Przedhiszpańskie kultury Ameryki Południowej w perspektywie badań archeologicznych 3700-CS-PHKAP-22-OG

Wykład poświęcony będzie problematyce badań nad rozwojem dawnych kultur i cywilizacji Ameryki Południowej. Jego celem będzie zarówno prześledzenie złożonego procesu kształtowania się i rozwoju kultur prekolumbijskich, jak również zapoznanie się ze specyfiką warsztatu badawczego, a w szczególności stosowania metod pracy naukowej, interpretacji i analizowania dostępnych danych. Z uwagi na fakt, iż podstawowym źródłem poznania kultur przedhiszpańskich, są pozostałości kultury materialnej, główny nacisk zostanie położony na obszar Andów Środkowych (zwany również andyjskim lub peruwiańskim) dla którego dysponujemy największym i najbogatszym korpusem źródeł archeologicznych. Unikalne warunki środowiskowe sprzyja konserwacji licznych pozostałości kulturowych, dzięki czemu region ten jest jednym z najlepiej rozpoznanych pod względem kulturowym obszarów Ameryki Południowej.
W trakcie kolejnych wykładów uczestnicy zapoznają się z chronologicznym zarysem pradziejów tego regionu, począwszy od najwcześniejszych śladów bytności ludzkiej na tym kontynencie, aż po rozwój złożonych społeczności tubylczych i podbój dużej części wybrzeża Pacyfiku i Andów przez Imperium Inków.
Zaplanowany cykl wykładów uwzględnia omówienie takich aspektów, jak systemy wierzeniowe, ceremonie, mity, systemy kalendarzowe, jak również modele sprawowania władzy i organizacji struktury społecznej. Wśród omawianych tematów nie zabraknie również różnorodnych zagadnień dotyczących sztuki, ikonografii, architektury sakralnej i świeckiej, praktyk grzebalnych, garncarstwa, tkactwa oraz innych materialnych przejawów bytności ludzkiej z okresu prekolumbijskiego. Uczestnicy wykładów będą mieli okazję zapoznać się z najnowszymi odkryciami badań archeologicznych w konfrontacji z powszechnie przyjętymi teoriami dotyczącymi procesów rozwoju kultur prekolumbijskich, jak również z nowymi kierunkami badawczymi w kontekście interdyscyplinarnym.
Przedmiotem wykładu jest także doskonalenie umiejętności w zakresie lektury wczesnokolonialnych przekazów i dokumentów służących do badań nad rekonstrukcją tradycji przedhiszpańskich.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Wykłady skierowane w szczególności do studentów o zainteresowaniach międzykulturowych, antropologicznych, historycznych, amerykanistycznych

Koordynatorzy przedmiotu

Patrycja Prządka-Giersz

Efekty kształcenia

-Student w zakresie wiedzy:
- ma podstawową wiedzę o rodzajach oraz specyfice przedmiotowej i metodologicznej dyscyplin, które dotyczą studiów nad kulturą;
- zna podstawową terminologię z zakresu kulturoznawstwa i prehistorii obszaru Ameryki Południowej;
- zna podstawową terminologię z zakresu archeologii oraz historii sztuki przedhiszpańskiej;
- ma uporządkowaną wiedzę na temat przedhiszpańskich kultur i języków wybranego regionu z obszaru andyjskiego;
- zna najważniejszych twórców kultury europejskiej i Nowego Świata;
- ma podstawową wiedzę na temat współczesnego życia kulturalnego w wybranym kraju Śródziemnomorza;

Student w zakresie kompetencji społecznych:
- ma świadomość dynamicznego rozwoju kultury i pojawiania się nowych metod i paradygmatów badawczych;
- ma świadomość znaczenia dziedzictwa antyku w kulturze Europy;
- rozumie wagę zachowania bogactwa, integralności oraz świadomości dziedzictwa kulturowego Ameryki Południowej, w tym poszczególnych przedhiszpańskich tradycji obszaru Środkowych Andów.

Kryteria oceniania

Opanowanie wiedzy prezentowanej na wykładach, w tym rozumienie omawianych procesów rozwoju kultur przedhiszpańskich, jak również kojarzenia faktów i zagadnień kluczowych dla problematyki zajęć, umiejętność kojarzenia faktów i zagadnień kluczowych dla problematyki wykładów, zapoznanie się z lekturą; uzupełniającą, egzamin ma formę ustną i odbywa się po zakończeniu drugiego semestru zajęć. Dopuszcza się 2 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze.

Literatura

Lektury uzupełniające:
• W.H. Isbell, To Defend Ourselves, Ecology & Ritual in an Andean Village, 2005, http://hdl.handle.net/1813/2135.
• M. Giersz, P. Prządka, Perú Prehispánico. Desde el poblamiento hasta los Incas, Ediciones Hipocampo, Lima 2014.
• W.H. Isbell, Mummies and Mortuary Monuments A Postprocessual Prehistory of Central Andean Social Organization, red., University of Texas Press 1997.
• R.W. Keatinge [red.], Peruvian Prehistory, Cambridge University Press, New York 1999.
• A. Kolata, The social production of Tiwanaku: Political economy and authority in a native Andean state, [w:] Tiwanaku and its Hinterland: Archaeological and Paleoecological Investigations of an Andean Civilization, Smithsonian Institution Press, Washington 2003, s. 226-263.
• E.P. Lanning, T.C. Patterson, Early man in South America, “Scientific American”, s. 44-50.
• K. Makowski, A. Rosenzweig, M.J.Jimenez Díaz, Weaving for the Afterlife, Peruvian Textiles from the Maiman Collection, Jerozolima 2006.
• P. Prządka, M. Giersz, K. Makowski, El mundo sobrenatural mochica. Imágenes escultóricas de las deidades antropomorfas de Museo Arqueológico Rafael Larco Herrera Lima. Fondo Editorial de la Pontificia Universidad Católica del Perú, Lima 2005.
• H.J.Prem, The Ancient Americas, A Brief History and Guide to Research, University of Utah Press, Munich 1997.
• J. Quilter, L.J. Castillo [red.], New perspectives on Moche political organization, Washington 1010.
• C. Renfrew, P. Bahn, Archeologia. Teorie i metody. Prószyński i S-ka Warszawa 2002.
• M. Rostworowska, Historia Państwa Inków, PIW, Warszawa 2006.
• H. Silverman, W.H. Isbell [red.], Handbook of South American Archaeology, Springer 2008.
• J. Szemiński, M. Ziółkowski, Mity rytuały i polityka Inków, PIW Warszawa 2006.
• J.R. Topic, La Arqueologia y la Etnohistoria, IEP, IAR, Lima 2009.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-CS-PHKAP-22-OG w USOSweb