Opera romantyczna – muzyka wobec historii i polityki 3700-CS-OR
Problematyka zajęć dotyczy historyczno-politycznych kontekstów, powstania, społecznego odbioru i tradycji scenicznej wybitnych dzieł literatury operowej epoki romantyzmu oraz ich recepcji w czasach późniejszych. W ramach przedmiotu przeprowadzony zostanie przegląd czołowych utworów operowych o tematyce historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem szkół narodowych: opery włoskiej (Rossini, Donizetti, Bellini, Verdi), francuskiej (Auber, Meyerbeer, Halevy), niemieckiej (Beethoven, Weber, Wagner), rosyjskiej (Glinka, Dargomyżski, Mussorgski) i polskiej (Moniuszko) w powiązaniu z głównymi procesami politycznymi i zjawiskami kulturowymi, zachodzącymi na kontynencie europejskim (Wielka Rewolucja Francuska, epopeja napoleońska, Wiosna Ludów, Risorgimento, panslawizm, zjednoczenie Niemiec) oraz literaturą i propagandą. Ukazane zostaną okoliczności powstawania poszczególnych dzieł, związek fabuły z zapotrzebowaniem społecznym i oficjalną wykładnią dziejów ojczystych, a także udział opery jako gatunku w kreowaniu świadomości historycznej narodów. Problematyka zajęć dotyczyć będzie także związków romantycznej formy operowej z teatrem epoki oraz wpływu literatury romantycznej na późniejszy rozwój gatunku muzycznego (dramat muzyczny, weryzm). Osobne miejsce zajmie kwestia funkcji edukacyjnych opery, w powiązaniu z innym dyscyplinami artystycznymi. Wskazane zostaną również przypadki kolizji między wizją artystyczną i oczekiwaniami czynników rządowych.
Zajęcia wymagające samodzielnego odsłuchania wskazanych dzieł muzycznych (wybranych fragmentów) oraz obejrzenia konkretnych realizacji scenicznych, dostępnych w sieci (przede wszystkim – Youtube).
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Słuchacze uzyskują możliwość prześledzenia na przykładzie dziejów opery - przede wszystkim XIX-wiecznej - procesu budowania nowożytnej tożsamości narodowej, a także oficjalnej narracji historycznej wybranych państw europejskich.
Ważnym efektem będzie opanowanie przez studenta podstaw warsztatu w zakresie studiowanej problematyki historycznej i muzykologicznej, z elementami kulturoznawstwa. Po ukończeniu zajęć student powinien posiadać umiejętność samodzielnej pracy z dziełem operowym jako specyficznym typem źródła historycznego, umieć posługiwać się podstawowym instrumentarium NPH dla źródeł artystycznych i dokumentacji mechanicznej.
Dodatkowym efektem jest nabycie konkretnej wiedzy merytorycznej w zakresie omawianej problematyki historycznej i muzykologicznej.
Kryteria oceniania
Ocena z zajęć odbywa się na podstawie osiągnięć studenta podczas zajęć wspólnych (aktywność, stopień przygotowania – erudycyjne opanowanie materiału, inwencja, poziom prezentacji wybranego tematu, analiza materiału źródłowego) oraz pracy pisemnej, poświęconej wybranemu zagadnieniu z zakresu omawianej problematyki.
Literatura
Literatura podstawowa:
A.Borkowska-Rychlewska, Szekspir w operze XIX wieku. Romantyczne konteksty, inspiracje i nawiązania, Poznań 2013;
N. Bouchard, Risorgimento in Modern Italian Culture: Revisiting the Nineteenth-century Past in History, Narrative, and Cinema, 2005;
P. Carnegy, Wagner and the Art. Of the Theater, London 2006;
J. Chomiński, K. Wilkowska-Chomińska, Opera i dramat, Kraków 1976;
J. Fulcher, Le Grand Opera en France. Un Art. Politique. 1820-1870, Paris 1988;
P. Kamiński, Tysiąc i jedna opera, Kraków 2008 (wydanie jednotomowe - 2015);
E. Łętowska, J. Łętowski, Przygoda z operą, Warszawa 1991;
E. Nowicka, Zapisane w operze. Studia z historii i estetyki opery, Poznań 2012;
Od literatury do opery i z powrotem. Studia nad estetyką teatru operowego, red. R.D. Golianek, P. Urbański, Toruń 2010;
Opera polska w XVIII i XIX wieku. Poznań: PTPN, 2000;
Opera polska w XX wieku. Poznań: PTPN, 1999;
Opera wobec historii, red. nauk. R.D. Golianek, P. Urbański, Toruń 2012 (wybrane szkice);
A. Parin, Chożdienije w Niewidimyj Grad. Paradigmy russkoj klassiczeskoj opery, Moskwa 1999 (wybrane szkice);
Idem, Fantom russkoj opery, Moskwa 2006;
R. Parker, The New Grove Guide to Verdi and his Operas, Oxford and New York: Oxford University Press, 2007;
R. Parker, Verdi politico (https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/1354571X.2012.690581);
M. Sokalska, Opera a dramat romantyczny. Mickiewicz – Krasiński – Słowacki. Kraków: UJ, 2009;
S. Stewart-Steinberg, Risorgimento in opera (https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/1354571X.2012.753010?journalCode=rmis20);
P. Urbański, David musicus i inne studia z pogranicza tradycji antycznej i historii opery, Kraków 2013 (wybrane fragmenty)
Szczegółowa bibliografia do poszczególnych tematów zostanie podana w trybie roboczym, w zależności od kompetencji językowych słuchaczy.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: