O istocie sfery politycznej 3700-AL-ISP-QSP
Obecna sytuacja geopolityczna Europy Środkowowschodniej nie daje wielu powodów do optymizmu – mówi się o erze przedwojennej, armia rosyjska napiera na Zachód a opinia publiczna w Stanach Zjednoczonych jest coraz mniej zainteresowana Europą. Po 35 latach neoliberalnej beztroski, bogacenia się obywateli i deprecjacji polityki, pokolenie urodzone w III RP nie może dziś uniknąć pytania o trwałość wartości, które były traktowane jako dane. Nasuwa się refleksja, że obecny model państwa i obywatelskości może okazać się niewystarczający do zapewnienia przyszłości liberalnej demokracji, do której przywykliśmy. Czy prowokacyjne teza Dostojewskiego wypowiedziana ustami Wielkiego Inkwizytora, iż wolności nie kochamy za wszelką cenę, ma zostać zweryfikowana?
Celem zajęć jest namysł nad ideą sfery politycznej jako gwarancji wolności. Punktem odniesienia dla rozważań będzie napięcie występujące na styku republikańskiego modelu państwa, a demokratycznej formuły rządów. Na zajęciach studenci skonfrontują liberalną idee państwa stojącego na straży wolności rozumianej jako przestrzeni, w której nieskrępowana jednostka dąży do zaspakajania pragnień, z teorią republikańską, w której wolność urzeczywistnia się przez zaangażowanie obywateli w sprawy publiczne. Zestawienie tych tradycji wymagać będzie zastanowienia się nad następującymi parami pojęć:
-wspólnota polityczna i państwo vs. obywatel i jednostka;
-cnota publiczna vs, indywidualne uprawnienia;
-wolność polityczna (obywatelska) vs. wolność indywidualna (negatywna);
-opowiedzenie się za koncepcją dobrego życia vs. neutralność światopoglądowa.
Studenci zapoznają się z dwoma źródłami myśli republikańskiej - ateńskim, zawartym w Polityce Arystotelesa, i rzymskim, który przedstawia Machiavelli w Rozważaniach - oraz z XVI wieczną Polską myślą republikańską Frycza Modrzewskiego w tekście O poprawie Rzeczypospolitej, a następnie zgłębią niektóre z najważniejszych współczesnych teorii nawiązujących do tej tradycji w Polsce i zagranicą.
Efektem zajęć będzie pogłębione rozumienie bogatej i zróżnicowanej tradycji filozofii liberalnej, która ukształtowała współczesny model państw Zachodu, wraz z jej wrodzonymi ograniczeniami i potencjałem do autokorekty.
Zajęcia są kontynuacją badań nad istotą polityczności, rozpoczętych przez bp. Profesora Śpiewaka w ramach seminarium p.t. Narodziny sfery politycznej,
Zajęcia wpisują się również w ścieżki Mądrość i filozofia, Demos i Polis oraz Historie i tożsamości w ramach wyzwań kierunkowych Artes Liberales.
Szacowana całkowita liczba godzin, która student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia wynosi 45.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W01 zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze.
K_W05 zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury.
K_W06 zna podstawowe kierunki myśli filozoficznej, społecznej, przyrodniczej.
K_U01 umie selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych.
K_U03 umie sformułować problem badawczy.
K_U04 rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności.
K_U07 przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim.
K_U10 umie przygotować wystąpienie ustne uwzględniające potrzeby odbiorców.
K_K01 jest gotów do podejmowania kształcenia przez całe życie.
K_K05 jest gotów do samodzielnego wyznaczania zadań.
K_K08 docenia bogactwo kultury.
K_K09 jest gotów do zrozumienia dziedzictwa kulturowego i różnorodności kulturowej.
K_K10 jest gotów do świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim.
Kryteria oceniania
Podstawą zaliczenia seminarium jest:
a. obecność na zajęciach (student ma prawo do dwóch nieobecności w semestrze)
b. dopuszczalna jest większa liczba nieobecności, jeżeli jest to związane z przewlekłą chorobą (usprawiedliwioną zgodnie z regulaminem studiów), lub innymi dobrze uzasadnionymi okolicznościami. Każda nieobecność ponad 2 dozwolone w semestrze musi być zaliczona notatką z lektur obowiązujących na opuszczonych zajęciach. Dopuszczalne są maksymalnie 4 nieobecności w semestrze.
c. przygotowanie do zajęć (znajomość literatury obowiązującej na zajęciach).
d. aktywność na zajęciach (uczestnictwo w dyskusji, sposób argumentacji)
e. przygotowanie trzech prac pisemnych na 3 strony każda (około 1000 słów).
f. 15 minutowa prezentacja na wybrany temat.
Kryteria oceny prac pisemnych:
- związek wypowiedzi z tematem, umiejętność formułowania problemu,
- umiejętność posługiwania się stylem akademickim,
- samodzielność i wnikliwość interpretacji,
- sposób wykorzystania stanu badań,
- kompozycja (celowość, logika, przejrzystość),
- styl, poprawność językowa, ortografia i interpunkcja,
- objętość,
- umiejętność sporządzania przypisów i bibliografii.
Metody oceny pracy studenta/tki:
- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do seminarium i aktywność)
- prace pisemne pod kątem odpowiedzi na postawiony problem badawczy i akademicki wymiar ujęcia, prezentacja pod kątem jasności wypowiedzi i syntezy wiedzy
Literatura
• Hannah Arendt, Kondycja ludzka
• Arystoteles, Polityka
• Benjamin Constant, O wolności starożytnych i nowożytnych
• Bernard Crick, In Defence of Politics
• Zdzisław Krasnodębski, Republikanizm po komunizmie – utopia czy alternatywa?
• Alasdair MacIntytre. Dziedzictwo cnoty
• Niccolo Machavielli , Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza
• Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej
• Martha Nussbaum, Political Emotions
• Michael Sanders, Democracy’s Discontent
• Paweł Śpiewak, Ideologia i obywatele, W stronę wspólnego dobra
• Quintin Skinner, Liberty before Liberalism
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: