- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Neurotyczki, kastratki, mitomanki. Kobiety i psychoanaliza 3700-AL-NKMKP-OG
Nasze spotkania poświęcone będą analizie tekstów autorów i autorek związanych z psychoanalizą, którzy w swojej pracy problematyzują funkcjonowanie i znaczenie tego, co kobiece. Za pomocą bliskiej lektury (close reading) zmierzymy się wspólnie z niuansami psychoanalitycznej pojęciowości i zastanowimy się nad trudną relacją pomiędzy teorią psychoanalityczną a teorią feministyczną. Wspólnie zmierzymy się więc z klasycznymi tekstami psychoanalityków (Sigmund Freud, Jacues Lacan, Carl Gustav Jung), psychoanalityczek (Anna Freud, Melanie Klein, Nancy Chodorow, Bracha L. Ettinger) oraz ich feministyczną krytyką (Jane Gallop, Juliet Mitchell).
Do zaliczenia przedmiotu studenci i studentki będą potrzebowali około 75 godzin lekcyjnych: 30 godzin na udział w zajęciach oraz 45 godzin na przygotowanie niezbędnych materiałów, tj. lektur zadanych na kolejne spotkania oraz wybranego tekstu na zaliczenie końcowe.
Proponowana kolejność tekstów i zagadnień:
-- Wprowadzenie: Kobiety i psychoanaliza
-- Blok 1: Neurotyczne matki i niepokorne córki
Sigmund Freud, „Trzy rozprawy z teorii seksualności”, [w:] idem, Życie seksualne, tłum. R. Reszke, Warszawa 1999 (fragmenty).
Sandor Ferenczi, „Pomieszanie języków w obcowaniu dorosłych z dzieckiem. Mowa czułości i pożądania”, tłum. M. Chojnacki, Czas kultury, 37.4. (2021), ss. 213-218.
Anna Freud, Ego i mechanizmy obronne, tłum. M. Ojrzyńska, Warszawa 1997 (fragmenty).
Melanie Klein, Psychoanaliza dzieci, tłum. M. Lipińska, Gdańsk 2007 (fragmenty); lub: Melanie Klein, Miłość, poczucie winy i reparacja…, tłum. D. Golec, A. Czownicka, Gdańsk 2007 (fragmenty).
Nancy Chodorow, Feminism and Psychoanalytic theory, New Haven & London 1989 (fragmenty).
Jane Gallop, The Daugther’s Seduction. Feminism and Psychoanalysis, New York 1982 (fragmenty).
-- Blok 2: Kastratki-kochanki
Sigmund Freud, „O seksualności kobiecej”, [w:] idem, Życie seksualne, tłum. R. Reszke, Warszawa 1999, ss. 245-263.
Luce Irigaray, Ta płeć (jedną) płcią niebędąca, tłum. S. Królak, Kraków 2010.
Jacques Lacan, Seminarium XX Encore, 1972-1973, tłum. A. Wojakowska-Skiba, Forum Polskiego Pola Lacanowskiego, Warszawa 2012, ss. 1-18; lub: Jacques Lacan, J., Pisma techniczne Freuda, tłum. J. Waga, Warszawa 2017 (fragmenty).
Julia Kristeva, Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, tłum. M. Falski, Kraków 2007 (fragmenty).
Juliet Mitchell, Psychoanalysis and Feminism, New York 1974 (fragmenty).
Bracha L. Ettinger, The Matrixial Borderspace, Minneapolis, Minnesota 2009 (fragmenty).
-- Blok 3: Mitomanki
Carl Gustav Jung, Archetypy i symbole. Pisma wybrane, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa 1976 (fragmenty).
Jordan Peterson, Mapy sensu: architektura przekonań, tłum. R. Sigrist, Wrocław 2021 (fragmenty).
Marie Louise von Franz, Baśń o uwolnieniu kobiecości, tłum. S. Litwińska, Warszawa 2021 (fragmenty).
Clarissa Pinkola Estés, Biegnąca z wilkami: archetyp Dzikiej Kobiety w mitach i legendach, tłum. A. Cioch, Poznań 2001 (fragmenty).
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu toku zajęć:
W zakresie wiedzy student/-ka zna:
- trudności i kwestie sporne związane z psychoanalitycznym ujęciem płci (K_W01);
- stanowiska czołowych autorek i autorów zajmujących się psychoanalizą (K_W06);
- rozumie na czym polega metoda bliskiej lektury (close reading), jakie są jej zalety i ograniczenia (K_W05);
W zakresie umiejętności student/ka potrafi :
- dokonać analizy różnych rodzajów tekstów teoretycznych z zakresu psychoanalizy, teorii feministycznej czy filozofii (K_U02);
- samodzielnie, w sposób twórczy i pogłębiony poddają krytycznej ocenie źródła o charakterze naukowym czy popularnonaukowym z zakresu teorii psychoanalitycznej (K_U01);
- formułować opinie na temat tekstów teoretycznych dotyczących psychoanalitycznego ujęcia płci, wskazując na siłę czy słabość zawartych w nich argumentów (K_U06);
- rozpoznaje miejsce i rolę krytycznej refleksji we współczesnym społeczeństwie (K_U04);
W zakresie kompetencji społecznych student/ka jest gotów/a do:
- świadomego uczestniczenia w dyskusji toczącej się w społeczeństwie obywatelskim (K_K09).
Kryteria oceniania
Konwersatorium zaliczane jest na ocenę.
Podstawowym warunkiem otrzymania oceny jest obecność. Możliwe są dwie nieobecności w semestrze i te nie niosą ze sobą konieczności zaliczania pominiętej partii materiału. Trzecia i czwarta nieobecność wymagają już zaliczenia indywidualnego. Powinno się ono odbyć w przeciągu dwóch tygodni od opuszczonego spotkania. Nieprzygotowanie do zajęć traktowane jest tak samo jak nieobecność.
Na ocenę końcową składają się dwa elementy:
1. przygotowanie do zajęć oraz aktywny udział w dyskusjach i analizie tekstów (65% oceny);
2. ustne zaliczenie końcowe polegające na dyskusji na temat wybranego przez studentkę lub studenta tekstu teoretycznego (35% oceny).
Proponowana ocena końcowa będzie stanowiła wypadkową oceniania ciągłego i zaliczenia końcowego. Ocenie ciągłej będzie podlegało studenckie przygotowanie i aktywność na zajęciach. Zaliczenie końcowe odbędzie się w sesji letniej i będzie miało formę ustną.
Wstępny harmonogram zaliczenia końcowego wygląda następująco: cztery tygodnie przed ostatnimi zajęciami uczestniczkom i uczestnikom udostępniony zostanie wybór fragmentów tekstów teoretycznych oraz proponowane terminy zaliczeń. Najpóźniej tydzień przed ostatnimi zajęciami każdy student i każda studentka wybierze do zaliczenia jeden z proponowanych tekstów. Według tego klucza studenci i studentki zostaną podzieleni na grupy zaliczeniowe (3-5 osób).
Zaliczenie końcowe odbędzie się w sesji letniej. Będzie miało formę moderowanej dyskusji w grupie polegającej na wspólnej analizie wybranego wcześniej tekstu. Jej celem będzie krytyczne ustosunkowanie się do zawartej tam propozycji.
Literatura
Proponowana literatura:
Bator, J., Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza, Gdańsk 2001. Brennan, T., (red.), Between Feminism and Psychoanalysis, New York 1989.
Bly, R., Żelazny Jan: rzecz o mężczyznach, tłum. J. Tittenbrun, Poznań 2004.
Chodorow, N., Feminism and Psychoanalytic Theory, New Haven, Connecticut 1989.
Chodorow, N., Femininities, Masculinities, Sexualities. Freud and Beyond, Lexington, Kentucky 1994.
Chodorow, N., „Osobowość płci a reprodukcja macierzyństwa”, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, Jasińska-Kania et al. (red.), Warszawa 2006, ss. 1206-1209.
Chodorow, N., The Reproduction of Mothering: Psychoanalysis and Sociology of Gender, Berkeley 1978.
Chodorow, N. „Społeczno-kulturowa tożsamość płci, relacja i różnica w perspektywie psychoanalitycznej”, tłum. A. Grzybek, Katedra: gender studies UW Warszawa: Fundacja Res Publica, 3 (2001): ss. 127-136.
Czapliński, P. (red), Lacan, Žižek — Rewolucja pod spodem, Poznań 2005.
Dinenerstein, D., The Mermaid and the Minotaur: Sexual Arrangements and Human Malaise, New York 1977.
Dybel, P., Okruchy psychoanalizy, Kraków 2009.
Dybel, P., Zagadka „drugiej płci”. Spory wokół różnicy seksualnej w psychoanalizie i w feminizmie, Kraków 2006.
Estés, C.P., Biegnąca z wilkami: archetyp Dzikiej Kobiety w mitach i legendach, tłum. A. Cioch, Poznań 2001.
Ettinger, B.L., „Fragilization and Resistance”, Studies in the Maternal 2.1. (2009): 1-31.
Ettinger, B.L., The Matrixial Borderspace, Minneapolis, Minnesota 2009.
Fink, B., Kliniczne wprowadzenie do psychoanalizy lacanowskiej. Teoria i technika, tłum. l. Mokrosiński, Warszawa 2002.
Ferenczi, S., „Pomieszanie języków w obcowaniu dorosłych z dzieckiem. Mowa czułości i pożądania”, tłum. M. Chojnacki, Czas kultury, 37.4. (2021), ss. 213-218.
von Franz, M-L., Baśń o uwolnieniu kobiecości, tłum. S. Litwińska, Warszawa 2021.
Freud, A., Ego i mechanizmy obronne, tłum. M. Ojrzyńska, Warszawa 1997.
Freud, S., Życie seksualne, tłum. R. Reszke, Warszawa 1999.
Gallop, J., The Daugther’s Seduction. Feminism and Psychoanalysis, New York 1982.
Horney, K., Psychologia kobiety, tłum. J. Majewski. Poznań 2003.
Hyży, E., Kobieta, ciało, tożsamość. Teorie podmiotu w filozofii feministycznej końca XX wieku, Kraków 2003.
Irigaray, L., Ciało-w-ciało-z-matką, tłum. A. Araszkiewicz, Kraków 2000.
Irigaray, L., Ta płeć (jedną) płcią niebędąca, tłum. S. Królak, Kraków 2010.
Jung, C.G., Archetypy i symbole. Pisma wybrane, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa 1976.
Kitliński, T., Obcy jest w nas. Kochać według Julii Kristevej, Kraków 2001.
Klein, M., Pisma, tom I-IV, tłum. D. Golec, Gdańsk 2019.
Kristeva, J., Czarne słońce. Depresja i melancholia, tłum. M.P. Markowski, R. Ryziński, Kraków 2007.
Kristeva, J., Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, tłum. M. Falski, Kraków 2007.
Lacan, J., Imiona-Ojca, tłum. R. Carrabino et al., Warszawa 2013.
Lacan, J., Pisma techniczne Freuda, tłum. J. Waga, Warszawa 2017.
Lacan, J., Seminarium XX Encore, 1972-1973, tłum. A. Wojakowska-Skiba, Forum Polskiego Pola Lacanowskiego, Warszawa 2012: https://www.fppl.pl/wp-content/uploads/2012/05/Lacan_SXX-Encore_VI-i-VII_pl.pdf.
Laplanche, J., J.-B. Pontalis, Słownik psychoanalizy, Warszawa 1966.
Mitchell, J., Mad Men and Medusas: Reclaiming Hysteria, New York 2001.
Mitchell, J., Psychoanalysis and Feminism, New York 1974.
Mitchell, J., Women’s Estate, New York 1971.
Mitchell, J., Women, The Longest Revolution: Essays on Feminism, Literature, and Psychoanalysis, London 1984.
Peterson, J., Mapy sensu: architektura przekonań, tłum. R. Sigrist, Wrocław 2021.
Putnam Tong, R., Myśl feministyczna. Wprowadzenie, tłum. J. Mikos, B. Umińska, Warszawa 2002.
Rosińska, Z., Freud, Warszawa 2002.
Rosińska, Z. (red.), Freud i nowoczesność, Kraków 2008.
Segal, H., Wprowadzenie do teorii Melanie Klein, tłum. l. Penderecki, Gdańsk 2005.
Szopa, K., Poetyka rozkwitania. Różnica płciowa w filozofii Luce Irigaray, Warszawa 2018.
Welldon, E.V., Matka, madonna, dziwka. Idealizacja i poniżenia macierzyństwa, tłum. D. Golec, Warszawa 2010.
Winicott, D., Playing and Reality, London & New York 2005.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: