Sonety Szekspira i angielska sonetomania 3700-AL-SSAS-OG

Cykl 154 sonetów Williama Szekspira wciąż budzi emocje i kontrowersje wśród szekspirologów i historyków literatury, próbujących zgłębić jego tajemnice. Tożsamość tajemniczego pana W.H., któremu dedykowany jest zbiór, historyczne pierwowzory głównych bohaterów zawikłanej historii miłosnej – Pięknego Młodzieńca (Fair Youth), Czarnej Damy (Dark Lady), Poety-Rywala (Rival Poet) – pozostają przedmiotem spekulacji. Choć wątki biograficzne oraz mniej lub bardziej sensacyjne teorie na temat autora, adresata i bohaterów Sonetów niewątpliwie pojawią się w dyskusji, głównym celem kursu będzie pogłębiona analiza całego cyklu, jego wyjątkowej struktury, oraz poszczególnych wierszy, poruszanych w nich tematów i sposobów obrazowania, często wykraczających poza konwencje gatunku liczącego sobie już wówczas niemal czterysta lat. O ile zatem Sonety Szekspira będą w centrum zainteresowania naszych rozważań, równie istotne dla zrozumienia ich wyjątkowości i nowatorskiego podejścia poety będzie osadzenie cyklu w kontekście historii gatunku i jego niezwykłej popularności w Anglii na przełomie XVI i XVII wieku. Analizę cyklu Szekspira poprzedzi zatem spojrzenie na sycylijskie początki sonetu oraz rolę, jaką w kształtowaniu nowego wzorca dla przyszłych pokoleń poetów odegrali Dante i Petrarka. Przyjrzymy się również imitacjom i adaptacjom włoskiego modelu w literaturze angielskiej w połowie XVI wieku oraz wielkiej popularności gatunku na przełomie XVI i XVII wieku, która zaowocowała wieloma cyklami sonetowymi o różnej tematyce. Porównamy włoskie, francuskie i angielskie formy sonetu. Sięgniemy także po przykłady z literatury polskiej (Mikołaj Sęp Szarzyński, Jan Andrzej Morsztyn).
Analizując zbiór Szekspira, opierać się będziemy na tekście oryginalnym, ale korzystać będziemy także z różnych przekładów Sonetów na język polski (między innymi Kasprowicza, Słomczyńskiego, Barańczaka). Istotnym tematem dyskusji będą zatem tłumaczenia wierszy Szekspira i różne rozwiązania zastosowane przez polskie tłumaczki i polskich tłumaczy.
Ostatnia część kursu poświęcona będzie przeglądowi angielskich sonetów i cyklów sonetowych po Szekspirze, szczególnie okresowi romantycznej i wiktoriańskiej sonetomanii, a także dziewiętnasto- a później dwudziestowiecznym eksperymentom z konwencją gatunku i tradycyjną formą wiersza.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Znajomość języka angielskiego na poziomie B2

Koordynatorzy przedmiotu

Klaudia Łączyńska

Efekty kształcenia

Wiedza:
Absolwent
• zna w stopniu zaawansowanym terminologię nauk humanistycznych w zakresie historii literatury, historii gatunku i badań literackich i rozumie ich rolę w kulturze
• Zna w stopniu zaawansowanym metody analizy i interpretacji tekstów literackich, w szczególności tekstów poetyckich pochodzących z różnych epok i kręgów kulturowych.
• Zna kierunki badań literaturoznawczych i ich związki z innymi dyscyplinami

Umiejętności
Absolwent
• potrafi dokonywać analizy tekstów literackich i teoretycznoliterackich za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych
• potrafi rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska epok dawnych w kontekście problemów współczesności
• potrafi umieścić dzieło literackie w kontekście czasu i okoliczności jego powstania oraz w odniesieniu do momentu lektury
• potrafi uczestniczyć w dyskusjach na temat tekstów literackich oraz teorii literatury, ich związków z innymi dyscyplinami i roli w kulturze

Kompetencje społeczne
Absolwent
• jest gotów do poznawania nowych metod badawczych i sposobów interpretacji tekstów literackich

Kryteria oceniania

Ocena końcowa będzie wypadkową następujących ocen cząstkowych:
20% - ocena aktywności w dyskusji podczas zajęć
60% - ocena pisemnej pracy semestralnej (około 1500 słów)
20% - ocena kolokwium będącego omówieniem pracy semestralnej w odniesieniu do materiału zrealizowanego podczas zajęć

Dopuszczalna liczba nieobecności – 3 w semestrze
Zaliczeniem na ocenę. Praca semestralna i kolokwium po zakończeniu zajęć w czasie letniej sesji egzaminacyjnej. Zaliczenie poprawkowe najpóźniej do końca poprawkowej sesji egzaminacyjnej semestru letniego.

Literatura

• The English Sonnet: An Anthology, 1936.
• Shakespeare’s Sonnets, ed. by Katherine Duncan-Jones, The Arden Shakespeare, 2010.
• William Shakespeare, Sonety; przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak, 2011.
• P.R. Feldman & D. Robinson, A Century of Sonnets: The Romantic-Era Revival 1750-1850, 1999.
• Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII stulecia, wyboru dokonał, przełożył, wstępem opatrzył i opracował Stanisław Barańczak, 1991.
• Francesco Petrarca, Sonety do Laury. Canzoniere, przeł. Jalu Kurek, 1998.

• Michale Spiller, The Development of the Sonnet: An Introduction, 1992.
• A.D. Cousins & P. Howarth (eds), The Cambridge Companion to the Sonnet, 2011.
• Patrick Cruttwell, The English Sonnet, 1966
• Gordon Braden, “Petrarchism and Its Counterdiscourses: The Sonnet Tradition from Wyatt to Milton”, A Companion to Renaissance Poetry, 2018.
• Catherine Bates, “Synecdochic Structures in the Sonnet Sequences of Sidney and Spenser”, A Companion to Renaissance Poetry, 2018.
• Helen Vendler, The Art of Shakespeare’s Sonnets, 1999
• Kenneth Muir, Shakespeare’s Sonnets, 2004.
• John S. Garrison, The Pleasures of Memory in Shakespeare’s Sonnets, 2023.
• Kłamliwe posłanie. Lektury sonetów Szekspira, redakcja Marta Gibińska & Agnieszka Pokojska, 2005.
• Stanisław Barańczak, „Jak tłumaczyć wiersz Szekspira”, Ocalone w tłumaczeniu.
• Martin McLaughlin et al. (eds), Petrarch in Britain: interpreters, imitators, and translators over 700 years, 2007.
• Paul Oppenheimer, The Birth of the Modern Mind: Self, Consciousness, and the Invention of the Sonnet, 1989.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-SSAS-OG w USOSweb