- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Historia kultury iberoamerykańskiej. Ekspandująca Europa a Ameryka Łacińska 3700-CS1-3-HKIA-OG
Wykład poświęcony jest historii transatlantyckiej ekspansji kultury europejskiej w dobie wielkich odkryć i kolonizacji, w tym zwłaszcza problematyce zderzenia kultur Starego i Nowego Świata oraz formowania się nowej cywilizacji na kontynencie amerykańskim. Omawiając różne formy ekspansji kultury śródziemnomorskiej i europejskich imperiów transatlantyckich, a także problematykę przekazu międzykulturowego, tematyka wykładu sięga do przykładów z rozmaitych regionów kontynentu amerykańskiego, obejmując zarówno kwestie pierwszych kontaktów i konkwisty, jak i trwającej całe stulecia kolonizacji. Celem zajęć jest zarazem ukazanie złożonego procesu formowania się na kontynencie amerykańskim zupełnie nowej kultury transformującej zarówno wzorce i kulturowe importy z Europy, jak i tubylczą spuściznę cywilizacyjną sięgającą swymi korzeniami drugiego tysiąclecia p.n.e.
W prezentowanej tematyce „spotkań międzykulturowych” zostanie uwzględnione związane z tym tematem piśmiennictwo europejskie (w tym wybrane dzieła literatury) z XV-XVIII wieku oraz bogaty korpus źródeł indiańskich, zwłaszcza związanych ze środkowomeksykańską kulturą Indian Nahua. W efekcie, omawiając także wpływ kolonizacji Nowego Świata na przemiany kulturowo-społeczne zachodzące na Starym Kontynencie, wykład prezentuje zarówno perspektywę europejską, jak i tubylczą. Ukazując kulturę iberoamerykańską w perspektywie czasowej od XVI wieku aż do schyłku okresu kolonialnego, wprowadza jednocześnie zarazem w problematykę formowania się cywilizacji Ameryki Łacińskiej.
Dzięki zaproponowanemu podejściu możliwe jest ukazanie dwutorowości i paralelizmu kluczowych procesów kulturowych, a także podjęcie dyskusji na temat wielokierunkowych oddziaływań między światem śródziemnomorskim i indiańskim. Tematyka ta jest rozłożona na odrębne cykle wykładów, z których pierwszy będzie ma charakter bardziej ogólny i wprowadzający. Uczestnictwo w części drugiej cyklu wykładów nie wymaga jednak wcześniejszego zaliczenia części pierwszej, gdyż każda z nich może być traktowana jako odrębna całość. Uzupełnieniem zajęć jest także seminarium i translatorium „Zderzenie języków a przekaz międzykulturowy: casus języka nahuatl, XVI-XVIII w.” oraz „Konwersatorium hiszpańskie dla specjalności Śródziemnomorze za Oceanem”.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024: | W cyklu 2023: |
Efekty kształcenia
Student w zakresie wiedzy:
posiada podstawową wiedzę o rodzajach oraz specyfice przedmiotowej i metodologicznej dyscyplin, które dotyczą studiów nad kulturą, w szczególności w odniesieniu do obszaru kolonizacji hiszpańskiej w Nowym Świecie;
- zna podstawową terminologię z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa;
- pozna podstawową terminologię z zakresu historii sztuki w odniesieniu do obszaru Ameryki kolonialnej;
- posiada uporządkowaną wiedzę na temat kultury i języka wybranego regionu Śródziemnomorza za Oceanem;
- posiada uporządkowaną wiedzę z zakresu dyscypliny słabo znanej w Polsce, a mającej istotne znaczenie dla współczesnej humanistyki;
- zna problematykę zderzenia kultur oraz dialogu i przekazu międzykulturowego, metysażu kulturowego, opanują także podstawy wiedzy na temat kultur Mezoameryki po hiszpańskiej konkwiście i szeroko rozumianej kolonialnej kultury iberoamerykańskiej;
- posiada orientację w tematyce ułatwiającą dalsze pogłębianie i uszczegóławianie tej wiedzy, a także jej rozszerzenie o inne regiony kulturowe kontynentu amerykańskiego;
- zna podstawowe wyzwania związane z badaniem relacji międzycywilizacyjnych;
- rozumie zależności między rozwojem kultury a przemianami społecznymi;
- zapozna się z doświadczeniami prowadzących związanymi z krytyką i analizą źródeł (teksty i dokumenty historyczne, dzieła sztuki), jak również z ewaluacją utartych poglądów i hipotez, co ułatwi im samodzielną pracę nad źródłami i budowanie własnych interpretacji, a także rozwój umiejętności krytycznego, samodzielnego myślenia.
Student w zakresie umiejętności:
- potrafi interpretować podstawowe teksty literackie I historyczne związane z kolonizacją Nowego Świata;
- potrafi interpretować dzieło sztuki wizualnej, także w kontekście innych źródeł z danej epoki;
- posiada podstawowe umiejętności badawcze pozwalające na formułowanie i rozwiązywanie problemów badawczych w zakresie tematyki zajęć; potrafi w tym celu przeprowadzić podstawowe analizy z wykorzystywaniem interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych;
Student w zakresie kompetencji społecznych:
- ma świadomość dynamicznego rozwoju kultury i pojawiania się nowych metod i paradygmatów badawczych;
- rozumie wagę zachowania bogactwa, integralności oraz świadomości dziedzictwa kulturowego Europy, w tym poszczególnych tradycji Śródziemnomorza za Oceanem;
- zna i rozumie podstawowe wyzwania związane z badaniem kultury i relacji międzycywilizacyjnych.
Kryteria oceniania
Opanowanie wiedzy prezentowanej na wykładach, w tym rozumienie omawianych procesów i przemian kulturowych, umiejętność kojarzenia faktów i zagadnień kluczowych dla problematyki zajęć, zapoznanie się z wybraną przez siebie lekturą z listy lektur uzupełniających; egzamin ma formę ustną i odbywa się po zakończeniu drugiego semestru zajęć. Dopuszcza się 2 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze.
Literatura
Lektury uzupełniające:
H. Boone, Stories in Red and Black, University of Texas Press, Austin 2000
E. H. Boone, T. Cummins eds., Native Traditions in the Postconquest World, Dumbarton Oaks, Washington D.C. 1998 (wersja elektroniczna http://www.doaks.org/BONTC.html)
H. Cortés, Listy o zdobyciLektury uzupełniające:
H. Boone, Stories in Red and Black, University of Texas Press, Austin 2000
E. H. Boone, T. Cummins eds., Native Traditions in the Postconquest World, Dumbarton Oaks, Washington D.C. 1998 (wersja elektroniczna http://www.doaks.org/BONTC.html)
H. Cortés, Listy o zdobyciu Meksyku, Novus Orbis, Gdańsk 1997
A. Durston, Pastoral Quechua: The History of Christian Translation in Colonial Peru, 1550-1650, University of Notre Dame Press, 2007.
K. Deagan, Colonial Transformation: Euro-American Cultural Genesis in the Early Spanish-American Colonies, Journal of Anthropological Research, Vol. 52, No. 2. (Summer, 1996), s. 135-160
Ch. Gibson, The Aztecs Under Spanish Rule. A History of the Indians of the Valley of Mexico 1519-1810, Stanford. Cal.: Stanford University Press 1964.
S. Gruzinski, La pensée métisse, Paris: Fayard 1999 lub: The Mestizo Mind: The Intellectual Dynamics of Colonization and Globalization, Routledge 2002
S. Gruzinski The Conquest of Mexico: The Incorporation of Indian Societies into the Western World, 16th-18th Centuries, Polity Press 1993.
John Hemming, The Conquest of the Incas, 1973.
M. Jansen, L. Reyes García Códices, Caciques y Comunidades. Cuadernos, Asociación de Historiadores Latinoamericanistas Europeas, Leiden 1997 http://www.ahila.nl/publicaciones/cuadernos.html
G. Lamana, Domination Without Dominance. Inca-Spanish Encounter in Early Colonial Peru. Durham and London, Duke University Press 2008.
M. León-Portilla, Have We Really Translated the Mesoamerican „Ancient Word, [w:] B. Swann (ed.), On the Translation of Native American Literature, Washington-London: Smithsonian Institution Press 1992, s. 313-338.
M. León-Portilla, Sánchez-Albornoz (red. i inni), América Latina en la época colonial: Economía y sociedad, Barcelona 1990.
J. Lockhart, The Nahuas after the Conquest. A Social and Cultural History of the Indians of Central Mexico, Sixteenth Through Eighteenth Centuries, Stanford, Cal.: Stanford University Press 1992
J. Lockhart, We People Here: Nahuatl Accounts of the Conquest of Mexico, Wipf & Stock Publishers 2004.
S. Mac Cormac, Religion in the Andes. Vision and Imagination in Early Colonial Peru, Princetow Uniwersity Press 1991.
J. Olko Między obrazem a tekstem. Relacje o przeszłości w przedhiszpańskim i kolonialnym Meksyku, w: Narracja, historia, fikcja. Dawne kultury w historiografii i literaturze, red. Łukasz Grutzmacher, IBI AL UW i Wydawnictwo Trio, Warszawa 2009, s. 35-48.
J. Olko Native Pictorial Genealogies of Central Mexico: Tracing Pre-Hispanic Roots in a Colonial Genre, publikacja internetowa w ramach Mapas Project, Wired Humanities Project, University of Oregon, 2008 http://vma.uoregon.edu/articles/OlkoGenealogies.pdf
J. Olko i J. Źrałka, W krainie czerni i czewieni. Kultury prekolumbijskiej Mezoameryki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
J. Olko, Meksyk przed konkwista, PIW, Warszawa 2010.
A. Pagden, European Encounters with the New World: From Renaissance to Romanticism, Yale University Press 1994.
B.C. Peña, Imágenes Contra el Olvido. El Perú en las ilustraciones de Juan Diego de Ocaña, Lima, PUCP 2011.
P. Pizarro, Relacja o odkryciu i podboju Królestwa Peru, Gdańsk 1995.
P.Prządka-Giersz, Supervivencia de las tradiciones prehispánicas en la sociedad colonial del Perú: Testamentos de mujeres indígenas de la élite y clase media del siglo XVI y XVII, Temas Americanistas 34 (2015): 124-138.
M. Rostworowska, Historia Państwa Inków, PIW, Warszawa 2006.
Steve J. Stern, Peru's Indian Peoples and the Challenge of Spanish Conquest: Huamanga to 1640, University of Wisconsin Press 1992.
J. Szemiński, M. Ziółkowski, Mity rytuały i polityka Inków, PIW Warszawa 2006.
J. Szemiński, O Inkach uwagi prawdziwe. Inca Garcilaso de la Vega, (tłum. J. Szemiński), Trio, Warszawa 2000.
T. Todorov, Podbój Ameryki. Problem innego, tłum. J. Wojcieszak, Warszawa: Fundacja Aletheia 1996.
R. Tomicki, Ludzie i bogowie. Indianie meksykańscy wobec Hiszpanów we wczesnej fazie konkwisty, Ossolineum, Wrocław 1990
R. Tomicki, Między Scyllą pogaństwa a Charybdą chrześcijaństwa: indiańscy arystokraci z Tetzcoco (Nowa Hiszpania) w 1539 roku. Studium mikroetnohistoryczne, Etnografia Polska, 1998, t. 42, s. 107-140.
R. Tomicki, Synowie Słońca, synowie Boga. „Zderzenie języków” podczas podboju Meksyku, w: Między drzewem życia a drzewem poznania. Księga ku czci prof. Andrzej Wiercińskiego, wyd. M. Ziółkowski, A. Sołtysiak, Warszawa-Kielce: Uniwersytet Warszawski i Akademia Świętokrzyska 2002, s. 251-269.
S. Wood, Transcending Conquest. Nahua Views of Spanish Colonial Mexico, Norman: University of Oklahoma Press 2003.
M. Zuloaga Rada, La conquista negociada: guarangas, autoridades coloniales, Peru (1532-1610). Lima IFEA 2012.
u Meksyku, Novus Orbis, Gdańsk 1997
A. Durston, Pastoral Quechua: The History of Christian Translation in Colonial Peru, 1550-1650, University of Notre Dame Press, 2007.
K. Deagan, Colonial Transformation: Euro-American Cultural Genesis in the Early Spanish-American Colonies, Journal of Anthropological Research, Vol. 52, No. 2. (Summer, 1996), s. 135-160
Ch. Gibson, The Aztecs Under Spanish Rule. A History of the Indians of the Valley of Mexico 1519-1810, Stanford. Cal.: Stanford University Press 1964.
S. Gruzinski, La pensée métisse, Paris: Fayard 1999 lub: The Mestizo Mind: The Intellectual Dynamics of Colonization and Globalization, Routledge 2002
S. Gruzinski The Conquest of Mexico: The Incorporation of Indian Societies into the Western World, 16th-18th Centuries, Polity Press 1993.
John Hemming, The Conquest of the Incas, 1973.
M. Jansen, L. Reyes García Códices, Caciques y Comunidades. Cuadernos, Asociación de Historiadores Latinoamericanistas Europeas, Leiden 1997 http://www.ahila.nl/publicaciones/cuadernos.html
G. Lamana, Domination Without Dominance. Inca-Spanish Encounter in Early Colonial Peru. Durham and London, Duke University Press 2008.
M. León-Portilla, Have We Really Translated the Mesoamerican „Ancient Word, [w:] B. Swann (ed.), On the Translation of Native American Literature, Washington-London: Smithsonian Institution Press 1992, s. 313-338.
M. León-Portilla, Sánchez-Albornoz (red. i inni), América Latina en la época colonial: Economía y sociedad, Barcelona 1990.
J. Lockhart, The Nahuas after the Conquest. A Social and Cultural History of the Indians of Central Mexico, Sixteenth Through Eighteenth Centuries, Stanford, Cal.: Stanford University Press 1992
J. Lockhart, We People Here: Nahuatl Accounts of the Conquest of Mexico, Wipf & Stock Publishers 2004.
S. Mac Cormac, Religion in the Andes. Vision and Imagination in Early Colonial Peru, Princetow Uniwersity Press 1991.
J. Olko Między obrazem a tekstem. Relacje o przeszłości w przedhiszpańskim i kolonialnym Meksyku, w: Narracja, historia, fikcja. Dawne kultury w historiografii i literaturze, red. Łukasz Grutzmacher, IBI AL UW i Wydawnictwo Trio, Warszawa 2009, s. 35-48.
J. Olko Native Pictorial Genealogies of Central Mexico: Tracing Pre-Hispanic Roots in a Colonial Genre, publikacja internetowa w ramach Mapas Project, Wired Humanities Project, University of Oregon, 2008 http://vma.uoregon.edu/articles/OlkoGenealogies.pdf
J. Olko i J. Źrałka, W krainie czerni i czewieni. Kultury prekolumbijskiej Mezoameryki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
J. Olko, Meksyk przed konkwista, PIW, Warszawa 2010.
A. Pagden, European Encounters with the New World: From Renaissance to Romanticism, Yale University Press 1994.
B.C. Peña, Imágenes Contra el Olvido. El Perú en las ilustraciones de Juan Diego de Ocaña, Lima, PUCP 2011.
P. Pizarro, Relacja o odkryciu i podboju Królestwa Peru, Gdańsk 1995.
P.Prządka-Giersz, Supervivencia de las tradiciones prehispánicas en la sociedad colonial del Perú: Testamentos de mujeres indígenas de la élite y clase media del siglo XVI y XVII, Temas Americanistas 34 (2015): 124-138.
M. Rostworowska, Historia Państwa Inków, PIW, Warszawa 2006.
Steve J. Stern, Peru's Indian Peoples and the Challenge of Spanish Conquest: Huamanga to 1640, University of Wisconsin Press 1992.
J. Szemiński, M. Ziółkowski, Mity rytuały i polityka Inków, PIW Warszawa 2006.
J. Szemiński, O Inkach uwagi prawdziwe. Inca Garcilaso de la Vega, (tłum. J. Szemiński), Trio, Warszawa 2000.
T. Todorov, Podbój Ameryki. Problem innego, tłum. J. Wojcieszak, Warszawa: Fundacja Aletheia 1996.
R. Tomicki, Ludzie i bogowie. Indianie meksykańscy wobec Hiszpanów we wczesnej fazie konkwisty, Ossolineum, Wrocław 1990
R. Tomicki, Między Scyllą pogaństwa a Charybdą chrześcijaństwa: indiańscy arystokraci z Tetzcoco (Nowa Hiszpania) w 1539 roku. Studium mikroetnohistoryczne, Etnografia Polska, 1998, t. 42, s. 107-140.
R. Tomicki, Synowie Słońca, synowie Boga. „Zderzenie języków” podczas podboju Meksyku, w: Między drzewem życia a drzewem poznania. Księga ku czci prof. Andrzej Wiercińskiego, wyd. M. Ziółkowski, A. Sołtysiak, Warszawa-Kielce: Uniwersytet Warszawski i Akademia Świętokrzyska 2002, s. 251-269.
S. Wood, Transcending Conquest. Nahua Views of Spanish Colonial Mexico, Norman: University of Oklahoma Press 2003.
M. Zuloaga Rada, La conquista negociada: guarangas, autoridades coloniales, Peru (1532-1610). Lima IFEA 2012.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: