Metafora i poznanie 3700-AL-MP-OG

1. Od Arystotelesa do Wierzbickiej; różne koncepcje wypowiedzi metaforycznej.
2. Retoryczne koncepcja metafory: metafora jako odstępstwo od normy, metafora jako dewiacja. Dosłowne i przenośne znaczenie wyrazu. Koncepcje znaczenia.
3. Interakcyjna teoria metafory.
4. Metafora i jej granice. Koncepcje Aleksandry Okopień-Sławińskiej i Marii Renaty Mayenowej.
5. Metafora jako narzędzie myślenia i poznania.
6. Metafora w ujęciu semiotycznej szkoły tartusko-moskiewskiej.
7. Metafora a gatunek wypowiedzi; metafora w mowie potocznej, poezji, baśni, micie, reklamie, tekstach wizualnych. Nowatorskie i zleksykalizowane metafory.
8. Czy metaforę można zobaczyć? Metafora w tekstach wizualnych.
9. Metafora w wypowiedziach polityków.
10. Metafora w wypowiedzi historycznej, czyli o tzw. metahistorii.
11. Meta-forycznie i meta-fizycznie. Metafora w filozofii: Paul Ricoeur i Hanna Arendt
12. Epistemologia metafory według Paula de Mana.
13. Metafory w życiu codziennym: Lakoff i Johnson.
14. Dekonstrukcjonizm i metafora; Derrida i biała mitologia
15. Metafora w wypowiedzi plastycznej.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Nie ma wymogu zaliczenia konkretnych przedmiotów, pożądane jest podstawowe rozeznanie w zakresie lingwistyki XX wieku. Plastyczność myślenia, chęć uczestniczenia w dyskusji, systematyczność lektur, będących jej przedmiotem. Przydatna będzie podstawowa wiedza z zakresu językoznawstwa i komunikowania społecznego.

Koordynatorzy przedmiotu

Zbigniew Kloch

Efekty kształcenia

zob. opis w cyklu

Kryteria oceniania

Sprawdzenie umiejętności studentów pod kątem zakładanych efektów uczenia się
Ocena ciągła (przygotowanie do zajęć i aktywność) 20%
Końcowe zaliczenie ustne lub egzamin ustny 30 %
Referat na jednen z tematów zajęć 50%

Literatura

Arendt Hanna, Filozofia i metafora. “Teksty” 5 (47), 1979.
Balcerzan Edward, Metafora i interpretacja. “Teksty” 5 (47), 1979.
Black Max, Jeszcze o metaforze. “Pamiętnik Literacki” 1989, z. 2.
Black Max, Metafora. “Pamiętnik Literacki” 1971, z. 3.
De Man Paul, Epistemologia metafory. “Nowa Krytyka” 3, 1992.
Derrida Jacques, Biała mitologia. Metafora w tekście filozoficznym. “Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2.
Dobrzyńska Teresa, Metafora. Wrocław 1984.
Dobrzyńska Teresa, Mówiąc przenośnie. Studia o metaforze. Warszawa 1994.
Frejdenberg Olga M., Metafora. “Pamiętnik Literacki” 1984. z. 2.
Hayden White, Poetyka pisarstwa historycznego. Warszawa 1999. Tu rozdział: Tekst historiograficzny jako artefakt literacki.
Lakoff George, Johnson Mark, Metafory w naszym życiu. Warszawa 1988.
Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka. Wrocław 1974, s.222-251.
Okopień-Sławińska Aleksandra, Metafora bez granic. “Teksty” 6 (54), 1980.
Porębski Mieczysław, Czy metaforę można zobaczyć? “Teksty” 5 (47), 1979.
Reddy Michael J., Semantyczne ujęcie metafory. “Pamiętnik Literacki” 1983, z. 2.
Ricoeur Paul, Meta-forycznie i meta-fizycznie. “Teksty” 6 (54), 1980.
Ricoeur Paul, Proces metaforyczny jako poznanie, wyobrażenie odczuwanie. “Pamiętnik Literacki” 1984, z. 2.
Ziomek Jerzy, Retoryka opisowa. Warszawa 2000, s 159- 249.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-MP-OG w USOSweb