Polszczyzna między Wschodem a Zachodem – interferencje językowe w kontekście kultury 3700-AL-PWZ-OG

Adresatami konwersatorium są wszyscy studenci zainteresowani tym, co się dzieje z językiem w sytuacji powszedniego kontaktu z obcymi językami i kulturami.
W kategoriach geograficznych położenie Polski określamy mianem „Europa Środkowa”, w kategoriach kulturowych mawia się „między Wschodem a Zachodem” lub nawet „na wchód od Zachodu, na zachód od Wschodu”. W ten sposób język dokumentuje różne wizje naszej społecznej tożsamości. O czynnikach wpływających na językowe odzwierciedlenie postrzegania miejsca polszczyzny na kulturowej mapie Europy będzie mowa na zajęciach. Rozważane będą również rozmaite przeszłe i współczesne kłopoty normatywnojęzykowe wiążące się z odziaływaniami innych języków i kultur.
Zajęcia mają za zadanie uświadomienie rozlicznych i wielostronnych relacji między językami w kontekście oddziaływania społecznego, kulturowego, politycznego.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Do uczestnictwa w zajęciach nie jest wymagane formalne zaliczenie innych przedmiotów. Od uczestników zajęć nie oczekuje się przed rozpoczęciem kursu opanowania szczególnego zakresu wiedzy czy umiejętności, choć znajomość podstawowych faktów z historii Polski na pewno ułatwi uczestnictwo w zajęciach. Przydatna też będzie umiejętność otwartego myślenia, chęć uczestniczenia w dyskusji i do pracy w zespole.

Koordynatorzy przedmiotu

Ewa Rudnicka

Efekty kształcenia

Efekty kształcenia w zakresie wiedzy:
 ma pogłębioną wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych w kulturze, w szczególności filologicznych [K_W01]
 zna i stosuje terminologię nauk humanistycznych, w szczególności językoznawstwa [K_W02]
 rozumie zależności pomiędzy dyscyplinami nauk humanistycznych i społecznych [K_W03]
 zna i wykorzystuje metody analizy i interpretacji tekstów naukowych [K_W04]
 wie, jak można interdyscyplinarnie podchodzić do badań zjawisk językowych [K_W05]
 zna zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk humanistycznych i społecznych [K_W07]
 rozumie powiązania między zjawiskami kulturowymi a dynamiką zmian społecznych [K_W10]

Efekty kształcenia w zakresie umiejętności:
 potrafi samodzielnie selekcjonować informacje pochodzące z różnych źródeł oraz dokonać ich krytycznej oceny [K_U01]
 potrafi samodzielnie dobrać i zastosować odpowiednie narzędzia badawcze (analityczne) do materiału językowego [K_U02]
 potrafi samodzielnie zaprezentować wyniki swoich analiz i refleksji [K_U03]
 potrafi rozpoznać i nazwać podstawowe problemy kulturowe oraz samodzielnie sformułować problem badawczy w zakresie nauk humanistycznych [K_U04]
 wykorzystuje interdyscyplinarne metody do analizy zjawisk kultury [K_U05]
 potrafi samodzielnie zanalizować tekst naukowy z dziedziny nauk humanistycznych w języku polskim [K_U08]
 potrafi przygotować wystąpienie ustne, uwzględniając potrzeby odbiorców [K_U10]
 rozumie i stosuje reguły planowania i realizacji pracy zespołowej [K_U11]

Efekty kształcenia w zakresie kompetencji społecznych:
 ma gotowość do kształcenia ustawicznego (lifelong learning) [K_K01]
 ma gotowość do własnego rozwoju naukowego w zakresie nauk humanistycznych [K_K02]
 potrafi dobierać odpowiednie środki do realizacji samodzielnie podjętych zadań [K_K03]
 szanuje zasady tolerancji i wykazuje wrażliwość wobec różnic kulturowych [K_K05]
 ma poszanowanie dla różnorodności kulturowej [K_K07]
 świadomie uczestniczy w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim [K_K08]

Kryteria oceniania

Podstawą zaliczenia zajęć jest:
a) aktywne uczestnictwo w zajęciach,
b) wykonywanie na bieżąco zadań związanych z zajęciami,
c) referat na temat jednego z określonych zagadnień,
d) obecność na zajęciach (z prawem do dwóch nieobecności w semestrze).

Kryteria oceny referatu:
a) trafność interpretacji referowanego materiału,
b) umiejętność krytycznego podejścia do materiału,
c) sposób przedstawienia wyników pracy.
Zaliczenie na ocenę:
ocena ciągła (przygotowanie do zajęć i aktywność) 55%,
referat na jeden z tematów zajęć 45%.
Warunkiem uzyskania zaliczenia z przedmiotu jest obecność na zajęciach (z prawem do dwóch nieobecności w semestrze).

Literatura

Literatura (wybrane pozycje spośród wymienionych):
Bajerowa I., Język ogólnopolski XX wieku, [w:] J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001, s. 23–48.
Bartmiński J., 2018, Stereotypy narodowe – intrygujące, uszczypliwe i zabawne, [w:] J. Chojak, Z. Zaron (red.), Ku rzeczom niebłahym, Warszawa, s. 37-48.
Biolik M., 2004, Nazwy terenowe Warmii i Mazur jako świadectwo historii regionu, „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie”, nr 4, s. 419-426.
Bochnakowa A., 2009, Język francuski w I Rzeczypospolitej, [w:] A. Bochnakowa, L. Bednarczuk, J. Waniakowa (red.), Polszczyzna i inne języki, Kraków, s. 29-36.
Dubisz S., 2007, Wpływy łaciny na język polski, „Poradnik Językowy”, z. 5., s. 3-13.
Janion M., 2013, Polska między Wschodem a Zachodem, „Teksty Drugie”, s. 131-149.
Nagórko A., 2005, Grzeczność nasza i wasza, [w:] M. Marcjanik, Grzeczność nasza i obca, Warszawa, s. 69-86.
Nowowiejski B., 2007, Wpływ języka niemieckiego na polszczyznę w zakresie słownictwa, „Poradnik Językowy”, z. 5, s. 14-24.
Ożóg K., 2010, Ślady kultury żydowskiej w języku polskim, „Kwartalnik Edukacyjny”, nr 1, s. 3-11.
Reczek J., 1991, Języki dawnej Rzeczypospolitej, [w:] Reczek J., Polszczyzna i inne języki w perspektywie porównawczej, Wrocław 1991, s. 119-128.
Sarnowski M., 2008, Polsko-rosyjskie kontakty językowe i kulturowe. O niektórych fenomenach rosyjskiej historii w polskim dyskursie medialnym, [w:] A. Dąbrowska (red.), „Język a Kultura”, t. 20, Wrocław, s. 309-319.
Walczak B., Zarys dziejów języka polskiego, Wrocław 1999, s. 17-59.
Wicherkiewicz T., 2011, Języki regionalne w Europie Środkowo-Wschodniej – nowa jakość w polityce językowej, nowy wymiar tożsamości, [w:] I. Koutny, P. Nowak (red.), Język, komunikacja, informacja, t. 6: Polityka językowa w Europie Środkowo-Wschodniej, Poznań 2011, s. 71-78.
Zaręba A., 1961, Wpływy polszczyzny na słownictwo innych języków słowiańskich, „Język Polski”, z. 1, s. 1-27.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-PWZ-OG w USOSweb