Wola prawdy 3700-AL-WP-OG

Wiosną 1888 r. Nietzsche zanotował paru fragmentów, w których zastanawiał się nad „wolą prawdy”. Pisał wówczas, że wola ta zakłada unicestwienie społecznie zaakceptowanych, wręcz nienaruszalnych, wartości: wola prawdy domaga się niemoralności, bycia „złym”. Mówiąc językiem tradycji odrzuconej przez Nietzschego, wola prawdy to grzech: „metodykę prawdy wynaleziono nie kierując się motywem prawdy, lecz motywem władzy, chęci górowania”.
Wychodząc z badania starotestamentowej koncepcji grzechu oraz platońskiego mitu o jaskini, zamierzamy zastanawiać się nad semantykami grzechu i zła w relacji z wolą prawdy w myśli, naznaczonej kulturą (neo)platonizmu, Augustyna. W szczególności będziemy się interesować horyzontem semantycznym, w ramach którego pojęcie grzechu zostało umieszczone: transgresja poznawania, pragnienie prawdy, pochodzenie zła, niewinność pierwszego człowieka, pokusa, pycha, ale również pokuta, ekonomia zbawienia, anarchiczna doktryna łaski (gratia operans). Tą drogą dojdziemy do Augustyńskiego ujęcia polityki jako przestrzenni naznaczonej grzesznością.
Potem, korzystając z metodologii dziejów pojęć, będziemy się starać rozumieć powody, dla których, w epoce nowoczesnej, pojęcie grzechu straciło na nośności, jak również ujawnić miejsca, w których – ubrane w inne, sekularyzowane, szaty – pojęcie to jeszcze przebywa i kształci współczesną koncepcję transgresyjności poznawania. Pozwoli nam to zastanowić się nad nowoczesnym zerwaniem woli prawdy (epistemologią) z dążeniem do dobra (etyką). Polityczny wymiar tego zerwania zostanie pogłębiony na podstawie problematyki „banalności zła” (Arendt).

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Ivan Dimitrijević
Małgorzata Grzegorzewska

Efekty kształcenia

W zakresie wiedzy student/-ka:
- stosuje metody analizy i interpretacji tekstów naukowych, w szczególności metodologię Begriffsgeschichte (K_W04)
- zna i rozumie współcześnie stosowane metody interpretacji tekstów teologicznych (K_W08).
[Efekty te zostaną zweryfikowane w trakcie egzaminu ustnego].

W zakresie umiejętności student/ka potrafi:
- samodzielnie opracować i zaprezentować wyniki pracy naukowej i badawczej nad wybranymi tematami (K_U03)
- samodzielnie odnaleźć i przedstawić problem badawczy w zakresie nauk humanistycznych (K_U04)
- wykorzystuje interdyscyplinarne metody i narzędzia badawczych do analizy zjawisk kultury, w szczególności metody teologiczne oraz metodologie z zakresu filozofii politycznej (K_U05)
[Efekty te zostaną zweryfikowane w trakcie egzaminu ustnego].

W zakresie kompetencji społecznych student/ka:
- ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji samodzielnie podjętych zadań (K_K03) [efekt ten będzie weryfikowany w trakcie egzaminu ustnego oraz poprzez obserwację zaangażowania studentów w trakcie dyskusji toczących się w trakcie zajęć]

Kryteria oceniania

Przedmiot kończy się ustną weryfikacją zdobytej wiedzy zarówno na zajęciach jak przy samodzielnej pracy nad literaturą wymaganą do zaliczenia przedmiotu. Egzamin ustny bierze pod uwagę organizację odpowiedzi, zdolność powiązania tematów pod kątem procesów historycznych, znajomość omawianych tekstów. Egzamin również sprawdzi, czy student przyswoił sobie podstawową wiedzę dotyczącą omówionych tematów. Na ocenę będzie miała wpływ (20%) aktywność w trakcie zajęć.

Dopuszczalna liczba nieobecności – 3 w semestrze.
Przedmiot kończy się egzaminem ustnym.

Literatura

Literatura wymagana do zaliczenia przedmiotu:
H. Arendt, Eichmann w Jerozolimie, Kraków 2022.
Św. Augustyn, Państwo Boże, Kęty 1998 [wygrane fragmenty z ksiąg XI-XXII].
Św. Augustyn, O dosłownym znaczeniu Księgi Rodzaju = The Litteral Meaning of Genesis, New York 2002 [wygrane fragmenty z ksiąg VI-XII].
Platon, Państwo. Księga VI, Warszawa 2009.

Uwaga: literatura wymagana do zaliczenia przedmiotu może ulec zmianie w zależności od zainteresowań uczestników.
Literatura zalecana:
Św. Augustyn, Contra secundam Iuliani responsionem imperfectum opus (dostępne na www.augustinus.net)
Św. Augustyn, Pisma monastyczne, Kraków 2005.
Św. Augustyn, Przeciw Julianowi, Warszawa 1977.
Alessandro Biral, Per una storia del concetto di politica, Saonara 2012.
M. Foucault, Historia seksualności. Tom 1-2: 1. Wola wiedzy, 2. Użytek z przyjemności, Gdańsk 2020.
M. Foucault, Zło czynić, mówić prawdę, Kraków 2018.
Św. Jan Kasjan, Reguły (De institutis coenobiorum), Kraków 2023.
M. Henaff, Le Prix de la Vérité: Le don, l’argent, la philosophie, Paris 2002.
R. Koselleck, Dzieje pojęć. Studia z semantyki i pragmatyki języka społeczno-politycznego, Warszawa 2009.
R.A. Markus, Saeculum: History and Society in the Theology of. St. Augustine, New York 2007.
F. Nietzsche, Dzieła wszystkie. Tom 13. Notatki z lat 188-1889, Łódź 2012.
Ch. Taylor, A secular Age, Cambridge, Mass. and London, 2007.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-WP-OG w USOSweb