Zagadnienia tożsamości we współczesnym świecie: hybrydowa tożsamość oraz tożsamość w erze cyfrowej 3700-CS-F-ZTWS
Celem zajęć jest uświadomienie sobie, że uczestnictwo w innej kulturze może być procesem świadomym, ale wymagającym określonych kompetencji. Kulturowe spojrzenie na nową rzeczywistość – jako na całościowy system innych norm, wartości, zachowań i kompetencji - ma pomóc studentom w radzeniu sobie z różnymi poziomami szoku kulturowego i problemami w adaptacji, w łatwiejszym (świadomym) poruszaniu się po nieczytelnych dla nich regułach obcej kultury.
Celem jednoczesnie jest rozwinięcie umiejętności posługiwania się metodą comparatystyki w analizie koncepcji hybrydowej i cyfrowej tożsamości jednostki w kontekście transcywilizacyjnym.
Oto aspekty oraz tematy zajęć:
Hybrydowa tożsamość w kontekście transcywilizacyjnym
Współczesny świat, kształtowany przez globalizację, migracje i rozwój technologii, sprzyja dynamicznym przemianom społecznym. W ich wyniku jednostki balansują między różnymi systemami wartości, tradycjami i sposobami postrzegania siebie, co prowadzi do powstawania hybrydowej tożsamości.
Konteksty kulturowe i cywilizacyjne
Hybrydowa tożsamość w ujęciu transcywilizacyjnym odnosi się do procesu, w którym jednostki i społeczności adaptują elementy różnych kultur i wartości, tworząc nową, złożoną formę identyfikacji. Jest to szczególnie widoczne na obszarach kulturowych pograniczy, gdzie tradycje wzajemnie się przenikają, współtworząc nowe narracje o tożsamości. W kontekście Wschodu i Zachodu dochodzi do integracji odmiennych filozofii i modeli społecznych, w efekcie czego powstają nowe formy ekspresji tożsamościowej, uwzględniające zarówno aspekty kolektywizmu, jak i indywidualizmu.
Hybrydowa tożsamość w kontekście pogranicza i postkolonializmu odnosi się do sposobu, w jaki jednostki i społeczności funkcjonują w przestrzeni przenikania się różnych kultur, tradycji i narracji historycznych.
Pogranicze jako przestrzeń tożsamościowa
Pogranicze kulturowe to miejsce, gdzie dochodzi do intensywnej wymiany wartości, języków i sposobów myślenia. W takich przestrzeniach tożsamość jednostki często staje się wielowymiarowa, łącząc elementy różnych kultur i tradycji.
Granice jako dynamiczne struktury – zamiast sztywnych podziałów, pogranicza są miejscem negocjacji tożsamości, gdzie jednostki adaptują różne wzorce kulturowe.
Uwspólnianie światów – proces, w którym społeczności na pograniczu tworzą nowe formy tożsamości, integrując elementy różnych kultur.
Postkolonializm a hybrydowa tożsamość
Postkolonializm bada wpływ kolonialnej przeszłości na współczesne społeczeństwa i ich tożsamość. W kontekście hybrydowej tożsamości oznacza to:
Dekolonizację myśli – przewartościowanie narracji historycznych i kulturowych, które były narzucone przez kolonialne struktury.
Przenikanie kultur – jednostki żyjące w postkolonialnych społeczeństwach często łączą tradycje lokalne z globalnymi wpływami, tworząc nowe formy ekspresji tożsamościowej.
Wpływ technologii i przestrzeni cyfrowych
Internet i media społecznościowe znacznie przyspieszają proces hybrydyzacji tożsamości. Cyfrowe przestrzenie umożliwiają jednostkom interakcję z wieloma kulturami, co prowadzi do przenikania się tradycyjnej tożsamości z jej cyfrowym wymiarem. W świecie, gdzie świadome kreowanie własnego wizerunku staje się codziennością, rodzą się pytania dotyczące autentyczności tożsamości oraz jej fragmentarycznego charakteru.
Hybrydowa tożsamość może być zarówno źródłem bogactwa kulturowego, jak i wyzwaniem. Z jednej strony sprzyja innowacji i dialogowi między cywilizacjami, z drugiej jednak może prowadzić do rozproszenia tożsamości i trudności w określeniu własnego „ja” w wielokulturowym świecie. Konieczne staje się zatem refleksyjne podejście do własnej tożsamości i jej ewolucji w zmieniających się kontekstach społeczno-technologicznych.
Poszczególne cywilizacje Zachodu i Wschodu ujmowane są w następujących kontekstach:
społeczeństwo (kontekst więzi społecznych − polityka, prawo, wspólnota itd.),
gospodarka (kontekst więzi ekonomicznych − gospodarka, ekonomika),
psychosomatyczne aspekty jednostki (kontekst więzi pokrewieństwa, psychosomatyki, zdrowia jednostki - rodzina, zdrowie),
życie duchowe (kontekst więzi duchowych: edukacja, religia, filozofia, sztuka itd.).
Program przewiduje interaktywne sposoby nauczania (utworzenie, wspólnie ze studentami, interaktywnych kompendiów naukowych, edukacyjnych stron internetowych, opracowanie przez studentów projektów multimedialnych, realizacja studenckiej działalności badawczej i projektowej, prowadzenie szkoleń z komunikacji itp.).
Współpraca na zajęciach charakteryzuje się następującymi cechami:
1) otwartość, rozumianą w aspekcie policentrycznym, który uwzględnia perspektywy różnych cywilizacji.
2) interaktywność, jej mechanizmami są: wielopodmiotowość, dekonstrukcja i dialog. Założeniem interakcji aktorów jest spotkanie przedstawicieli różnych cywilizacji, z tego względu uczestnikami są polscy studenci. To oni jako strona przyjmująca, pomagają cudzoziemcowi adaptować się w Polsce. Zarazem nabycie w praktyce umiejętności komunikacji międzycywilizacyjnej umożliwia polskim studentom i naukowcom aktywność w kontaktach międzynarodowych.
3) interdyscyplinarność, uwzględniająca różne obrazy świata, czyli kultury. Praca nad rozwiązywaniem problemu naukowego toczy się z uwzględnieniem interdyscyplinarności: w gronie naukowców, kół badawczych, przy tworzeniu projektów.
4) innowacyjność, która oznacza otwarcie nowych perspektyw dla poszukiwania wiedzy w procesie umiędzynarodowienia.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Program przyczyni się do:
1. przezwyciężenia problemów adaptacyjnych studentów-obcokrajowców na uniwersytecie, K_K02, K_K05 2. wytworzenia wspólnoty naukowej zajmującej się zagadnieniami pogranicza cywilizacyjnego, K_W04, K_W06 3. wykreowania takiej przestrzeni społeczno-dydaktycznej, w której możliwy byłby dialog cywilizacji dzięki przekroczeniu granic geograficznych, instytucjonalnych i psychofizycznych, K_K02, K_K05
4. stworzenia innowacyjnych technik nauczania w oparciu o podejście komparatystyczne, wielokulturowe z wykorzystaniem narzędzi komunikacji internetowej, K_U03
5. przygotowania innowacyjnej techniki nauczania uwzględniającej międzycywilizacyjne filtry/konteksty DCL.
Uczestnicy zyskują elementy wiedzy o różnych kręgach kulturowych, orientują się w ich podbudowie religijnej i ideologicznej. Studenci nabywają kompetencje poznawcze oraz funkcjonalne w zakresie dostosowania odpowiedniej metodologii porównawczej do przedmiotu badania. Studenci nabywają umiejętność rozpoznania metod badawczych stosowanych przy opisach różnorodnych kultur i form społecznych z ich instytucjami, wartościami i wzorami zachowań. Studenci nabierają aktywnej postawy wobec wezwań rzeczywistości transcywilizacyjnej.
K_W04, K_W06, K_W07, K_U02, K_U03, K_K02, K_K05
Odniesienie do kierunkowych efektów uczenia się dla przedmiotu:
absolwent:
K_W01 ma poszerzoną i pogłębioną wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w kulturze
K_W02 zna i stosuje terminologię nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych
K_W05 ma wiedzę o najnowszych metodach badań interdyscyplinarnych w naukach humanistycznych, społecznych i przyrodniczych
K_W06 zna i stosuje różne metody analizy i interpretacji dzieł artystycznych
K_W07 zna zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem znajomości prawa własności intelektualnej
Student potrafi:
K_U01 potrafi samodzielnie selekcjonować informacje pochodzące z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych oraz dokonać ich krytycznej oceny.
K_U02 potrafi samodzielnie dobrać i zastosować odpowiednie narzędzia badawcze do analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów wizualnych
K_U03 potrafi samodzielnie opracować (z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej) i zaprezentować wyniki swojej pracy naukowej i badawczej
K_U05 wykorzystuje interdyscyplinarne metody i narzędzia badawczych do analizy zjawisk kultury
K_U08 potrafi samodzielnie zanalizować tekst naukowy z dziedziny nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w języku polskim oraz w wybranym języku obcym
Student jest gotów do:
K_K02 jest gotów do dynamicznego rozwoju naukowego w obrębie nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
K_K07 ma poszanowanie dla różnorodności kulturowej i przyrodniczej
K_K08 świadomie uczestniczy w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim
Kryteria oceniania
Metody oceny oparte na kryterium punktacji. Ocena referatów, aktywności (idee, argumentacja) i obecności studentów na zajęciach. Kryteria oceniania przewidują dwa aspekty:
I ASPEKT to przyswojenie wiedzy, punktowane przez system ocen.
II ASPEKT to praktyczne stosowanie wiedzy przez wchodzenie w relacje wielokulturowe i tworzenie więzi z innymi uczestnikami programu. Punktowane będą umiejętności wyróżniane na czterech płaszczyznach:
• zarządzanie wiedzą przyswojoną w procesie dydaktycznym; twórcze podejście do problemu
• komunikacja transcywilizacyjna
• organizacja wiedzy i grupy
• umiejętności związane z koordynacją psychofizycznych funkcji organizmu człowieka.
dopuszczalna liczba nieobecności - 3
Literatura
Aboujaoude Elias, Wirtualna osobowość naszych czasów. Mroczna strona e-osobowości, przel. Robert Andruszko, Wyd. Uniw. Jagiellońskiego, Kraków 2012.
Appadurai A. Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, przekład i wstęp Pucek Z., Kraków 2005.
Bhabha, Homi K., Miejsca kultury, przekład T. Dobrogoszcz, 2010.
Bassnett,S., Przekład i Postkolonializm.„Przekładaniec” nr 33/2016, s. 7–25.
Boellstorff Tom, Dojrzewanie w second life: antropologia człowieka wirtualnego, przel.
Agata Sadza, Wyd. Uniw. Jagiellońskiego, Kraków 2012.
Debating Cultural Hybridity: Multicultural Identities and the Politics of Anti-racism, ed.by Pnina Werbner,Tariq Modood,Homi Bhabha, London, Zed Books Ltd 2015.
Derrida J., Różnia (différance), tłum. J. Skoczylas w: Drogi współczesnej filozofii, red. M. Siemek, Czytelnik, Warszawa 1978, s. 374-411.
Jullien Fr., Book Of Beginnings. Yale Univ.Press 2015.
Kubiaczyk, F. W labiryntach kulturowej hybrydowości. Studia Europaea Gnesnensia,nr 4/2011, s.330–337.
Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Baran i Suszczyński, Kraków 1998.
Salman Rushdie, Wschód, Zachód, Rebis 1997.
Said Ed. W. (1991) Orientalizm, przel. W. Kalinowski, Warszawa Maalouf A., Leon Afrykańczyk, Warszawa 1993.
Trejderowski Tomasz, Kradzież tożsamości: terroryzm informatyczny, ENETEIA 2013.
Turkle Sherry, Samotni razem: dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki a mniej od siebie samych, przel.Małgorzata Cierpisz, Wyd. Uniw. Jagiellońskiego, Kraków 2012.
Whorf B., Język, myśl i rzeczywistość. Warszawa 1982.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: