nowożytności, Warszawa: UW 1991.
W. K. Medlin, Ch. G. Patrinelis, Renaissance Influences and Religious Reforms in Russia. Genève 1971,
D. Obolensky, The Byzantine Inheritance of Eastern Europe. — 1982
D. Obolensky, Byzantium and the Slavs. - St Vladimir's Seminary Press, 1994;
D. Obolensky, The Byzantine Commonwealth, London 1971;
G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum (2 wydania);
I. Shevcenko, Ukraine between East and West. Essays on Cultural History to the Early Eighteen Century, Edmonton–Toronto 1996 (także edycja polska – OBTA UW, i ukraińska – UKU, Lwów)
Tygielski W. Włosi w Polsce XVI-XVII wieku: utracona szansa na modernizację, Warszawa 2005.
Bibliografia pomocnicza (wybór)
G. Alef, Rulers and Nobles in Fifteenth-Century Muscovy, London: Variorum Reprints, 1983;
I. Auerbach, Andrej Michajlovič Kurbskij. Leben in osteuropäischen Adelsgesellschaften des 16. Jahrhunderts, München 1985;
O. P. Backus. Motives of West Russian Nobles in Deserting Lithuania for Moscow, 1377-1514. Lawrence 1957;
M. Cherniavsky, Chan czy basileus. O pewnym aspekcie średniowiecznej ruskiej myśli politycznej, Kresy, nr 24 (4)/1995, s. 111-121;
Idem, Tsar and people. Studies in Russian myths, New Heaven 1961 (wyd. 2 New York 1970);
K. Chojnicka, Narodziny rosyjskiej doktryny państwowej. Zoe Paleolog – między Bizancjum, Rzymem a Moskwą, Kraków 2001;
J. Dzięgielewski, O tolerancję dla zdominowanych, Warszawa 1986;
E. Fryde , The early Paleologan renaissance (1261-1360), Leiden, Brill 2000, ss. 71-81;
B. Gudziak, Kryza i reforma. Kyiwskaja mytropolija, Carhorodskij patriatchat i heneza Berestejs’koj unii, Lwiw 2000 (także wersja polska);
J.Herrin, Bizancjum. Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium, Poznań 2009.
T. Hodana, Między królem a carem. Moskwa w oczach prawosławnych Rusinów – obywateli Rzeczypospolitej (na podstawie piśmiennictwa końca XVI– połowy XVII stulecia), Kraków: Wydawnictwa „Scriptum” 2008, 262 s. (seria: Studia Ruthenica Cracoviensia, tom 4);
Inalcik, H., The policy of Mehmed II toward the Greek population of Istanbul and the Byzantine buildings of the city, “Dumbarton Oaks Papers” 23/24 (1969/1970), ss. 231-249;
H. Jablonowski. Westrußland zwischen Wilna und Moskau. Die politische Stellung und die politischen Tendenzen der russischen Bevölkerung des Großfürstentums Litauen im 15 Jh. Leiden 1955, S. 113-132;
Kieniewicz J., Andaluzja, Hiszpania i pogranicza cywilizacji: współczesna perspektywa historycznej konfrontacji : w: Cywilizacja europejska. Wykłady i eseje, Warszawa 2005 (wyd. II), s. 77-88.
K. Kuczara, Grecy w Kościołach wschodnich w Rzeczypospolitej (1585-1621), Poznań 2012;
M. Liedke, Od prawosławia do katolicyzmu. Ruscy możni i szlachta Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec wyznań reformacyjnych, Białystok 2004;
A. Łapiński, Zygmunt Stary a Kościół Prawosławny, Warszawa 1937;
J. Meyendorf, Byzantium and the Rise of Russia (1980);
A. Mironowicz, Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku, Białystok 1991;
Idem, Prawosławie i unia za panowania Jana Kazimierza, Białystok 1996;
I. Moncak, Florentine ecumenism in the Kyivan Church, Rome 1987
G. Ostrogorski, Byzanz und die Welt der Slawen: Beiträge zur Geschichte der byzantinischslawischen Beziehungen. Darmstadt, 1974;
H. Paszkiewicz, Wzrost potęgi Moskwy, Kraków: PAU 2000;
A. Pippidi, Tradiția politică bizantină în țările române în secolele XVI–XVIII (2nd edn Bucharest, 2001);
G. Podskalsky, Christentum und Theologische Literatur in der Kiever Rus’ (988-1237), Muenchen 1982 (także edycja w j. ros. i polskim);
G. Prinzing, Bizantyjskie aspekty sredniowiecznej historii Polski, Poznań 1994 (= Xenia Posnaniensia, 5);
A. Różycka-Bryzek, Bizantyńsko-ruskie malowidła w kaplicy zamku lubelskiego, W-wa 1983;
N.V. Sinicyna, Maksim Griek w Rossii, Moskwa 2008 (także wcześniejsze edycje)
Eadem, Tretij Rim. Istoki i ewolucija sredniewiekowoj koncepcii (XV-XVI vv.), Moskwa 1998;
W.I. Sawwa, Moskowskije cari i wizantijskije wasiliewsy, Moskwa 2012;
G. Soulis, The Serbs and Byzantium during the Reign of Tsar Stephen Dušan (1331–1355) and His Successors, Dumbarton 1984;
J. Stradomski, Spory o ,,wiarę grecką’’ w dawnej Rzeczypospolitej, Kraków 2003;
J.N. Szczapow, Drewnierusskije kniażeskije ustawy XI-XIV w., Moskwa 1976;
Idem, Wizantijskoje i jużnosławianskoje prawowoje nasliedije na Rusi w XI-XIII w., Moskwa 1978;
A. Turiłow, Slavia Cyrillomethodiana: istocznikowiedienije istorii i kultury jużnich sławian i Drewniej Rusi, Moskwa 2010;
Idem, Mieżsławianskije kulturnyje swjazi epochi sredniewiekowja i istocznikowiedienije istorii i kultury Sławian, Moskwa 2012.
M. Wasiucionek, Diplomacy, Power and Ceremonial Entry: Polish-Lithuanian Grand Embassies in Moldavia in the Seventeenth Century", Acta Polonae Historica, t. 105, 2012, s. 55-83.
Literatura uzupełniająca:
W zależności od wybranego tematu pracy i indywidualnych zainteresowań oraz kompetencji językowych studentów
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: