Zwierzęta w literaturze nowożytnej 3700-AZm-FAK-ZLN
W trakcie zajęć semestralnych zostaną omówione zostaną zagadnienia alegorycznego rozumienia postaci zwierząt, znaczenia ich symboliki moralnej, baśniowej, legendarnej i religijnej. Będzie również mowa o syntetyzującym, „kompendialnym” charakterze kultury średniowiecznej, w której nastąpiła synteza tradycji biblijnej i antycznej. Tematami, które złożą się na treść zajęć będzie również problem zwierzęcia-symbolu, zwierzęcia jako wskaźnika etycznego i uczuciowego zachowań ludzkich oraz zwierzęcia jako obiektu naukowego, badawczego i ikonograficznego
Na zajęciach tematy będą omawiane w porządku chronologicznym, według czasu ich powstania na postawie tekstów źródłowych i opracowań naukowych
Tematy:
1. Piotr Krescentyn i jego Księgi o gospodarstwie.
2. Symbolika zwierząt w ikonografii wczesnonowożytnej.
3. Fauna w Zielniku Stefana Falimirza.
4. Fauna w literaturze jezuickiej
5. Wczesnonowożytna ochrona przyrody.
6. Zwierzyńce.
7. Jaku Spanmüller i Wirydarz duchowny Stanisława Grochowskiego.
8. Konrad Gesner i jego Historia animalium
9. Ulisses Aldrovandi i jego encykopedyczne opracowania
10. Jana Jonstona Historiae naturalis de quadrupedibus
11. Michel de Montaigne i św. Franciszek Salezy o zwierzętach. Późny humanizm.
12. Pojęcie zwierzęcia -maszyny
13. Zwierzę- domownik człowieka i podmiot literacki.
14. Zoologia w Orbis Pictus Jana Amosa Komenskiego
15. Nowe Ateny ks. Benedykta Chmielowskiego
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Dla studentów I stopnia
Wiedza. Absolwent
K_W01: Zna funkcję recepcji i naśladownictwa w naukach humanistycznych.
K_W05: Zna podstawowe metody analizy i interpretacji relacji między słowem i obrazem w literaturze wczesnonowożytnej.
K_W07: Zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych tekstów literackich z uwzględnieniem gatunków literackich
Umiejętności: Absolwent:
K_U02: Dokonywać analizy podstawowej symboliki zwierzęcej dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych
KU_03: Skontekstualizować dzieło kultury w odniesieniu do czasu jego powstania, rozpoznać najważniejsze nurty filozoficzne.
KU_08: przygotować wypowiedź pisemną na temat fauny w literaturze nowożytnej uwzględniając elementarne wymogi stawiane pracom akademickim
Kompetencje społeczne. Absolwent:
K_K02: Ma przygotowanie do pracy w zespole i uczestnictwie w dyskusji.
K_K07: przestrzega zasady tolerancji, rozumie dziedzictwo kulturowe w tym pojęcia novus mundus oraz orientalizmu i ma poszanowanie dla różnic kulturowych
K_K10: Dostrzega związek między metodą filozoficzną a etyką badawczą w odniesieniu do zwierząt
Kryteria oceniania
Przy ocenie końcowej brana będzie pod uwagę merytoryczna wartość wypowiedzi, aktywność podczas zajęć oraz ocena projektu zaliczeniowego.
Maksymalna liczba nieobecności w semestrze :3
Literatura
Piotr Krescentyn, Księgi o gospodarstwie:
https://dbc.wroc.pl/publication/158196/ksiegi-o-gospodarstwie-crescenzi-pietro-de-1233-ca-1320?language=pl
Conrad Gesner, Historiae animalium https://archive.org/details/gri_33125010867691
Ian Ionston, Historiae naturalis de quadrupedibus https://polona.pl/preview/225d041e-7fe0-491b-944e-af51e4c4fefc
Bestiarium staropolskie, oprac. Justyna Ratajczyk, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław 2021.
Obraz natury w kulturze intelektualnej, literackiej i artystycznej doby staropolskiej, red. Elwira Buszewicz, Justyna Dąbkowska-Kujko, Aleksandra Jakóbczyk-Gola, Alina Nowicka-Jeżowa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020.
Sala Bartłomiej Grzegorz, Królowie pradawnych puszcz : o dzikach, jeleniach, łosiach, niedźwiedziach, rysiach, tarpanach, turach, wilkach i żubrach w kulturze i tradycji polskiej, Astrais, Kraków 2018.
K. Pomian, Zbieracze i osobliwości, Paryż – Wenecja XVI–XVIII wiek, tłum. A
Pieńkos, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
Benedykt Chmielowski, Nowe Ateny albo akademia wszelkiej sciencyi pełna https://literat.ug.edu.pl/ateny/
Czytanie księgi zwierząt. Ciekawość, wyobraźnia, wiedza, wiara, red. M. Chodyko, A. Jakóbczyk- Gola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2023
Abramowska Janina, Pisarze w zwierzyńcu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.
Aviarium staropolskie, oprac. Justyna Ratajczyk, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław 2014.
Badyna Piotr, Obraz rodzimej przyrody dzikiej w kulturze staropolskiej. Wybrane zwierzęta
łowne w dziełach ks. Krzysztofa Kluka i Jakuba Kazimierza Haura, Wydawnictwo Adam,Marszałek, Toruń 2013
Bieńkowski Tadeusz, Wiedza o przyrodzie w Polsce XVI—XVIII wieku. Funkcja edukacyjna
i kierunki zainteresowań, „Rozprawy z Dziejow Oświaty” 1981, t. 24 (8), s. 15–32.
Chemperek Dariusz, Od „śmierdzącego dudka” po banialuki. Obraz ptakow w literaturze renesansu
i baroku – rekonesans, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia
Historicolitteraria” 2020, nr 20, s. 76–96.
Chemperek Dariusz, Poezja Jana Gawińskiego i kultura literacka drugiej połowy XVII wieku,
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2005.
Czapla Julia, Między autorem a drukarzem. Dobor ilustracji w „Historia naturalis” Jana
Jonstona, red. Bartłomiej Wołyniec, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantow
UJ. Nauki Społeczne” 2016, t. 14, nr 3, s. 9–26.
Early Modern Zoology: The Construction of Animals in Science, Literature and the Visual
Arts, red. Karl A.E. Enenkel, Mark S. Smith, Brill, Leiden 2007
Fedorowicz Zygmunt, Zoologia w Gdańsku w stuleciach XVII i XVIII, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1968.
Jakóbczyk-Gola Aleksandra, Ogrody zwierząt. Staropolskie zwierzyńce i menażerie, Wydawnictwa
Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2021
Człowiek wobec natury – humanizm wobec nauk przyrodniczych, red. Jacek Sokolski,Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2010, s. 147–166.
Sokolski Jacek, Barokowa księga natury, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
1992.
JanJonston: w 400 lecie urodzin (1603–2003), red. Alojzy Konior, Leszczyńskie Towarzystwo
Kulturalne, Leszno 2003, s. 10–16.
Miazek-Męczyńska Monika, Nauka w służbie wiary, czyli ile można zdziałać ad maiorem Dei
gloriam. O wydanych i niewydanych pracach naukowych Michała Boyma SI, „PoznańskieStudia Polonistyczne. Seria Literacka” 2017, nr 31, s.147–166
Nowicka-Jeżowa Alina, Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetow europejskiego baroku, Wydawnictwo Wydziału Polonistyki UW, Warszawa 2000.
Samborska-Kukuć Dorota, W kręgu poźnobarokowej zootanatologii. Trzy probki literackie Jana Ludwika Platera, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2020, nr 20, s. 135–141.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: