Jak uratować świat w obliczu kryzysu klimatycznego? Utopia krytyczna Kima Stanleya Robinsona 3700-AL-JUS-qZS
Ponieważ kurs ma za zadanie przedstawić słuchaczom twórczość pisarza bardzo znanego w świecie anglosaskim, ale dużo mniej w Polsce i którego większość powieści nie została przetłumaczona na język polski, analiza nie obejmie całych powieści, a jedynie ich fragmenty, za wyjątkiem „Czerwonego Marsa”, który będzie omawiany w całości. Twórczość Robinsona zostanie przedstawiona w kontekście historii science fiction, utopii, utopii krytycznej, oraz cli-fi. Omówione zostaną różnice pomiędzy tradycyjną formą utopii a utopią krytyczną, która jest opowieścią o społeczeństwie, które jest w pewien sposób lepsze od świata, w którym żyje autor, jednak nie jest idealne i zmaga się zarówno z wewnętrznymi konfliktami jak i zagrożeniami z zewnątrz, opowieścią która bardziej skłania do refleksji i zadaje pytania niż pokazuje gotową receptę na rozwiązanie problemów. Słuchacze zapoznają się również z koncepcją wyobcowania poznawczego Darko Suvina, dowiedzą się, w jaki sposób można z niej korzystać analizując przekaz teksu literackiego i jego wpływ na czytelnika. Analiza uwzględni również wywiady z autorem i jego artykuły dotyczące roli utopii krytycznej we współczesnym świecie. Podczas dyskusji skupimy się na analizie rozwiązań proponowanych przez Robinsona oraz narzędzi literackich z których twórca korzysta, by skłonić czytelników do refleksji nad implikacjami kryzysu klimatycznego.
Analiza uwzględni również wywiady z autorem i jego artykuły dotyczące roli utopii krytycznej we współczesnym świecie. Podczas dyskusji skupimy się na analizie rozwiązań proponowanych przez Robinsona pytań, jakie zadaje tekst czytelnikowi.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
- wiedza:
a) K_W01 – zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze
b) K_W04 – rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych
c) K_W05 – zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury
d) K_W06 – zna podstawowe zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych
e) K_W09 – zna podstawowe zasady z zakresu prawa autorskiego
- umiejętności (U)
a) K_U01 – potrafi selekcjonować i dokonać krytycznej analizy informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych
b) K_U03 – potrafi skontekstualizować dzieło kultury w odniesieniu do czasu jego powstania i momentu kultury
c) sformułować problem badawczy
d) rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności
e) K_U10 – posługuje się wybranym językiem obcym na poziomie B2
f) potrafi wykorzystać informacje źródłowe z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej
- kompetencji społecznych (K)
a) K_K01 – jest gotów do podejmowania kształcenia przez całe życie
b) K_03 - jest gotów do poznawania nowych metod badawczych
c) K_04 – ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań
d) K_K07 – przestrzega zasady tolerancji, rozumie dziedzictwo kulturowe i ma poszanowanie dla różnic kulturowych
e) K_K08 – docenia bogactwo kultury
f) K_09 - jest gotów do świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim
g) K_K10 – szanuje wymiar etyczny badań naukowych
h) K_K11 – respektuje prawa własności intelektualnej
Kryteria oceniania
aktywność na zajęciach, zaliczenie ustne lub praca pisemna – ocena spójności wywodu, zgodności z faktami i z praktykami przyjętymi w pracy akademickiej oraz krytycznego myślenia; dopuszczalne 2 nieobecności
Literatura
a) literatura podmiotu:
Robinson, Kim Stanley, The Wild Shore (1984) (fragmenty)
--- Gold Coast (1988) (fragmenty)
---, Czerwony Mars (tłum. 1998, oryg. 1992)
---, Green Mars (1994) (fragmenty)
---, Blue Mars (1996) (fragmenty)
---, Forty Days and Counting (2004) (fragmenty)
---, Fifty Degree Below (2005) (fragmenty)
---, Sixty Days and Counting (2007) (fragmenty)
---, 2312 (2012) (fragmenty)
---, Aurora (2015) (fragmenty)
---, New York 2140 (2017) (fragmenty)
---, Ministry for the Future (2020) (fragmenty)
b) Wywiady z twórcą:
„Still, I’m Reluctant to Call it Pessimism”, w: “Green Planets: Ecology and Science Fiction” (2014)
„What I’ve Learned Since The Ministry for the Future Came Out” (2020; Youtube, kanał Bioneers)
c) literatura przedmiotu:
The Cambridge Companion to Literature and Climate Change, red. Adeline Johns-Putra, Kelly Sultzbach (2022):
a) Elizabeth Mazzolini, „Capitalist Cultures: The Taste of Oil”
b) Gerry Canavan, “Ice-Sheet Collapse and the Consensus Apocalypse in the Science Fiction of Kim Stanley Robinson”
c) Shelley Streeby, “Indigenous and Black Feminist Knowledge-Production, Speculative Science Stories, and Climate Change Literature”
d) Hsinya Huang, “Climate Change and Indigenous Sovereignty in Pacific Islanders’ Writing”
The Cambridge Companion to Utopian Literature, red. Gregory Claeys (2010):
e) Fátima Vieira, „The Concept of Utopia”
f) J. C. Davis, “Thomas More’s Utopia: sources, legacy, and interpretation”
g) Peter Fitting, “Utopia, dystopia and science fiction”
h) Brian Stableford, “Ecology and dystopia”
Green Planets: Ecology and Science Fiction (red. Gerry Canavan, Kim Stanley Robinson):
i) Gib Prettyman, „Daoism, Ecology, and the World Reduction in Le Guin’s Utopian Fictions”
j) Sabine Höhler, “The Real Problem of a Spaceship Is Its People: Spaceship Earth as Ecological Science Fiction”
k) Andrew Milner, “The Sea and Eternal Summer: An Australian Apocalypse”
Klata, Michał, „New Maps of Hope: Common Motifs and Narrative Structures in Solarpunk Stories” (2022)
Klata, Michał, Anna Szydłowska, „Socjotechnika a system: o sile kontekstu” (2009)
Klata, Michał, „Strategies of Cognitive Estrangement in Kim Stanley Robinson’s New York 2140” (2021)
Ngei, Paweł, „The Messiah & The God-Emperor of Zurich: a review of Kim Stanley Robinson’s The Ministry for the Future” (2024)
Robinson, Kim Stanley, „Remarks on Utopia in the Age of Climate Change” (2016)
Suvin, Darko, „O poetyce gatunku science fiction” (tłumaczenie 2019, oryg. 1972)
Zaród, Marcin, „Imaginaries of Care and Science in Anthropocene Utopian Futurology. The Sociology of Science in K. S. Robinson’s The Ministry for the Future” (2024)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: