Wiele religii – jedna przestrzeń. Inkluzje, ekskluzje i enklawy we wspólnych miejscach sacrum 3700-AL-WRJP-qKR
Przedmiot realizowany jest w formie konwersatorium metodą dyskusji opartej o znajomość literatury przedmiotu, w dialogu z przygotowanymi przez prowadzącą prezentacjami. Prezentacje mają za zadanie wspomóc wizualnie uporządkowanie wiedzy i tematyki zajęć.
Zajęcia zaczynają się zapoznaniem Studenta/ki z ogólną problematyką wspólnych korzeni judaizmu, chrześcijaństwa i islamu, i pokazują rozwój wzajemnych relacji monoteizmów, zwłaszcza tych zakorzenionych w islamie, który wprost we własnej doktrynie instruuje na temat preferowanych sposobów postępowania z żydami i chrześcijanami.
Zajęcia wprowadzają ramę teoretyczną antropologii religii, w tym religii codzienności, a także pojęcia inkluzji i ekskluzji jako strategii dominacji przestrzeni. Wprowadzają również pojęcia synkretyzmu i antysynkretyzmu religijnego, pojęcie antagonistycznej tolerancji i jej krytykę, a także rozważania na temat praktyki sąsiedztwa i wyrażania jej w ramach dialogu międzycywilizacyjnego i kontaktów międzykulturowych.
Tematyka kursu omawiana jest w oparciu o bogaty wachlarz przykładów wspólnych miejsc i strategii dzielenia przestrzeni przez wyznawców wielu religii: w Albanii, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Grecji, Egipcie, Indiach, Izraelu, Macedonii Północnej, Maroku, Pakistanie, Syrii, Turcji, Włoszech. Zajęcia omawiają zarówno współdzielenie przestrzeni sakralnych takich jak kościoły, cerkwie, meczety, ale i miejsc sacrum takich jak cmentarze oraz miejsca-symbole dziedzictwa kultury (meczet/cerkiew/muzeum Hagia Sofia w Istambule). Przykłady te zaprezentowane są i omówione w oferowanej literaturze przedmiotu.
Podczas zajęć Student(ka) będzie również rozważał(a) i dyskutował(a) relacje pomiędzy religiami i sekularyzmem w kontekście inkluzji i ekskluzji, a także fundamentalizm religijny i sekularyzm jako enklawy wyłączone ze współdzielenia przestrzeni, w tym ich wzajemne relacje ze wspólnymi przestrzeniami sacrum.
Tym samym, konwersatorium umiejscawia problematykę wspólnych miejsc sacrum w kontekście dialogu międzycywilizacyjnego i różnorodności kulturowej. Omawia obrzędy religijne i praktyki kulturowe wyznawców monoteizmów w krajach basenu Morza Śródziemnego (i szerzej), ukazując wspólne przestrzenie sacrum jako emanację tożsamości indywidualnych i zbiorowych, a także postaw muzułmanów i nie-muzułmanów, chrześcijan i nie-chrześcijan, itd., względem siebie jako sąsiadów i wzajemnych Innych.
Podana literatura, z jaką Student(ka) powinien/powinna się zapoznać, obejmuje literaturę wprowadzającą do przedmiotu oraz literaturę ilustrującą tematy poruszane na zajęciach: dokumenty, artykuły naukowe i fragmenty [!] książek preselekcjonowane przez prowadzącą przed zajęciami. Ułatwi to napisanie pracy zaliczeniowej, która powinna obejmować w bibliografii minimum 4 pozycje z proponowanego spisu lektur.
Przybliżona szacowana liczba godzin, jaką student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych efektów uczenia to:
- 30 godzin aktywnego uczestnictwa w konwersatorium
- 45 godzin lektury tekstów
- 40 godzin przeznaczonych na selekcję tematu, materiału, zapoznanie się z tekstami i analizę tekstów, napisanie pisemnej pracy zaliczeniowej oraz dokonanie korekty własnej pracy pisemnej w porozumieniu z prowadzącą,
co odpowiada 4.00 punktom ECTS.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie zdobytej wiedzy, w efekcie zajęć student(ka) zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze [K_W01], rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych [K_W04], zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury [K_W05], zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych [K_W07] oraz podstawowe zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych [K_W08], jak również podstawowe zasady z zakresu prawa autorskiego [K_W09].
W zakresie nabytych umiejętności, student/ka potrafi: rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności [K_U05], selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych [K_U01], a następnie sformułować problem badawczy [K_U04], prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy akademickiej we właściwej formie [K_U07], w szczególności: przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim [K_U08], a przy tym wykorzystać informacje źródłowe z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej [K_U13] i wykorzystywać narzędzia cyfrowe w pracy akademickiej [K_U14]. Student(ka) posługuje się wybranym językiem obcym na poziomie B2 [K_U10].
W zakresie nabytych kompetencji społecznych, w efekcie zajęć student(ka) nabywa gotowość do podjęcia właściwych działań przyczyniających się do ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego [K_K06] oraz do świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim [K_K09], przestrzega zasady tolerancji, rozumie dziedzictwo kulturowe i ma poszanowanie dla różnic kulturowych [K_K07], docenia bogactwo kultury [K_K08], szanuje etyczny wymiar badań naukowych [K_K10] i respektuje prawa własności intelektualnej [K_K11].
Kryteria oceniania
1. aktywny udział w dyskusji w oparciu o lekturę proponowanych tekstów lub ich fragmentów;
2. pisemna praca semestralna o objętości do 10 stron wraz z bibliografią, sporządzona w oparciu o minimum 4 pozycje z proponowanej literatury zajęć, wprowadzona do współdzielonego z prowadzącą dokumentu GoogleDocs, a następnie skorygowana zgodnie z informacją zwrotną od prowadzącej;
3. frekwencja; 100% frekwencja podwyższa ocenę o pół stopnia; w przypadku więcej niż 2 nieobecności w semestrze, nadprogramowe nieobecności muszą być zaliczone w porozumieniu z prowadzącą – w formie indywidualnej rozmowy/konsultacji, prezentacji lub krótkiego referatu.
Literatura
Literatura wprowadzająca:
1. Asad, T. (2003). Formations of the secular: Christianity, Islam, modernity. Stanford: Stanford University Press. [fragmenty]
2. Asad, T. (2018). Secular translations: nation state, modern self, and calculative reason. New York: Columbia University Press. [fragmenty]
3. Cheliotis, L. K. (2010). The Sociospatial Mechanics of Domination: Transcending the “Exclusion/Inclusion” Dualism. Law and Critique, 21(2), 131-145. doi:10.1007/s10978-010-9069-7
4. Debevec, L., & Schielke, S. (2012). Ordinary Lives and Grand Schemes: An Anthropology of Everyday Religion. New York: Berghan. [fragmenty]
5. Lubańska, M. (2015). Muslims and Christians in the Bulgarian Rhodopes. Studies on Religious (Anti)syncretism. Warszawa-Berlin: De Gruyter Open. [fragmenty]
6. Passini, S. (2010). Moral Reasoning in a Multicultural Society: Moral Inclusion and Moral Exclusion. Journal for the Theory of Social Behaviour, 40, 435-451. doi:10.1111/j.1468-5914.2010.00440.x
7. Reinhard, K., Santner, E., & Žižek, S. (2005). Neighbor: Three Inquiries in Political Theology. Chicago: Chicago University Press. [fragmenty]
Literatura poświęcona tematom zajęć:
1. Albera, D., & Couroucli, M. (2012). Sharing Sacred Spaces in the Mediterranean. Christians, Muslims, and Jews at Shrines and Sanctuaries. Bloomington: Indiana University Press [fragmenty]
2. Barkan, E., & Barkey, K. (2014). Choreographies of Shared Sacred Sites: Religion, Politics, and Conflict Resolution. New York: Columbia University Press. [fragmenty]
3. Barišić, M., Sammar, N., & Wollentz, G. (2019). Youth activism and dignity in post-war Mostar – envisioning a shared future through heritage. Space and Polity, 1-19. doi:10.1080/13562576.2019.1635443
4. Bielenin-Lenczowska, K. (2009). Sąsiedztwo w obliczu konfliktu. Relacje społeczne i etniczne w zachodniej Macedonii – refleksje antropologiczne, Warszawa: DiG. [fragmenty]
5. Bowman, G. (2010). Orthodox-Muslim Interactions at ’Mixed Shrines’ in Macedonia. In C. Hann, & H. Goltz, Eastern Christians in Anthropological Perspective (pp. 195-219). Berkeley, California: University of California Press. doi:10.1525/california/9780520260559.003.0009
6. Bowman, G. (2012). Sharing the Sacra: The Politics and Pragmatics of Intercommunal Relations around Holy Places. Oxford-New York: Berghahn Books. [fragmenty]
7. Dragouni, O. (2015). The Category of Neighbourhood in Islamic Modernism of Yugoslavia. Fetve of Husein Đozo. Colloquia Humanistica, 5, 61-82.
8. Dragouni, O. (2019). Animal Sacrifice (Kurban) in Christian and Islamic Religious Texts from the Balkans as Means of Inter-Faith Communication and Division. Tradition in Communication and in the Spiritual Culture of South East Europe. 5-8 September 2018. International Symposium Proceedings (pp. 149-172). Ohrid: MANU: Macedonian Academy of Sciences and Arts - A.I.E.S.E.E. Macedonian National Committee.
9. Dragouni, O. (2024). Redrawing Frontiers Blurred: Inter-Confessional Borders in Christian-Muslim Shared Places of Cult in North Macedonia. In: Rogoś/Weiss, A., Borderscape. Research, Representation and Spatiality in the Borders (p. 233-254). Berlin-Szczecin: Wydawnictwo Części Proste.
10. Hayden, R., et al. (eds.) (2016). Antagonistic Tolerance. Competitive Sharing of Religious Sites and Spaces. London-New York: Routledge. [fragmenty]
11. Henkel, R. (2009). Religions and religious institutions in the post-Yugoslav states between secularization and resurgence. Geographica, 49-61.
12. Lehmann, M. B. (1999). Islamic Legal Consultation and the Jewish-Muslim “Convivencia”: Al-Wansharîsî’s Fatwâ Collection as a Source for Jewish Social History in al-Andalus and the Maghrib. Jewish Studies Quarterly, 6(1), 25-54.
13. Lubańska, M. (2014). Początek świata: żywoty proroków jako źródło religijnych dystynkcji w narracjach bułgarskojęzycznych muzułmanów. Slavia Meridionalis, 14, 146-164. doi:10.11649/sm.2014.006
14. Lubańska, M. (2017). Pogranicze jako przestrzeń strategicznej koegzystencji grup mieszanych religijnie. O (anta)gonistycznej tolerancji i KOMŞULUKU w muzułmańsko-chrześcijańskich społecznościach bałkańskich. Etnografia Polska, LXI(1-2), 21-41.
Uwagi
|
W cyklu 2024L:
Językiem wykładowym jest język polski. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: