Z dziejów pojęć filozoficznych: miłość 3700-AL-DPFM-OG

W trakcie zajęć spotkamy się z najbardziej znanymi pojęciami, które – z jednej strony – stanowią podwalinę nowoczesnej koncepcji miłości, a – z drugiej – zostały przez tę ostatnią wypchnięte na marginesy ludzkich uczuć: eros, miłość dworna, caritas, philia.
Na podstawie znaczących dla naszej kultury tekstów filozoficznych i literackich, postaramy się prześledzić transformacje zachodzące w pojmowaniu miłości począwszy od platońskiej dyskusji nad pojęciami eros i philia. Jednak, zachodnie pojmowanie miłości zostało zbudowane również na kategorii caritas: postaramy się rozumieć jakie napięcia, sprzeczności oraz powinowactwa zachodzą pomiędzy erosem, philia a caritas. Doprowadzi nas to do zastanowienia się nad konwencją „miłości dwornej”, w której można dostrzec pierwsze ślady absolutyzacji miłości jako najbardziej szlachetnego sentymentu, stanowiącego źródło cnoty, wiedzy oraz szczęścia. Pochylimy się nad relacją pomiędzy caritas a miłością dworną poprzez lekturę fragmentów Sumy Tomasza, słynnej encykliki Ratzingera „Deus caritas est” oraz „Powieści o róży” [Roman de la Rose].
Następnie przejdziemy do rozumienia miłości w nowoczesności. Posłużymy się podziałem zaproponowanym przez Rousseau na miłość jako instynkt oraz miłość jako konstrukt społeczny. Miłość jako konstrukt społeczny stanowi fundament do nowoczesnego upolitycznienia miłości (należy kochać ojczyznę, rewolucję, naród, ludzkość…). Podział ten posłuży nam również jako tło do rozprawy nad miłością w myśli Kierkegaarda.
Absolutyzacja i polityzacja prywatnego uczucia oznacza, że miłość jako philia została w naszej kulturze zmarginalizowana. Z tego powodu, w ostatniej części zajęć, zastanowimy się z powrotem nad kategorią „przyjaźni”, w której filozofowie starożytni odnajdywali najwyższą formę ludzkiej relacji oraz inna wizję polityki.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Ivan Dimitrijević
Małgorzata Grzegorzewska

Efekty kształcenia

Te zajęcia sprawiają, że absolwent zdobędzie wiedzę i rozumienie dotyczące podstawowych kategorii nauk humanistycznych oraz ich roli w kulturze (K_W01); ponadto, absolwent dowie się o podstawowych kierunkach myśli filozoficznej (K_W06).
W zakresie umiejętności, absolwent będzie w stanie poddawać analizie teksty naukowe oraz artystyczne (K_U02, K_U03), posługując się narzędziem badawczym, jakim jest semantyka historyczna.
W zakresie kompetencji społecznych, absolwent będzie gotów do poznawania nowych metod badawczych (K_K03).

Kryteria oceniania

Obecność i aktywność na zajęciach oraz egzamin. Egzamin ustny bierze pod uwagę organizację odpowiedzi, zdolność powiązania tematów pod kątem procesów historycznych, znajomość omawianych tekstów.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegającą usprawiedliwieniu: 2.

Literatura

Literatura do egzaminu:

Kierkegaard, S., Works of Love, Princeton UP, 2013.
Lewis, C.S. The Allegory of Love, OUP 1977 [1936].
Marion, J.-L. Prolegomena to Charity, Fordham UP, 2002.
Platon, Lysis, Warszawa 2019.
Platon, Uczta, Warszawa 2012.
Ratzinger, J., Deus caritas est (https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_20051225_deus-caritas-est.html)
Rousseau, J.-J., Trzy rozprawy z filozofii społecznej, Warszawa 1951.
Tomasz z Akwiny, Suma teologiczna (https://zwola-old.karmelicibosi.pl/p/z/formacja/summa.html)
Wagoner, R., The Meanings of Love: An Introduction to the Philosophy of Love, Bloomsbury 1997.
Wilhelm z Lorris, Jan z Meun, Powieść o róży, Warszawa 1997.

W zależności od kierunku, w którym naprowadzą nas dyskusje, literatura może uleć zmianie lub dopełnieniu.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-DPFM-OG w USOSweb