Dzieje Śródziemnomorza XVIII-XXI w. 3700-CS-F-DSM
Wykład poświęcony jest dziejom Śródziemnomorza od XVIII w. do dnia dzisiejszego, z uwzględnieniem najważniejszych procesów, zjawisk i wydarzeń politycznych, społeczno-gospodarczych, a także kulturowych.
Zaprezentowana zostania wizja świata śródziemnomorskiego, składającego się z regionów, które swą różnorodnością umożliwiały obecność wielu cywilizacji. W pierwszej połowie XIX w. uległ on rozpadowi wywołanemu europejską ekspansją, wykreowaniem nowej postaci cywilizacji zachodniej przez nowoczesną Europę, rozpoczęciem przez nią globalnej ekspansji, czemu towarzyszyły idee takie, jak m.in. orientalizm i kolonializm, a także powstawanie państw narodowych.
Ważnym elementem wykładu będzie także spojrzenie na współczesne Śródziemnomorze i wyzwania przed nim stojące.
Zajęcia podzielono na bloki tematyczne, prezentowane w układzie chronologiczno-rzeczowym. Wykład zaczyna się krótkim wprowadzeniem do dziejów basenu Morza Śródziemnego do XVII wieku. Poruszane są zagadnienia, które ułatwią studentkom/studentom – reprezentującym różne kierunki studiów, a tym samym różnorodny poziom wiedzy podstawowej na temat dziejów basenu Morza Śródziemnego – zrozumienie procesów zachodzących w okresie późniejszym. Kontynuacją tego wstępu jest przedstawienie zagadnienia dziejów Śródziemnomorza XVIII–XXI w. w ujęciu komparatystycznym wobec okresu do XVII w. Następnie poruszane są poszczególne bloki tematyczne ujęte bądź ściśle chronologicznie (basen Morza Śródziemnego w XVIII w. oraz w dobie rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich, Śródziemnomorze a porządek Kongresu Wiedeńskiego, otwarcie Kanału Sueskiego, Śródziemnomorze a I wojna światowa, Śródziemnomorze w 20-leciu międzywojennym, Śródziemnomorze a II wojna światowa, Śródziemnomorze a rozpad systemu dwubiegunowego), bądź też z uwzględnieniem szerszego kontekstu czasowego danej kwestii (brytyjska droga do Indii – imperium brytyjskie; dekadencja imperium otomańskiego – niepodległość Grecji; Włochy – od rozbicia przez zjednoczenie do ekspansji kolonialnej; Śródziemnomorze w czasie Zimnej Wojny – dekolonizacja; migracje śródziemnomorskie XXI w.; przemiany społeczne i gospodarcze, kultura Śródziemnomorza).
zakres tematów:
Wprowadzenie do dziejów basenu Morza Śródziemnego (do XVII wieku)
Dzieje Śródziemnomorza XVIII-XXI wieku w ujęciu komparatystycznym wobec okresu do XVII wieku. Główne cechy charakterystyczne.
Morze Śródziemne w XVIII w. oraz w dobie rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich.
Śródziemnomorze a porządek Kongresu Wiedeńskiego.
Brytyjska droga do Indii. Imperium brytyjskie.
Dekadencja imperium otomańskiego. Niepodległość Grecji.
Włochy. Od rozbicia przez zjednoczenie do ekspansji kolonialnej.
Otwarcie Kanału Sueskiego.
Śródziemnomorze a I wojna światowa.
Śródziemnomorze w 20-leciu międzywojennym.
Śródziemnomorze a II wojna światowa.
Śródziemnomorze w czasie Zimnej Wojny. Dekolonizacja.
Śródziemnomorze a rozpad systemu dwubiegunowego.
Migracje śródziemnomorskie XXI w.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu Studentka/Student osiąga efekty przedmiotowe:
w zakresie wiedzy:
ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat
rodzajów i specyfiki podmiotowej i metodologicznej dyscyplin, które dotyczą studiów nad kulturami regionów Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (dot. K_W01),
teorii i metodologii dyscyplin, które zajmują się studiami nad kulturami regionów basenu Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (dot. K_W05),
kultur wybranych regionów basenu Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (dot. K_W08),
najważniejszych twórców kultury europejskiej w odniesieniu do regionów basenu Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (dot. K_W09),
współczesnych kierunków rozwoju badań nad kulturami regionów basenu Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (K_W11),
w zakresie umiejętności:
wyszukiwać oraz interpretować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł na temat regionów basenu Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (dot. K_U01),
zdobyć umiejętności badawcze pozwalające na formułowanie i rozwiązywanie problemów badawczych w zakresie kulturoznawstwa na temat regionów Śródziemnomorza wieków XVIII–XXI (dot. K_U05),
zastosować w rozwiązywaniu problemów i opracowywaniu tematów badawczych podstawowe ujęcia teoretyczne i paradygmaty właściwe wiedzy o kulturze w odniesieniu do regionów basenu Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (dot. K_U06).
w zakresie kompetencji społecznych:
jest gotów do uświadomienia sobie dynamicznego rozwoju kultury i pojawiania się nowych metod i paradygmatów badawczych w odniesieniu do regionów basenu Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (dot. K_K02),
uświadomienia sobie znaczenia dziedzictwa antyku w kulturze Europy, szczególnie zaś w regionach basenu Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (dot. K_K05),
zrozumienia zasady tolerancji i różnic kulturowych (dot. K_K06),
zrozumienia podstawowych wyzwań związanych z badaniem kultury i relacji międzycywilizacyjnych w odniesieniu do regionów basenu Morza Śródziemnego w XVIII–XXI w. (dot. K_K07),
zrozumienia wagi zachowania bogactwa, integralności oraz świadomości dziedzictwa kulturowego Europy, w tym poszczególnych tradycji Śródziemnomorza (dot. K_K08).
Kryteria oceniania
Liczba dopuszczalnych nieobecności w semestrze – dwie; trzecią i czwartą nieobecność w semestrze można zaliczyć; powyżej czterech nieobecności w semestrze przedmiot nie będzie zaliczony.
Zajęcia zaliczane będą na podstawie listy obecności oraz – dla chętnych – na podstawie testu (na ocenę dobrą albo bardzo dobrą).
Literatura
Podstawowa literatura:
Morze Śródziemne: przestrzeń i historia, ludzie i dziedzictwo.
The Mediterranean in History, ed. D. Abulafia.
F. Braudel, F. Coarelli, M. Aymard, Morze Śródziemne. Region i jego dzieje.
D. Abulafia, The Great Sea. A Human History of the Mediterranean.
P. Matvejević, Brewiarz śródziemnomorski.
J. Pałasiński, Express Mediterranee, czyli podróż po Morzu Śródziemnym i okolicach.
W. Pająk, Państwa Basenu Morza Śródziemnego a nowa architektura bezpieczeństwa europejskiego.
Historia świata śródziemnomorskiego.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: