Mięso, maszyna, medycyna. Feministyczne i queerowe ujęcia cielesności 3700-AL-MMM-OG

Uwaga! Prawie wszystkie teksty obowiązkowe dostępne będą wyłącznie w języku angielskim. Do udziału w zajęciach konieczna jest więc taka znajomość tego języka, która umożliwi lekturę i analizę tekstów akademickich o różnym stopniu złożoności.

Podczas zajęć przyjrzymy się feministycznym i queerowym ujęciom ciała. Skupimy się na dyskusjach na temat materialności ciała, materializowaniu ciał przez kapitał i technologię. Interesować będzie nas feministyczna krytyka dyskursu filozoficznego, biologicznego i techno-naukowego. Będziemy rozmawiać o napięciach i punktach zbieżnych pojawiających się w feministycznych dyskusjach na temat cielesności.

Do zaliczenia przedmiotu studenci i studentki będą potrzebowali około 30 godzin na udział w zajęciach oraz 60 godzin na przygotowanie lektur zadanych na kolejne spotkania (zdecydowana większość z nich jest wymagająca i dostępna tylko w oryginale) oraz 10 godzin na powtórzenie wybranych tekstów na zaliczenie końcowe.

Kolejność lektur i zagadnień jest następująca:
Wprowadzenie: późnokapitalistyczne ujęcia cielesności

Blok I: Mięso. Krytyka dyskursu filozoficznego
—Martin, Emily. 1987. “Medical Metaphors of Women’s Bodies: Menstruation and Menopause”. {W:] The Woman in the Body: A Cultural Analysis of Reproduction. Boston: Beacon Press, s. 24-53.
—Butler, Judith. 1993. Bodies that Matter: On the Discursive Limits of “Sex.” New York: Routledge (fragmenty).
—Grosz, Elizabeth. 1994. “Rethinking Queer Subjectivity”. [W:] Space, Time, and Perversion. Essays on the Politics of Bodies. New York & London: Routledge, s. 207-227.
Dodatek: Grosz, Elizabeth. 1987. “Notes Towards A Corporeal Feminism”. Australian Feminist Studies, 2 (5), s. 1-16.
—Bray, Abigail, & Colebrook, Claire. 1998. The Haunted Flesh: Corporeal Feminism and the Politics of (Dis)Embodiment. “Signs: Journal of Women in Culture and Society”, 24(1), s. 35–67.
Dodatek: Bordo, Susan. 2003 (1993). “The Body and the Reproduction of Femininity”. [W:] Unbearable Weight. Feminism, Western Culture and the Body. Berkeley: University of California Press, s. 165-184.

Blok II: Maszyna. Krytyka dyskursu technokapitalistycznego
—Haraway, Donna. 2003 (1985). Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych. Tłum. Sławomir Królak, Ewa Majewska, “Przegląd Filozoficzno-Literacki” 1 (3), s. 49-87.
—Balsamo, Anne. 1996. Technologies of a Gendered Body. Reading Cyborg Women. Durham and London: Duke University Press (fragmenty).
—Braidotti, Rosi. 2011. Meta(l)morphoses. Women, aliens, machines. [W:] Nomadic Theory. The Portable Rosi Braidotti, New York: Columbia University Press.
—Federici, Silvia. 2022 (2020). Poza granicami skóry. Przemyśliwanie, przekształcanie i odzyskiwanie ciała we współczesnym kapitalizmie. Przeł. Joanna Bednarek. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa (fragmenty).

Blok III: Medycyna. Krytyka dyskursu naukowego
—Birke, Lynda. 1999. “Black Boxes and Tedious Universals: Feminism and the (Biological) Body”. Feminism and the Biological Body. New Brunswick: Rutgers University Press, s. 24-44.
—Fausto-Sterling, Anne. (2000). Sexing the Body: Gender Politics and the Construction of Sexuality. New York: Basic Books (fragmenty).
Dodatek: Wilson, Elizabeth A. 2004. Psychosomatic: Feminism and the Neurological Body. Durham: Duke University Press (fragmenty). Pitts, Victoria. 2012. The NeuroCultures Manifesto. Social Text/Periscope: https://socialtextjournal.org/periscope_article/neurocultures-manifesto/
—Preciado, Paul B. 2021 (2008). “Doba Farmakopornografii”. [W:] Testo ćpun. Seks, narkotyki i biopolityka w dobie farmakopornografii, przeł. Sławomir Królak, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Dodatek: Thomas Laqueur, (1987). “Orgasm, Generation, and the Politics of Reproductive Biology”, [w:] The Body. A Reader, Mariam Fraser, Monica Greco (eds.), Routledge: New York 2005, s. 151-157.
—Halberstam, Jack. (2018). “Making Trans* Bodies”. [W:] Trans*. A Quick and Quirky Account of Gender Variability. Oakland: University of California Press, s. 22-44.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Podczas zajęć będziemy pracować przeważnie na tekstach najnowszych — większość z nich dostępna jest jedynie w oryginale. Wymagany jest więc taki poziom znajomości języka angielskiego, który umożliwi analizę tekstów akademickich o różnym stopniu złożoności. Przydatne okaże się także doświadczenie w pracy z tekstem akademickim napisanym w obcym języku.

Koordynatorzy przedmiotu

Katarzyna Szafranowska

Efekty kształcenia

Po ukończeniu toku zajęć osoby studiujące:
1. umieją wymienić trudności i kwestie sporne związane z biologicznym ujęciem ciała (K_W03);
2. znają stanowiska czołowych autorek i autorów zajmujących się najnowszą teorią feministyczną i queerową (K_W05);
3. potrafią dokonać samodzielnej analizy różnych rodzajów tekstów teoretycznych z zakresu teorii feministycznej i queerowej (K_U02);
4. wskazując na siłę czy słabość zawartych argumentów umieją formułować opinie na temat tekstów teoretycznych w języku polskim i angielskim, które dotyczą naukowego i filozoficznego ujęcia ciała (K_U08);
5. mają poszanowanie dla różnorodności seksualnej i biologicznej (K_K05);
6. opanowali umiejętność krytycznej refleksji i świadomie uczestniczą w dyskusji toczącej się w społeczeństwie obywatelskim (K_K08).

Kryteria oceniania

Konwersatorium zaliczane jest na ocenę.
Podstawowym warunkiem otrzymania oceny jest obecność. Możliwe są dwie nieobecności w semestrze i te nie niosą ze sobą konieczności zaliczania pominiętej partii materiału. Trzecia i czwarta nieobecność wymagają już zaliczenia indywidualnego. Powinno się ono odbyć w przeciągu dwóch tygodni od opuszczonego spotkania. Nieprzygotowanie do zajęć traktowane jest tak samo jak nieobecność.
Na ocenę końcową składają się dwa elementy:
1. przygotowanie do zajęć oraz aktywny udział w dyskusjach i analizie tekstów (65% oceny);
2. ustne zaliczenie końcowe polegające na dyskusji na temat wybranego przez studentkę lub studenta bloku zajęć (35% oceny).

Literatura

Literaturę obowiązkową stanowią wszystkie teksty omawiane na zajęciach.
Literatura dodatkowa, pomocna przy dalszym zgłębianiu tej tematyki:
1. Bakke, Monika. 2000. Ciało otwarte. Filozoficzne reinterpretacje kulturowych wizji cielesności. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
2. Bakke, Monika. 2009. Postantropocentryczne ciała: symbionty, protezy i liminalne życia. „Kultura Współczesna”, nr 1 (59), s. 130-139.
3. Balsamo, Anne. 1996. Technologies of a Gendered Body. Reading Cyborg Women. Durham and London: Duke University Press.
4. Barad, Karen. 1998. Getting Real: Technoscientific Practices and the Materialization of Reality. “Differences” 10 (2), s. 87–129.
5. Barad, Karen. 2012. On Touching — The Inhuman That Therefore I Am. „A Journal of Feminist Cultural Studies”, 25 (3), s. 206-223.
6. Battersby, Christine. 1998. “Her Body/Her Boundaries”, [W:] Feminist Theory and the Body. A Reader, Janet Price, Margrit Shildrick (eds.), Edinburgh University Press: Edinburgh 1999, s. 341-358.
7. Birke, Lynda. 2000. Feminism and the Biological Body. New Brunswick: Rutgers University Press.
8. Bordo, Susan. 2003. Unbearable Weight. Feminism, Western Culture and the Body. Berkeley: University of California Press.
9. Braidotti, Rosi. 2002. Metamorphoses. Toward a Materialism Theory of Becoming. Cambridge: Polity Press.
10. Braidotti, Rosi. 2009 (1994). Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym. Tłum. Aleksandra Derra. Warszawa: WAiP.
11. Braidotti, Rosi. 2011. “Meta(l)morphoses. Women, aliens, machines”. [W:] Nomadic Theory. The Portable Rosi Braidotti, New York: Columbia University Press.
12. Bray, Abigail, & Colebrook, Claire. 1998. The Haunted Flesh: Corporeal Feminism and the Politics of (Dis)Embodiment. “Signs: Journal of Women in Culture and Society”, 24(1), s. 35–67.
13. Braziel, Jana Evans & LeBesco, Kathleen. 2001. Bodies out of Bounds: Fatness and Transgression. Berkeley: University of California Press.
14. Butler, Judith. 1993. Bodies that Matter: On the Discursive Limits of “Sex.” New York: Routledge.
15. Butler, Judith. 2004. Gender is Burning: dylematy przywłaszczenia i subwersji. Tłum. Iwona Kurz. “Panoptikum” 3, s. 142-153.
16. Butler, Judith. 2006. Undoing Gender. London & New York: Routledge.
17. Butler, Judith. 2008 (1990) . Uwikłani w płeć: feminizm i polityka tożsamości. Tłum. K. Krasuska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
18. Creed, Barbara. 1995. “Lesbian Bodies. Tribades, tomboys and tarts” [W:] “Sexy Bodies. The Strange Carnalities of Feminism”, Elizabeth Grosz, Elspeth Probyn (eds.), London & New York: Routledge, s. 86-103.
19. Derra, Aleksandra. 2022. Filozofia, nauka, feminizm. Wybór tekstów. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
20. Fausto-Sterling, Anne. 2000. Sexing the Body. Gender Politics and the Construction of Sexuality. New York: Basic Books.
21. Federici, Silvia. 2004. Caliban and the Witch. Women, The Body, and The Primitive Accumulation. New York: Autonomedia.
22. Federici, Silvia. 2022 (2020). Poza granicami skóry. Przemyśliwanie, przekształcanie i odzyskiwanie ciała we współczesnym kapitalizmie. Tłum. Joanna Bednarek. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
23. Garland Thompson, Rosemary (ed.). 1996. Freakery: Cultural Spectacles of the Extraordinary Body. New York: New York University Press.
24. Grosz, Elizabeth. 1987. Notes Towards A Corporeal Feminism. “Australian Feminist Studies”, 2 (5), s. 1-16.
25. Grosz, Elizabeth. 1994. Volatile Bodies. Toward a Corporeal Feminism. Bloomington: Indiana University Press.
26. Grosz, Elizabeth. 1995. Space, Time and Perversion: Essays on the Politics of Bodies. New York and London: Routledge.
27. Halberstam, Jack. 2018. Trans*. A Quick and Quirky Account of Gender Variability. Oakland: University of California Press.
28. Haraway, Dona. 1989. The Biopolitics of Postmodern Bodies: Determinations of Self in Immune System Discourse, “Differences: A Journal of Feminist Cultural Studies”, 1 (1), s. 3-43.
29. Haraway, Donna. 1991. Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature. New York: Routledge.
30. Haraway, Donna. 1997. Modest_Witness@Second_Millennium. FemaleMan_Meets_OncoMouse. New York: Routledge.
31. Haraway, Dona. 2003. Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych. Tłum. Sławomir Królak, Ewa Majewska, “Przegląd Filozoficzno-Literacki” 1 (3), s. 49-87.
32. Hyży, Ewa. 2012. Kobieta, ciało, tożsamość Teorie podmiotu w filozofii feministycznej końca XX wieku. Kraków: Universitas.
33. Jagger, Gill. 2014. The New Materialism and Sexual Difference. “Signs: Journal of Women in Culture and Society”, 40(2), s. 321–342.
34. Laing, Olivia. 2024 (2021). Republika ciał. Eseje o wyzwoleniu. Tłum. Dominika Cieśla-Szymańska. Warszawa: Wydawnictwo Czarne.
35. Thomas Laqueur, 1987. “Orgasm, Generation, and the Politics of Reproductive Biology”. [W:] The Body. A Reader, Mariam Fraser, Monica Greco (eds.), Routledge: New York 2005, s. 151-157.
36. Martin, Emily. 1987. The Woman in the Body: A Cultural Analysis of Reproduction. Boston: Beacon Press.
37. Martin, Emily. 1991. The Egg and the Sperm: How Science has constructed a Romance Based on Stereotypical Male-Female Roles, “Signs: Journal of Women in Culture and Society” 16 (31), s. 485-501.
38. Martin, Emily. 1994. “Complex Systems”. [W:] The Body. A Reader, Mariam Fraser, Monica Greco (eds.), Routledge: New York 2005, s. 199-203.
39. Parisi, Luciana. 2004. Abstract Sex: Philosophy, Bio-technology and the Mutations of Desire. New York: Continuum.
40. Parisi, Luciana & Terranova, Tiziana. 2000. Heat-Death: Emergence and Control in Genetic Engineering and Artificial Life. “CTheory”: https://journals.uvic.ca/index.php/ctheory/article/view/14604/5455.
41. Pitts, Victoria. 2003. In the Flesh: The Cultural Politics of Body Modification. New York: Palgrave Macmillan.
42. Preciado, Paul B. 2018 (2008). Testo ćpun. Seks, narkotyki i biopolityka w dobie farmakopornografii. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
43. Russo, Mary. 1985. Female Grotesques: Carnival and Theory. Milwaukee: University of Wisconsin-Milwaukee.
44. Schildrick, Margrit. 1997. Leaky Bodies and Boundaries. Feminism, Postmodernism and (Bio)ethics. London & New York: Routledge.
45. Sullivan, Nikki. “Transmogrification: (Un)becoming other(s).” [W:] The Transgender Studies Reader, Susan Stryker, Stephen Whittle (eds.), London: Routledge 2006, s. 552-564.
46. Terranova, Tiziana. 2007. Futurepublic: On Information Warfare, Bio-racism and Hegemony as Noopolitics. “Theory, Culture & Society” 24 (3), s. 125–45.
47. Truth Goodman, Robin. 2019. The Bloomsbury Handbook of 21-st Century Feminist Theory. London: Bloomsbury.
48. Vidal, Catherine. 2012. The Sexed Brain: Between Science and Ideology, „Neuroethics”, 5, s. 295-303.
49. Wilson, Elizabeth A. 2004. Psychosomatic: Feminism and the Neurological Body. Durham: Duke University Press.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-MMM-OG w USOSweb