Historia Kultury Iberyjskiej: wieloreligijność, kolonie, migracje. Od starożytności do XVIIw. 3700-CS1-2-HKI-22-OG

Zajęcia w formie wykładów zdalnych podejmują zagadnienia złożoności kulturowej świata Iberyjskiego od starożytności do końca XVII stulecia. Szczególną uwagę kierują ku wiekom późnego średniowiecza i pierwszej nowożytności, kiedy powstają zręby hiszpańskiej państwowości. W trakcie kursu przyjrzymy się współistnieniu na Półwyspie Iberyjskim trzech wspólnota monoteistycznych: islamu, chrześcijaństwa i judaizmu i ich wzajemnym relacjom. Zajmiemy się również nurtami myśli dotyczących państwowości, a także recepcją dorobku starożytnego, strukturą przestrzeni i czasu wyobrażonego, w jakim poruszał się człowiek iberyjskiego średniowiecza i pierwszej nowożytności. Zwrócimy uwagę na obieg form i motywów artystycznych, a także na dorobek myślicieli reprezentujących wszystkie trzy wspólnoty religijne Półwyspu Iberyjskiego, takich jak Ramon Lull, Ibn Chaldun, Awerroes, Majmonides. Wreszcie zapytamy o przyczyny rozpadu złożonego świata Iberii trzech religii, o okoliczności i konsekwencje zwycięstwa chrześcijaństwa.

Zatem celem doraźnym wykładów jest ukazanie możliwie szerokiej panoramy zjawisk związanych z zachodnią częścią Śródziemnomorza, rozumianą w tym okresie jako złożony układ, którego punktem centralnym jest Półwysep Iberyjski uwikłany w konsekwencje swojej ekspansji morskiej. Z kolei celem dalekosiężnym jest zapoznanie Studentów i Studentek z metodologiami studiów kulturoznawczych pomocnych przy analizie artefaktów kultury takich jak literatura, sztuki plastyczne, architektura, obrzędowość i organizacja struktur społecznych po to, by umiejętnie zadawać pytania i wychwytywać odpowiedzi dotyczące sensów i sposobów funkcjonowania przeszłości, a co za tym idzie również i lepszego, pełniejszego rozumienia teraźniejszości.

Kluczowe miejsce na zajęciach zajmować będzie literatura i sztuki wizualne rozumiane z perspektywy studiów kulturowych: jako społecznych artefaktów, które są odbiciem, a zarazem miejscem negocjacji kluczowych prądów myślowych dla danej wspólnoty.

Literaturę piękną, ale też teksty paraliterackie (jak listy, pamiętniki), sztuki wizualne jak malarstwo i teatr, architekturę potraktujemy jako papierki lakmusowe zmian społecznych, a także miejsca napięć na osi władza-społeczeństwo; tego co normatywne i co marginalizowane. Zwrócimy uwagę na rolę artysty/artystki w społeczeństwie jako „głosu intelektualnego epoki”, jego implikacje ideologiczne i margines swobody twórczej.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Obowiązkowa znajomość języka angielskiego na poziomie min. B2. Mile widziana znajomość języka hiszpańskiego.

Koordynatorzy przedmiotu

Julia Lewandowska

Efekty kształcenia

Po ukończeniu przedmiotu studentka/student:

Studentka/Student
1. rozumie na czym polega analiza zjawisk społecznych, kulturowych i politycznych z perspektywy studiów kulturoznawczych, a szczególnie kulturowych zależności, ciągłości i zerwań kultur iberyjskich w kontekście europejskim od starożytności do końca XVII stulecia (K_W05)
2. zna i potrafi zastosować odpowiednie do analizowanych źródeł tekstowych i wizualnych narzędzia metodologiczne i wybrane ujęcia teoretyczne z zakresu studiów kulturoznawczych w badaniach nad różnorodnością kulturową w procesie historycznym oraz jest świadomy do dynamicznego rozwoju dyscypliny (K_W02; K_U05; K_U06; K_K02)
3. zna najważniejsze szkoły myśli, nurty estetyczne, literackie i polityczne i ich przedstawicieli w obszarze Półwyspu Iberyjskiego od starożytności do końca XVII wieku i rozumie współzależność zjawisk politycznych, społecznych i kulturowych (K_W08; K_W09; K_W19)
4. potrafi formułować ustne i pisemne opinie na temat zjawisk kulturowych w odniesieniu do procesów historycznych i politycznych, indywidualnie i grupowo, wskazując na trudności i kwestie sporne i argumentując swoje stanowisko w odniesieniu do najważniejszych tez przedstawionych w wykładzie (K_U07; K_U08; K_U13; K_U11; K_K03)
5. jest gotów do świadomego uczestnictwa w dyskusjach dotyczących różnorodności kulturowej Hiszpanii i Portugalii i jej historycznych przemian z zachowaniem zasad tolerancji wobec różnic kulturowych i znaczenia wieloreligijności i wieloetniczności dla Półwyspu Iberyjskiego w kontekście europejskim i światowym (K_K10; K_K06; K_K08)
6. potrafi samodzielnie, w sposób twórczy i pogłębiony wyszukiwać, analizować i interpretować różne źródła tekstowe (literatura piękna, paraliteratura, parateksty) i wizualne (film, malarstwo, rzeźba, architektura) (K_U01; K_K04)

Odniesienie do efektów uczenia się programu studiów:

Zna i rozumie:
K_W02 podstawową terminologię z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa
K_W05 teorie i metodologie dyscyplin, które zajmują się studiami nad kulturą
K_W08 kulturę i język wybranego regionu Śródziemnomorza kulturę i język wybranego regionu Śródziemnomorza
K_W09 najważniejszych twórców kultury europejskiej
K_W19 zależności między rozwojem kultury a przemianami społecznymi

Potrafi
K_U01 wyszukiwać oraz interpretować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł, w tym źródeł łacińskich i nowołacińskich, tekstów literackich i historycznych, źródeł antropologicznych
K_U05 zdobyć umiejętności badawcze pozwalające na formułowanie i rozwiązywanie problemów badawczych w zakresie kulturoznawstwa; potrafi w tym celu przeprowadzić podstawowe analizy z wykorzystywaniem interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych
K_U06 zastosować w rozwiązywaniu problemów i opracowywaniu tematów badawczych podstawowe ujęcia teoretyczne i paradygmaty właściwe wiedzy o kulturze, w tym antropologii kulturowej, filologii, historii i semiotyce kultury
K_U07 uczestniczyć w dyskusji na tematy kulturoznawcze, w tym przedstawiać logiczną argumentację i wyciągać krytyczne wnioski
K_U08 zaprezentować wyniki samodzielnej analizy prostego problemu badawczego w formie pisemnej i ustnej
K_U11 samodzielnie wyodrębnić podstawowe tezy wysłuchanej prezentacji / przeczytanego tekstu w języku polskim oraz w wybranym języku Śródziemnomorza
K_U13 przygotować prezentację pisemną oraz ustną z uwzględnieniem różnych potrzeb potencjalnych odbiorów, posługując się podstawowymi narzędziami cyfrowymi oraz przydatnymi do tych celów zasobami Internetu.

Jest gotów do:
K_K02, uświadomienia sobie dynamicznego rozwoju kultury i pojawiania się nowych metod i paradygmatów badawczych
K_K03, pracy w grupie zarówno jako jej moderator, jak i wykonawca powierzonego zadania
K_K04, realizowania planu pracy własnej, będącej wkładem w dane zajęcia, zgodnie z wytycznymi prowadzącego
K_K06, zrozumienia zasady tolerancji i różnic kulturowych
K_K08, zrozumienia wagi zachowania bogactwa, integralności oraz świadomości dziedzictwa kulturowego Europy, w tym poszczególnych tradycji Śródziemnomorza
K_K10 aktywnego uczestnictwa w dyskusji w języku polskim oraz wybranym języku Śródziemnomorza, szanując poglądy partnerów

Kryteria oceniania

Wykład prowadzony w formie zdalnej częściowo asynchronicznej zaliczany jest na ocenę.
Na wartość oceny składają się: obecność i aktywność sprawdzana w formie zadań pisemnych z bloku zajęciowego 60%; kolokwium 40%

Student/Studentka ma prawo do niezłożenia pracy domowej z jednych zajęć, co równa się jednej nieobecności
Przy niezłożeniu dwóch i trzech prac domowych, konieczne jest skonsultowanie z prowadzącą formy dodatkowej pracy
Przy niezłożeniu czterech i więcej prac domowych, co równa się czterem i więcej nieobecnościom zajęcia nie mogą zostać zaliczone

Literatura

Bibliografia:
Literatura przedmiotu:
Braudel, F. (1976), Morze Śródziemne i świat śródziemnomorski w epoce Filipa II, Gdańsk.
Cardini, F. (2006), Europa a islam. Historia nieporozumienia, Kraków.
Curtius, E. R. (1997), Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków.
Defourneaux, M. (1968), Życie codzienne w Hiszpanii w wieku złotym, Warszawa.
Dumézil, B. (2008), Chrześcijańskie korzenie Europy, Warszawa.
Gies, D. T. (red.) (2004). The Cambridge History of Spanish Literature, Cambridge.
Kamen, H. (2008), Imperium hiszpańskie: dzieje rozkwitu i upadku, Warszawa.
Kamen, H. (2005), Inkwizycja hiszpańska. Rewizja historyczna, Warszawa.
Labanyi, Jo (2010) Spanish Literature. A Very Short Introduction, Oxford.
Le Goff, J. (2002), Kultura średniowiecznej Europy, Gdańsk - Warszawa.
Lévi-Provençal, É., (2006), Cywilizacja arabska w Hiszpanii, Warszawa.
Mackenney, R. (1997), Europa XVI wieku, Warszawa.
Martínez Ruíz, E. (2003), Zarys dziejów Hiszpanii nowożytnej (od końca XV wieku do 1808 roku), Poznań.
Menocal, M.R. (2006), Ozdoba świata. Jak muzułmanie, żydzi i chrześcijanie tworzyli kulturę tolerancji w średniowiecznej Hiszpanii, Kraków.
Smith, J. M. H. (2008), Europa po Rzymie. Historia kulturowa lat 500-1000. Nowe ujęcie, Kraków.
Tuñon de Lara, M. et al. (1997). Historia Hiszpanii. Kraków.

Teksty teoretyczne:
Ahmed, S. (2000), Strange Encounters: Embodied Others in Post-Coloniality, Londyn.
Baldwin, E. et al. (2007), Wstęp do kulturoznawstwa, Poznań.
Domańska, E. (1999), Mikrohistorie: spotkania w międzyświatach, Poznań.
Domańska, E. (2006), Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce, Poznań.
Foucault, M. (1993), Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Warszawa.
Haliczer, S.(2002), Between Exaltation and Infamy: Female Mystics in the Golden Age of Spain, Nueva York.
Jordan, C. (1992), Renaissance Feminism. Literary Texts and Political Models, Londyn.
Kelly, J. (1984), “Did Women Have Renaissance?”, [w:] Women, History and Theory. The Essays of Joan Kelly, Kelly, Joan Kelly (red.), Chicago/Londyn, s. 19-50.
Labanyi, Jo (2010), “Doing things: Emotion, Affect and Materiality”, Journal of Spanish Cultural Studies, 11, 2-3, s. 223-233.
Scott, J. W. (1986), “Gender as a useful Category of Historical Analysis”, American Historical Review 91, 5, s. 1053-1075.
Scott, J. W. (2010), “Gender: Still a Useful Category of Analysis?”, Diogenes 57, s. 7-14.
Spivak, G.Ch. (1988), “Can the Subaltern Speak?”, [w:] Cary Nelson, Lawrence Grossberg (red.), Marxism and the interpretation of Culture, Basingstoke, s. 271-313.
Spivak, G.Ch. (1999), A Critique of Postcolonial Reason: Toward a History of Vanishing Present, Cambridge.
VV.AA. (2006), Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, M.P. Markowski, R. Nycz (red.), Kraków.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-CS1-2-HKI-22-OG w USOSweb