Wokół antropocenu 3700-AZm-L2-10-WA

Konwersatorium „Wokół antropocenu” ma za zadanie zapoznać studentów z nową epoką w dziejach planety — antropocenem i szeregiem aspektów teoretycznych i praktycznych z nim związanych. Szczególny nacisk zostanie położony na status i miejsce zwierząt w refleksji nad antropocenem, kwestii teoretycznych i etycznych, które wiążą się z relacjami pomiędzy ludzkimi i nie-ludzkimi zwierzętami w dobie kryzysu klimatycznego. Omówimy takie zagadnienia, jak zjawisko Szóstego Wielkiego Wymierania, chów przemysłowy i jego relacje z kryzysem klimatycznym oraz społeczno-kulturowy wymiar inwacji biologicznych. Przyjrzymy się także nowym podejściom badawczym wobec nie-ludzkich zwierząt, przede wszystkim z obszaru refleksji posthumanistyki i humanistyki środowiskowej. Wymienione problemy omawiać będziemy z perspektywy styku różnych dyscyplin i dialogu, w jaki wchodzą różne obszary badawcze.
Celem zajęć jest jak najszersze nakreślenie wieloaspektowych studiów nad antropocenem i wskazanie dalszych możliwości badań naukowych, jakie stwarza styk humanistyki, nauk społecznych i ścisłych w obszarze badań nad zwierzętami i ich relacjami z ludźmi. Student/ka zyska wiedzę z obszaru najbardziej palących problemów współczesnego świata związanych z trwającą katastrofą klimatyczną, jak również narzędzia krytyczne, by aktywnie włączać się w prowadzone debaty międzyobszarowe.

Program zajęć:

1. Zajęcia organizacyjne + wprowadzenie do tematyki kursu
Część I. Czym jest antropocen?
2. Antropocen: zarys problematyki
Ewa Bińczyk, rozdział „Początki debaty na temat antropocenu” w: Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018
3. Antropocen widziany z przyszłości
Naomi Oreskes, Eric Conway, „Upadek cywilizacji zachodniej”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
4. Epoka człowieka czy kapitalizmu?
Jason W. Moore, „Narodziny taniej natury” w: Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań 2021.
5. Natura w antropocenie
William Cronon, „The trouble with wilderness: or, getting back to the wrong nature”, Environmental history 1/1996, 7-28.
6. Czas antropocenu/czas w antropocenie
Dipesh Chakrabarty, „Anthropocene time”, History and Theory, 57/2018, 5-32.
7. Dezinformacja i denializm klimatyczny
Ewa Bińczyk, rozdział „Retoryka dezinformacji” w: Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018,
* film dokumentalny Merchants of Doubt (2014), reż. Robert Krenner
8. Petrokultury: energia i paliwa kopalne
1. Juliusz Ćwieluch, „Bełchatów: sprawiedliwa transformacja?”, Pismo 11/2021, 14-39.
2. Sheena Wilson, Adam Carlson, Imre Szeman (ed.), Petrocultures. Oil, Politics, Culture, McGill-Queen’s University Press, Montreal 2017 [fragment].
9. Nowy wspaniały antropocen? Ekomodernizm, geoinżyniernia i technooptymizm
Ewa Bińczyk, rozdziały „Różne oblicza antropocenu”, „Plany awaryjne antropocenu” i „Retoryczne pułapki technooptymizmu” w: Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.

Część II: Zwierzęta w antropocenie

10. Homogenizacja ekosystemów i inwazje biologiczne
Yvonne Baskin, rozdział „Reuniting Pangea” w: The plague of rats and rubbervines. A growing threat of species invasions, Island Press 2003.
11. Chów przemysłowy vs klimat
“Meat Atlas. Facts and Figures about the Animals We Eat”, Heinrich Boll Stiftung, 2021.
Film dokumentalny Cowspiracy: the sustainability secret (2014), reż. Kip Andersen, Keegan Kuhn.
12. Wielkie wymieranie w antropocenie
Agata Kowalewska, “Szóste wymieranie”, Tutoring Gedanensis 4(2)/2019 58-63.
13. Jaka przyszłość dla międzygatunkowej wspólnoty? + podsumowanie kursu
Lars Gertenbach, Jörn Lamla, Stefan Laser, „Eating ourselves out of industrial excess? Degrowth, multi-species conviviality and the micro-politics of cultured meat”, Anthropological Theory 21/3, 2021.
14. Zaliczenie