Tracąc zdrowy rozsądek albo czytanie Italo Calvino 3700-AL-TZR-OG

Seminarium poświęcone będzie analizie opowiadań znanego pisarza i eseisty, związanego z Laboratorium Literatury Potencjalnej (OuLiPo) - Italo Calvino. Po co dzisiaj czytać Calvino? Po co do niego wracać? Czy tylko po to, aby wprowadzić się w dobry humor, w czasie podłym i smutnym? Nie sądzę, że tylko po to, choć także po to. Twierdzę, że nikt inny w XX wieku nie sproblematyzował kategorii zdrowego rozsądku bardziej niż Calvino. Kartezjusz: w 1637 roku pisząc Rozprawę o metodzie, stwierdził kategorycznie w pierwszym akapicie, że rozsądek jest rzeczą najsprawiedliwiej rozdzieloną na świecie, „każdy bowiem sądzi, że jest w nią tak dobrze zaopatrzony, iż nawet ci, których we wszystkim innym najtrudniej jest zadowolić, nie zwykli pragnąć go więcej, niż posiadają”. Problem w tym, że dziś nie wiemy już, jak posłużyć się zdrowym rozsądkiem? Nie wiemy także, czym on jest? Straciliśmy wiarę w prawdy jasne i oczywiste. Nauka drwi z naszych najbardziej elementarnych intuicji dotyczących czasu, przestrzeni, życia, ciała, materii, etc. Ekonomia drwi z naszych oczekiwań i nadziei, a polityka z naszych marzeń.
1.-2. Niesławne genealogie: skąd się wzięliśmy i jak jeszcze możemy użyć naszej świadomej przeszłości do nieświadomej przyszłości?
Literatura: Italo Calvino, Nasi przodkowie: Wicehrabia przepołowiony, Baron drzewołaz, Rycerz nieistniejący, przeł. Barbara Sieroszewska

3.-4. Bajanie: powtarzanie, wymyślanie, fabularyzowanie, mitologizowanie, opowiadanie na nowo i co z tego wynika?
Literatura: Italo Calvino, Baśnie włoskie: Człowiek zielony od alg, Człowiek, który pojawiał się tylko w nocy, Czarownik o ciele bez duszy, Pastuszek, który nie rósł, Książę, który poślubił żabę, Mowa zwierząt, O dziadku, którego nie było widać, etc.

5.-6. Rozsądek ośmieszony (fizyka): masa, geometria, rozciągłość
Literatura: Italo Calvino, Opowieści kosmikomiczne, przeł. Barbara Sieroszewska: Odległość Księżyca, Znak w przestrzeni, Wszystko w jednym punkcie, Świat bez kolorów, Wuj ryba, Dinozaury, Kształt przestrzeni, Lata świetlne, Spirala

7.-8. Rozsądek upokorzony (astrofizyka): twardość, szorstkość, kolory, planety, życie.
Literatura: Italo Calvino,, Jeżeli t = O, przeł. Anna Wasilewska: Miękki Księżyc, Inni Qfwfq, Kryształy, Priscilla, Hrabia Monte Christo,

9.-10. Rozsądek wy-bawiony (inna geometria): czas, prędkość, droga, przyspieszenie
Literatura: Italo Calvino, Inne i nowe opowieści kosmikomiczne, przeł. Barbara Sieroszewska: Księżyc jak grzyb, Córki Księżyca, Meteoryty, Dopóki trwa Słońce, Muszle i czas, Nicość i znikomość, Implozja, Inna Eurydyka

11.-12 Tarot i literatura: od zamku krzyżujących się losów go gospody rozchodzących się głosów (i z powrotem)
Literatura: Italo Calvino, Zamek krzyżujących się losów. przeł. Anna Wasilewska Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2000.

13-14. Czytać czy pisać? – oto jest pytanie. Czytanie jako miganie się od istnienia. Istnienie jako miganie się od czytania.
Literatura: Italo Calvino, Jeśli zimową nocą podróżny, przeł. Anna Wasilewska.

15-16. Zmysły albo odchodzić od zmysłów.
Literatura: Italo Calvino, W słońcu jaguara, przeł. Hanna Fliege

17-18. Marginesy pisane grubą czcionką: rekomendacje, źródła, wykłady, posłowia, wstępy i występy
Literatura: Italo Calvino, Wykłady amerykańskie, przeł. Anna Wasilewska

19-20. Nieużytki literackie i przeżytki pisarskie, jednym słowem: nieurodzaj w literaturze
Literatura: Italo Calvino, Po co czytać klasyków, przeł. Anna Wasilewska.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Bez szczegółowych wymagań wstępnych. W trakcie kursu wymagane jest sukcesywne zapoznawanie się ze wskazaną lekturą. Oczekuje się zasadniczo nabycia dwóch rodzajów wiedzy: (1) orientacji w historii filozofii oraz filozofii XX wieku; (2) orientacji w współczesnych sposobach interpretowania głównych pojęć filozoficznych. Umiejętnością, która będzie na zajęciach szczególnie stymulowana to umiejętność aktywnego, intensywnego „czytania” tekstu filozoficznego.

Koordynatorzy przedmiotu

Adam Cichoń
Szymon Wróbel

Efekty kształcenia

Student/ka po zakończeniu zajęć:

W zakresie wiedzy zna i rozumie (K_W01, K_W02, K_W05, K_W06, K_W07):
- ma podstawową wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych w kulturze dawnej i współczesnej
- podstawową terminologię nauk humanistycznych i społecznych
- zależności pomiędzy różnymi dyscyplinami humanistycznymi zajmującymi się badaniami dzieł sztuki w kulturze, socjologicznego kontekstu działalności kulturowej
- zależności pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi oraz naukami ścisłymi i przyrodniczymi w kontekście filozoficznym i społecznym
- ma podstawową wiedzę o najnowszych osiągnięciach metod badań interdyscyplinarnych w naukach humanistycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych

W zakresie umiejętności potrafi (K_U02)
- dokonywać analizy tekstów artystycznych, filozoficznych i socjologicznych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych oraz prezentować wyniki swych prac

W zakresie kompetencji społecznych jest gotów/a (K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07):
- rozumie potrzebę nieustannego kształcenia po ukończeniu studiów
- rozumie zasady, reguły oraz konieczność pracy zespołowej
- rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
- organizować i współpracować z grupą oraz zajmować w niej różne role społeczne
- właściwie dokonać analizy środków służących do realizacji podjętych zadań
- ponosi odpowiedzialność za ochronę dziedzictwa kulturowego regionu, kraju i Europy
- rozumie zasady tolerancji i różnic kulturowych

Kryteria oceniania

Podstawowym kryterium oceny jest wynik na egzaminie końcowym. Przedmiot kończy się egzaminem ustnym.

Literatura

Italo Calvino, Nasi przodkowie: Wicehrabia przepołowiony, Baron drzewołaz, Rycerz nieistniejący, przeł. Barbara Sieroszewska; Italo Calvino, Baśnie włoskie: Człowiek zielony od alg, Człowiek, który pojawiał się tylko w nocy, Czarownik o ciele bez duszy, Pastuszek, który nie rósł, Książę, który poślubił żabę, Mowa zwierząt, O dziadku, którego nie było widać; Italo Calvino, Opowieści kosmikomiczne, przeł. Barbara Sieroszewska: Odległość Księżyca, Znak w przestrzeni, Wszystko w jednym punkcie, Świat bez kolorów, Wuj ryba, Dinozaury, Kształt przestrzeni, Lata świetlne, Spirala; Italo Calvino,, Jeżeli t = O, przeł. Anna Wasilewska: Miękki Księżyc, Inni Qfwfq, Kryształy, Priscilla, Hrabia Monte Christo; Italo Calvino, Inne i nowe opowieści kosmikomiczne, przeł. Barbara Sieroszewska: Księżyc jak grzyb, Córki Księżyca, Meteoryty, Dopóki trwa Słońce, Muszle i czas, Nicość i znikomość, Implozja, Inna Eurydyka; Italo Calvino, Zamek krzyżujących się losów. przeł. Anna Wasilewska; Italo Calvino, Jeśli zimową nocą podróżny, przeł. Anna Wasilewska; Italo Calvino, W słońcu jaguara, przeł. Hanna Fliege; Italo Calvino, Wykłady amerykańskie, przeł. Anna Wasilewska; Italo Calvino, Po co czytać klasyków, przeł. Anna Wasilewska.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-TZR-OG w USOSweb