Kartografie humanistyki środowiskowej 3700-AL-KHS-OG

Zajęcia mają na celu wprowadzenie do nurtów, zagadnień i pojęć rozwijanych w ramach tzw. humanistyki środowiskowej. Rozpoczniemy od ujęcia genealogicznego, badając jak doszło do “zazielenienia” humanistyki, a także zastanowimy się nad rolą humanistyki w dobie kryzysu klimatyczno-środowiskowego, sytuując różne rozgałęzia humanistyki środowiskowej w kontekście badań nad epoką Antropocenu. Po wstępnym rozpoznaniu pola badawczego, przyjrzymy się kolejno kierunkom łączonym z pojęciem humanistyki środowiskowej, zastanawiając się zarazem czy stanowią one jej część.

W trakcie zajęć przyjmiemy perspektywę interdyscyplinarną, sięgając do dziedzin takich jak estetyka, filozofia, kulturoznawstwo, antropologia czy historia.

Zajęcia podzielone będą na bloki tematyczne (dany temat omawiany będzie podczas 2-3 spotkań):
1. Humanistyka środowiskowa - wprowadzenie;
2. Człowiek i inne zwierzęta, czyli humanistyka środowiskowa a animal studies;
3. Sprawczość materii: krytyczny posthumanizm, feministyczny nowy materializm;
4. Petrokultury, czyli humanistyka energii;
5. Błękitna planeta, błękitna humanistyka;
6. Dokąd zmierzamy? Humanistyka przyszłości wobec kryzysu środowiskowego.

Zajęcia prowadzone będą przez dwie prowadzące reprezentujące różne dyscypliny i perspektywy badawcze: kulturoznawczynię zajmującą się głównie animal studies (dr Gabriela Jarzębowska) oraz filozofkę specjalizującą się w posthumanistycznych odczytaniach antropocenu (mgr Maja Rup) co umożliwi komplementarność analiz omawianych problemów.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Warunkiem uczestnictwa w zajęciach jest znajomość języka angielskiego na poziomie pozwalającym na czytanie tekstów naukowych.

Koordynatorzy przedmiotu

Gabriela Jarzębowska-Lipińska
Maja Rup

Efekty kształcenia

Po zakończeniu zajęć:
W zakresie wiedzy student/-ka zna i rozumie (K_W01, K_W05, K_W06)
- podstawową terminologię związaną z humanistyką środowiskową, kryzysem klimatycznym i antropocenem oraz rozumie ich rolę kulturze
- podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów związanych z katastrofą klimatyczną
- podstawowe kierunki myśli filozoficznej, społecznej, przyrodniczej dotyczące zagadnień dotyczących problematyki klimatycznej

W zakresie umiejętności student/ka potrafi (K_U01, K_U03, K_U07):
- selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji dotyczących katastrofy klimatycznej i antropocenu, pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych
- sformułować problem badawczy dotyczący wybranych zagadnień związanych z humanistyką środowiskową
- przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim

W zakresie kompetencji społecznych student/ka(K_K04, K_K11):
- ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań
- szanuje etyczny wymiar badań naukowych

Kryteria oceniania

Na zaliczenie przedmiotu składa się:
- merytoryczny udział w dyskusjach na zajęciach (50%),
- praca pisemna (50%).

Limit nieobecności w semestrze: 2. W przypadku 3-4 nieobecności w semestrze osoba może te nieobecności zaliczyć w formie ustnej (rozmowa o wybranych tekstach). W przypadku więcej niż 4 nieobecności w semestrze nie ma możliwości zaliczenia zajęć.

Literatura

Humanistyka środowiskowa - wprowadzenie:
- Czapliński, Przemysław, i inni (red.). 2017. Nowa Humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii. Warszawa: IBL PAN.
- Domańska, Ewa. 2013 „Humanistyka ekologiczna”, w: Teksty Drugie. 1-2: 13-32.
- Horn, Eva, and Hannes Bergthaller. 2020. The Anthropocene. Key Issues for the Humanities. New York: Routledge.

Człowiek i inne zwierzęta, czyli humanistyka środowiskowa a animal studies:
- Bakke, Monika. 2011. „Studia nad zwierzętami: od aktywizmu do akademii i z powrotem?”. Teksty Drugie, (3):193-204.
- DeMello, Margo. 2021. Animals and society: An introduction to human-animal studies. Columbia University Press.
- Wolfe, Cary. 2009. „Human, all too human: “Animal studies” and the humanities”. pmla, 124(2): 564-575.

Sprawczość materii: krytyczny posthumanizm, feministyczny nowy materializm:
- Alaimo, Stacy. 2010. Bodily Natures. Science, environment, and the material Self. Bloomington-Indianapolis: Indiana University Press.
- Barad, Karen. 2007. Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. Durham: Duke University Press.
- Braidotii, Rosi. 2014. Po człowieku. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
- Dipali, Matchur. 2022. Available to be poisoned. Toxicity as a Form of Life. Lanham: Lexington.
- Pasek, Anne. 2021. Carbon Vitalism: Life and the Body in Climate Denial. “Environmental Humanities”. 13(1).

Petrokultury, czyli humanistyka energii:
- Barney, Darin, and Imre Szeman. 2021. “Introduction: From Solar to Solarity.” South Atlantic Quarterly. 120(1): 1–11.
- Bellamy, Brent, and Jeff Diamanti, ed. 2018. Materialism and the Critique of Energy. Chicago: MCM.
- Carlson, Adam, Imre Szeman, and Sheena Wilson, ed. 2017. Petrocultures. Oil, Politics, Culture. Montreal: McGill-Queen’s University Press.
- Coleman, Kevin, James, Daniel (red.). 2021. Capitalism and the camera. Essays on Photography and Extraction. London: Verso.
- Hickel, Jason, and Giorgos Kallis. 2020. “Is Green Growth Possible?”. New Political Economy. 25(4): 469-486.
- LeMenager, Stephanie. 2014. Living Oil. Petroleum Culture in the American Century. New York: Oxford University Press.
- Malm, Andreas. 2016. Fossil Capital. The Rise of Steam Power and the Roots of Global Warming. London-New York: Verso.
- Mulvaney, Dustin. 2019. Solar Power. Innovation, Sustainability, and Environmental Justice. Oakland: University of California Press.
- Timothy, Mitchell. 2011. Carbon Democracy political power in the age of oil. London-New York: Verso.

Błękitna planeta, błękitna humanistyka:
- Naimanis, Astrida. 2017. Bodies of Water. Posthuman Feminist Phenomenology. London-New York: Bloomsbury Publishing.
- Jarosz, Ewelina. 2021. „Błękitna humanistyka: kultura, sztuka i wspólnota”. Przegląd Kulturoznawczy. 48(2): VII–XIV.

Dokąd zmierzamy? Humanistyka przyszłości wobec kryzysu środowiskowego:
- Domańska, Ewa, Słodkowski, Piotr Stobiecka, Monika (red.). 2022. Humanistyka prewencyjna. Warszawa-Poznań: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Poznańskie Centrum Dziedzictwa.
- Tsing, Anna. 2015. The Mushroom at the End of the World: On the Possibility of Life in Capitalist Ruins. Princeton: Princeton University Press.

Wskazane pozycje stanowią propozycje lektur. Szczegółowa lista ustalona zostanie z osobami uczestniczącymi na początku zajęć.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-KHS-OG w USOSweb