Książka obrazkowa: tendencje – metody badań – modele lektury 3700-AL-KOTM-OG

Przedmiotem konwersatorium będzie analiza współczesnych (od poł. XX w. do 2022 r.) przykładów polskiej i zagranicznej książki obrazkowej (ang. „picturebook”). Potrzebę namysłu nad nimi prowokuje nie tylko rosnąca popularność tego typu publikacji, ale też prężnie rozwijające się w Polsce i na świecie badania, skupione między innymi na materialności książki, odbiorczości (problem podwójnego adresu czytelniczego i „all age literature”), jak i kwestiach genologicznych. Realizacje tytułowego zagadnienia przybierają wielorakie formy oparte na zasadzie współzależności warstwy tekstowej i ikonicznej (ikonotekst) i wymagają od czytelniczek oraz badaczek złożonego podejścia krytycznego.

Zajęcia poświęcone będą przede wszystkim analizie języka (retoryka) i ilustracji (kompozycja, kolor, interikoniczność) omawianych pozycji, a także takim zagadnieniom związanym z książką obrazkową, jak ideologia i wizje dzieciństwa/figury dziecka, elementy postmodernistyczne, style lektury (narratologia, kognitywizm) oraz kwestie translatologiczne. Dyskusja na wskazane tematy będzie również okazją do poruszenia takich zjawisk, jak różnorodność kulturowa czy tabu.

W trakcie dyskusji skupimy się na rozwiązaniach artystycznych obejmujących warstwę tekstową i graficzną, również na poziomie książki jako całości (layout, paratekst, materialność), a wieloaspektowa analiza wybranych publikacji – zakorzeniona głównie w literaturoznawstwie i bibliologii, odwołująca się również do innych nauk, w tym psychologii, kognitywistyki i historii sztuki – pozwoli na ukazanie bogactwa i złożoności medium, jakim jest książka obrazkowa.

W trakcie konwersatorium omówione zostaną między innymi następujące tytuły:
• Bădescu, R., Chaud, B., „Pomelo rośnie”;
• Berner, R.S., seria o ulicy Czereśniowej;
• Bogucka, K., „Spacer”;
• Chin, J., „Redwoods”;
• Chmielewska, „Pamiętnik Blumki”;
• Dahle G., Nyhus S. „Zły Pan”;
• Goes, P., „Rzeki”;
• Klassen, J., „Gdzie jest moja czapeczka?”;
• Kucharska, N., „Zaginiona wyspa”;
• Mizielińska, A., Mizieliński, D., „Mapy”;
• Olech, J., „Kto ty jesteś”, il. E. Bąk;
• Samojlik, T., seria o Ryjówce;
• Sendak, M., „Tam, gdzie żyją dzikie stwory”;
• Thé T.-K., „Gdzie jest tort?”.

Lista wybranych opracowań znajduje się w części „Literatura”. Pełna lista lektur zostanie przedstawiona na pierwszych zajęciach, a wszystkie materiały zostaną udostępnione przez prowadzącego.

Na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się student/ka musi przeznaczyć 90 godzin (30h zajęć w sali, 60h przygotowania do zajęć).

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Bierna znajomość języka angielskiego umożliwiająca lekturę tekstów artystycznych i naukowych.

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Rybak

Efekty kształcenia

Po ukończeniu konwersatorium student/ka:

W zakresie wiedzy:
• zna, rozumie i potrafi stosować terminy używane w literaturoznawstwie i bibliologii, zwłaszcza odnoszące się do literatury dziecięcej (K_W01);
• rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych (K_W04);
• zna metody analizy i interpretacji utworów literackich, a także materiałów wizualnych (K_W05);
• zna najważniejsze metody badań na styku literaturoznawstwa i bibliologii (K_W07);
• zna zasady przekazywania wiedzy w literaturoznawstwie i bibliologii, w tym publikowania tekstów oraz prowadzenia dyskusji (K_W08);
• zna zasady dotyczące uznania autorstwa i przestrzegania prawa autorskiego (K_W09).

W zakresie umiejętności:
• potrafi selekcjonować oraz krytycznie czytać artykuły naukowe i materiały pochodzące z internetu (K_U01);
• potrafi dokonywać analizy książek dla dzieci oraz poświęconych im tekstów naukowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych (K_U02);
• potrafi sformułować problem badawczy w formie komentarza do dyskusji lub tytuły pracy zaliczeniowej (K_U03);
• potrafi rozpoznawać i interpretować utworów współczesnej kultury dla dzieci (K_U04);
• potrafi uczestniczyć w dyskusjach naukowych (K_U05);
• potrafi prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy na forum grupy (K_U06);
• potrafi przygotować krótkie prace pisemne zgodne z wymaganiami formalnymi tekstów naukowych (K_U07);
• posługuje się językiem angielskim na poziomie B2 (K_U09);
• potrafi wykorzystać źródłowa z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej (K_U12);
• potrafi wykorzystywać Google Classroom i inne narzędzia internetowe w pracy akademickiej (K_U13).

W zakresie kompetencji społecznych:
• jest gotów/gotowa do poszerzania umiejętności badania książki dla dzieci (K_K03);
• ma kompetencje wystarczające na samodzielną pracę naukową nad tekstami dla dzieci (K_K04);
• przestrzega zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych ukazanych w książkach dla dzieci (K_K07);
• docenia bogactwo współczesnej kultury dla dzieci (K_K08);
• jest gotów/gotowa do zrozumienia różnorodności w zakresie kultury dla dzieci (K_K09);
• potrafi wskazać autora i źródło, z którego korzysta (K_K12).

Odniesienie do kierunkowych efektów uczenia się dla przedmiotu:
W zakresie wiedzy:
zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze (K_W01);
rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych (K_W04);
zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury (K_W05);
zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych (K_W07);
zna podstawowe zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych (K_W08);
zna podstawowe zasady z zakresu prawa autorskiego (K_W09).

W zakresie umiejętności:
potrafi selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych (K_U01);
potrafi dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych (K_U02);
potrafi sformułować problem badawczy (K_U03);
potrafi rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności (K_U04);
potrafi uczestniczyć w konferencjach, sympozjach i dyskusjach naukowych (K_U05);
potrafi prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy akademickiej we właściwej formie (K_U06);
potrafi przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim (K_U07);
posługuje się wybranym językiem obcym na poziomie B2 (K_U09);
potrafi wykorzystać informacje źródłowe z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej (K_U12);
potrafi wykorzystywać narzędzie cyfrowe w pracy akademickiej (K_U13).

W zakresie kompetencji społecznych:
jest gotów/gotowa do poznawania nowych metod badawczych (K_K03);
ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań (K_K04);
przestrzega zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych (K_K07);
docenia bogactwo kultury (K_K08);
jest gotów/gotowa do zrozumienia dziedzictwa kulturowego i różnorodności kulturowej (K_K09);
respektuje prawa własności intelektualnej (K_K12).

Kryteria oceniania

Przez cały semestr punktowane są różnego rodzaju aktywności, z których student/ka realizuje tylko wybrane, aby zebrać liczbę punktów wymaganą do zaliczenia przedmiotu. Ocenie podlegają: przygotowanie do zajęć (prace domowe), aktywne uczestnictwo w zajęciach (udział w dyskusji, wypowiedzi na platformie Google Classroom, prezentacja dodatkowych przykładów) oraz krótkie (6-7 tys. ZZS) response papers (maks. 2 w ciągu semestru).

Szczegółowa tabela aktywności i punktów zostanie udostępniona studentkom i studentom na pierwszych zajęciach.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Trzecią i czwartą należy nadrobić krótką (3 tys. ZZS) pracą pisemną dotyczącą zajęć, podczas których student/ka był/a nieobecny/a. Pięć nieobecności i więcej skutkuje niedopuszczeniem do zaliczenia. Zwiększenie liczby dopuszczalnych nieobecności jest możliwe na podstawie decyzji KJD o przyznaniu Indywidualnej Organizacji Studiów. Liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu wynosi zero.

Literatura

Wybrana literatura:

•Bădescu, R., Chaud, B. (2018). „Pomelo rośnie” (K. Skalska, tłum.). Zakamarki;
•Bajtlik, J. (2014). „Typogryzmol”. Dwie Siostry;
•Berner, R.S. (2012). seria „Ulica Czereśniowa”. Dwie Siostry;
•Bogucka, K. (2017). „Spacer”. Tako;
•Boisrobert, A. i in. (2017). „W lesie” (Byliniak, M., tłum.). Dwie Siostry;
•Chin, J. (2009). „Redwoods”. Macmillan;
•Chmielewska, I. (2011). „Pamiętnik Blumki”. Media Rodzina;
•Czerwińska, J. M. (2018). seria „Pierwsze obrazy”. Dwie Siostry;
•Dahle G., Nyhus S. (2011). „Grzeczna” (H. Garczyńska, tłum.). EneDueRabe;
•Dahle G., Nyhus S. (2013). „Zły Pan” (P. Urbanik, tłum.). EneDueRabe;
•Fortes A., Concejo J. (2011). „Dym” (B. Haniec, tłum.). Tako;
•Goes, P. (2019). „Rzeki” (Porczyńska-Szarapa, M, tłum.). Dwie Siostry;
•Gutiérrez, L., Equipo Plantel (2016). „Kobiety i mężczyźni” (T. Pindel, tłum.). Tako;
•Klassen, J. (2012). „Gdzie jest moja czapeczka?” (K. Domańska, tłum.). Dwie Siostry;
•Kucharska, N. (2019) „Zaginiona wyspa”. Nasza Księgarnia;
•Liput, P. (2016). „Rok w przedszkolu”. Nasza Księgarnia;
•Mizielińska, A., Mizieliński, D. (2012). „Mapy”. Dwie Siostry;
•Olech, J. (2013). „Kto ty jesteś”. Wytwórnia;
•Palusińska, U. (2017). „Brzuchem do góry”. Dwie Siostry;
•Samojlik, T. (2014). „Ryjówka przeznaczenia”. Instytut Biologii Ssaków PAN;
•Samojlik, T. (2016). „Pikotek chce być odkryty”. Widnokrąg;
•Sendak, M. (2014). „Tam, gdzie żyją dzikie stwory” (Jędryas, J. tłum.). Dwie Siostry;
•Thé T.-K. (2008). „Gdzie jest tort?”. EneDueRabe;
•Tullet, H. (2011). „Naciśnij mnie” (Tychmanowicz, M., tłum.). Babaryba;
•Tullet, H. (2017). „Gra cieni” (Malina, D., tłum.). Insignis;
•Willems, M. (2015). „Mieszkamy w książce” (Tychmanowicz, M. tłum.). Babaryba.

Wybrane opracowania:

•Beauvais, C. (2015). „Gaps”, desire, and the didactic discourse”. W: „The Mighty Child: Time and Power in Children’s Literature”. John Benjamins Publishing Company;
•Cackowska, M. (2011). „Książka obrazkowa o edukacji seksualnej dla dzieci jako medium kulturowe i polityczne”. „Forum Oświaty”, 2(45);
•Cackowska, M., Dymel-Trzebiatowska, H., Szyłak, J. (red.) (2017). „Książka obrazkowa. Wprowadzenie”. Instytut Kultury Popularnej. (wybrane rozdziały);
•Hamer, N., Nodelman, P., Reimer M. (red.) (2017). „More Words about Pictures. Current Research on Picture Books and Visual/Verbal Texts for Young People”. Routledge. (wybrane rozdziały);
•Kümmerling-Meibauer, B. (red.) (2018). “The Routledge Companion to Picturebooks”. Routledge (wybrane rozdziały);
•Męczkowska-Christiansen, A. (2010). „Dyskursy dzieciństwa a polityka. Pomiędzy wykluczeniem a obywatelskim uczestnictwem”. „Problemy Wczesnej Edukacji”, 2(12);
•Nodelman, P. (1998). „Decoding the images: How Picture Books Work”. W: P. Hunt (red.), „Understanding children's literature”. Routledge;
•Sutherland, R.D. (1985). „Hidden Persuaders: Political ideologies in literature for children”. „Children's Literature in Education”, 16;
•Wróblewska, V. (2006). „Postmodernizm we współczesnej literaturze dla dzieci i młodzieży”. W: Leszczyński, G., Wierczyńska-Jelonek, D., Zając, M. (red.). „Książka dziecięca 1990–2005. Konteksty kultury popularnej i literatury wysokiej”. Wydawnictwo SPB.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-KOTM-OG w USOSweb