Zwrot forensyczny, czyli nowe strategie opowiadania o wojnie, technologii i naturze 3700-AL-ZFNS-qTM
Zajęcia pt. „Zwrot forensyczny, czyli nowe strategie opowiadania o wojnie, technologii i naturze” mają na celu przedstawienie stosunkowo nowego na rynku idei zagadnienia jakim jest „zwrot forensyczny” (ang. forensic turn). Zwrot ten, który z powodzeniem może być określany także mianem praktyki badawczej, jest w znacznej mierze związany z powstaniem w 2010 roku interdyscyplinarnej grupy badawczej Forensic Architecture (FA), kierowanej przez profesora Eyala Weizmana i afiliowanej przy Goldsmiths College na Uniwersytecie Londyńskim. Działania tej międzynarodowej grupy są skoncentrowane na badaniu aktów przemocy, konfliktów zbrojnych i wojen oraz negatywnych konsekwencji wydobycia surowców i skażenia środowiska. Dzięki zastosowaniu najnowszych technologii, mających na celu wizualizację danych, wyniki prowadzonych przez Forensic Architecture śledztw są prezentowane zarówno w dyskursie akademickim i debacie publicznej, jak i w internecie i przestrzeniach sztuki. Dobrym przykładem są wystawy grupy w Haus der Kulturen der Welt (Niemcy), BAK (Holandia), Luisiana Museum of Modern Art (Dania), czy warszawskim Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Prace FA stają się także często elementami raportów i publikacji.
Grupa Forensic Architecture stworzyła własną metodologię, powstałą na styku działalności badawczej, śledczej, aktywistycznej i artystycznej. Zachęciła także innych do rozpoczęcia własnych programów badawczo-śledczych, opartych na analizie i wizualizacji danych. Podobnymi działaniami jak FA, choć podejmującymi przede wszystkim kwestie zatrucia środowiska i nadmiernej eksploatacji natury, zajmuje się grupa INTERPRT, której liderem jest dr Nabil Ahmed. Od analizy danych dotyczących zmian klimatycznych, wydobycia surowców, jak i tworzenia infrastruktury transoceanicznej rozpoczęła swoją działalność grupa Terrirtorial Agency. W ostatnich latach pod wpływem działań FA powstały kolektywy i grupy śledcze, w tym między innymi Border Forensic, INDEX, Geocinema czy Open Weather, tworzone często przez studentów i dawnych współpracowników Eyala Weizmana, modyfikujące i rozszerzające metodologię stosowaną przez FA. Na polu aktywizmu i działalności badawczo-śledczej metodami forensycznymi posługują się takie grupy jak Bellingcat czy Mnemonic. „Zwrot forensyczny” to termin opisujący niezwykle popularną interdyscyplinarną metodologię, której znaczenie daleko wykroczyło poza strategie dokumentacji i wizualizacji danych.
W ramach zajęć skupimy się przede wszystkim na analizie najciekawszych projektów o charakterze forensycznym, które usytuowane są na przecięciu dyscyplin. Zastanowimy się również nad tym, jak można rozumieć centralną dla „zwrotu forensycznego” kategorię dowodu (evidence) w świetle najnowszych technologii. Pod uwagę weźmiemy także specyfikę różnych mediów i ich wpływ na prezentację danych i dowodów. Zajęcia z jednej strony będą polegały na analizie najnowszych projektów forensycznych z pola sztuki, nauki i aktywizmu, z drugiej natomiast, staną się analizą metodologii forensycznej w kontekście rozwoju technologii.
Studenci będą otrzymywali przed zajęciami teksty, materiały wizualne i audiowizualne, z którymi powinni się zapoznać. Uczestnicy kursu będą potrzebowali około 30 godzin pracy własnej, żeby przygotować się do dyskusji oraz zrealizować pracę zaliczeniową.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student zdobędzie kompetencje w następujących obszarach:
Wiedza: absolwent
K_W01 – zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze,
K_W04 – rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych,
K_W05 – zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury,
K_W07 – zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych.
Umiejętności: absolwent potrafi
K_U01 – selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych,
K_U02 – dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych
K_U04 – rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności,
K_U07 – przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim,
K_U13 – wykorzystywać narzędzie cyfrowe w pracy akademickiej.
Kompetencje społeczne: absolwent
K_K03 – jest gotów do poznawania nowych metod badawczych,
K_K04 – ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań,
K_K09 – jest gotów do zrozumienia dziedzictwa kulturowego i różnorodności kulturowej,
K_K10 – jest gotów do świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim.
Kryteria oceniania
W połowie trwania kursu studenci zostaną poproszeni o wybór formy zaliczenia. Proponowane formy zaliczenia, czyli esej, prezentacja kontekstowa na zajęciach, egzamin ustny, zostaną przedstawione na pierwszych zajęciach.
Taka elastyczność ma na celu umożliwienie wyboru takiej formy zaliczenia, która pozwala na najpełniejsze wykorzystanie potencjału i zdolności studentów.
Ocena końcowa będzie uwzględniać: obecność, aktywność na zajęciach oraz pracę zaliczeniową.
Ewaluacja aktywności na zajęciach będzie przeprowadzana na podstawie poniższych kryteriów:
- Umiejętność operowania koncepcjami omawianymi w ramach kursu.
- Umiejętność dyskusji na temat materiałów wizualnych i audiowizualnych prezentowanych na zajęciach.
- Stopień opanowania omawianych na zajęciach lektur i materiałów wizualnych i audiowizualnych.
- Umiejętność formułowania problemów badawczych (w oparciu o udostępnione lektury i materiały)
Literatura
Literatura/ Materiały:
⁃ Border Forensics, https://www.borderforensics.org/ (materiały online)
⁃ E. Domańska, Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
⁃ Forensic Architecture, Digital Violence: How the NSO Group Enables State Terror, 2015 - nadal (materiały online + video)
⁃ Forensic Architecture, Forensis: The Architecture of Public Truth, Sternberg Press, London 2014.
⁃ Forensic Architecture, Witnesses, Louisiana Museum of Modern Art, Humlebæk 2022.
⁃ Forensic Architecture, Herbicidal Warfare In Gaza, 19 lipca 2019, https://forensic-architecture.org/investigation/herbicidal-warfare-in-gaza (materiały online)
⁃ Forensic Architecture, Knock on the Roof: Drone Strike in Beit Lahiya, 11 marca 2014, https://forensic-architecture.org/investigation/drone-strike-in-miranshah (materiały online)
⁃ FSBRG, The Smart City of Gaza. Technologies of Containment and the Urban Condition, https://fsbrg.net/the-smart-city-of-gaza/ (materiały online)
⁃ E. Higgins, Bellingcat: ujawniamy prawdę w czasach postprawdy, Sonia Draga, Katowice 2021.
⁃ INTERPRT, DISCLOSE, SGS, Mururoa Files, https://moruroa-files.org/en/ (materiały online)
⁃ Nawalny (Navalny), reż. Daniel Roher, Stany Zjednoczone 2022 (film)
⁃ Oceans Rising, red. Daniela Zyman, Sternberg Press, London 2021.
⁃ Open Weather, When I image the earth, I imagine another, Library Stack / NN Contemporary Art, 2023.
⁃ Strefa ukrytej przemocy, Border Emergency Collective, Polska 2022 (video)
⁃ Territorial Agency, Oceans in Transformation (materiały online)
⁃ E. Weizman, I. Weizman, Before and After: Documenting the Architecture of Disaster, Strelka Press, London 2014.
M. Wodzińska, Prawo jako spekulacja, w: Hakowanie antropocenu. Nowe koncepcje wspólnot więcej-niż-ludzkich w ekologicznych fabulacjach spekulatywnych, red. Małgorzata Sugiera, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2023, str. 262-288.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: