Akropol ateński jako przedmiot relacji z podróży i jako temat kultury europejskiej (XIX i XX w.) 3700-AL-AAPR-OG

Tematem konwersatorium jest recepcja Akropolu ateńskiego w nowożytnych relacjach z podróży greckich, ale także szerzej - Akropol jako temat kultury polskiej i europejskiej.
W odniesieniu do odbioru Akropolu przez nowożytnych podróżnych kontekstem dla tego zagadnienia będzie „podróż grecka”, zwłaszcza w wieku XIX i XX, rozpatrywana na tle tradycji podróżowania sięgającej antyku. Wędrówkę grecką traktować będziemy jako realną, historyczną czynność, ale także jako fakt z zakresu geografii kulturowej XIX i XX wieku oraz jako motyw w literaturze i sztuce polskiej i europejskiej.To jest pierwszy aspekt tytułowego tematu zajęć, skonkretyzowany jednak na temacie recepcji Akropolu, a także Aten. Analizować i interpretować będziemy dzieła przedromantycznych i romantycznych podróżnych, a także twórców XX-wiecznych (E. Dodwell, Byron, Chateaubriand, E. Lear, H. Miller, V. Woolf, J. Derrida, J. Słowacki, C. Norwid, J. Kremer, J. Malczewski, T. Sinko, T. Hollender, Z. Herbert, L. Durrell, Z. Abramowiczówna, S. Vincenz, J. J. Szczepański), jak również zjawiska teatralne i filmowe, które nawiązują do motywów greckich i pokazują europejskie przemiany recepcji kultury antycznej i nowogreckiej.
Osobnym wątkiem zajęć będzie Akropol ateński jako temat kulturowy, obecny w nowożytnej refleksji nad sztuką, w poezji, eseistyce czy w projektach kulturowych i teatralnych, np. Wyspiańskiego oraz w inscenizacjach jego dramatu Akropolis. W kręgu naszego zainteresowania będą także tzw. „marmury Lorda Elgina” i ich europejska recepcja, a także szerzej temat rzeźby greckiej łączonej z recepcją Akropolu ateńskiego.
Uprzywilejowanym tematem konwersatorium będzie refleksja nad tożsamością Europy, szczególnie istotna w zapisach podróży greckiej w XIX i XX wieku (opozycja Aten i Sparty, demokracja i wolność w Atenach jako podstawy cywilizacji europejskiej, Europa Zachodnia a tradycje Bizancjum, kultura grecka jako projekt antropologiczny odpowiadający na kryzys Europy w XX wieku).
Kontekstem dla tych zagadnień będzie wizja Aten: interesować nas będzie zmieniająca się recepcja realnego miasta, jak i funkcjonowanie symboliczne Aten jako znaku kulturowego.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Brak wymagań formalnych. Wymagane ogólne przygotowanie humanistyczne (z zakresu szkoły średniej).

Efekty kształcenia

Po ukończeniu zajęć student:

K_W07 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji wytworów kultury w powiązaniu z tradycją;
K_W13 zna podstawowe metody interpretacji tekstu literackiego i filozoficznego oraz tekstualnego źródła historycznego;
K_U01 potrafi selekcjonować oraz interpretować informacje pochodzące z różnych źródeł tekstowych, ikonograficznych, elektronicznych;
K_U08 potrafi prezentować wyniki samodzielnej analizy problemów badawczych w formie ustnej, pisemnej i multimedialnej;
K_U11 potrafi samodzielnie zanalizować tekst pisemny i ustny o charakterze naukowym w języku polskim oraz w jednym z języków kongresowych;
K_K02 rozumie zasady, reguły oraz konieczność pracy zespołowej;
K_K04 potrafi organizować i współpracować z grupą oraz zajmować w niej różne role społeczne.

Kryteria oceniania

Obecność na zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności), aktywny udział w części konwersatoryjnej zajęć, przygotowanie jednej prezentacji. Możliwy jest końcowy (ustny lub pisemny sprawdzian wiedzy i umiejętności analizy).
Możliwy jest końcowy (ustny lub pisemny) sprawdzian wiedzy i umiejętności analizy).

Literatura

G. Byron, Wybór dzieł, wybór, przedmowa, redakcja i przypisy J. Żuławski, t. 1: Wiersze, poematy, Wędrówki Czajld Harolda, Warszawa 1986. A. Camus, Notatniki 1935-1959, wybór, przekład i objaśnienia J. Guze, Warszawa 1994. F.-R. de Chateaubriand, Opis podróży z Paryża do Jerozolimy, na osnowie tłum. F. S. Dmochowskiego, przygot. P. Hertz, Warszawa 1980. J. Derrida, Athens, Still Remains: The Photographs of Jean-François Bonhomme, transl. P.-A. Brault and M. Naas, New York: Fordham University Press 2010. L.Durrell, The Greek Islands (kilka wydań). L. Durrell, The Dark Labyrinth (kilka wydań). L. Durrell, Gorzkie cytryny Cypru. Opowieść o wyspie i ludziach, przeł. M. Szubert, Warszawa 2010. Z. Herbert, Labirynt nad morzem, Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa 2000. Z. Herbert, Pana Montaigne’a podróż do Italii, w: idem, Węzeł gordyjski oraz inne pisma rozproszone 1948–1998, oprac. P. Kądziela, Warszawa 2001. Z. Herbert, Wiersze zebrane, wydanie nowe, oprac. R. Krynicki, Kraków 2021.F. Hölderlin, Hyperion, w: idem, Pod brzemieniem mego losu. Listy - Hyperion, przeł. i oprac. A. Milska i W. Markowska, Warszawa 1982. A. de Lamartine, Podróż na Wschód, na osnowie tłum. J. T. S. Jasińskiego, przygot. P. Hertz, Warszawa 1986. K. Lanckorońska, Notatki z podróży do Grecji, Warszawa 2004. H. Miller, Kolos z Maroussi, tłum. C. Wojewoda, Warszawa 1999. S. Vincenz, Pauzaniasz, w: idem, Z perspektywy podróży, Kraków 1980. S. Vincenz, Po stronie dialogu, przedm. Czesław Miłosz, Warszawa 1983.
- P. G. Adams, Travelers and Travel Liars. 1660 – 1800, Berkeley and Los Angeles 1962. H. Angelomatis-Tsougarakis, The Eve of the Greek Revival. British Travellers’ Perceptions of Early Nineteenth-Century Greece, London and New York 1990. Arcydzieła literatury nowogreckiej, seria pod redakcją M. Borowskiej (t. I-VI). - O. Augustinos, French Odysseys. Greece in French Travel Literature from the Renaissance to the Romantic Era, Baltimore and London 1994.- S. Bassnett, Travel writing and gender, in: P. Hulme, T. Youngs, The Cambridge Companion to Travel Writing, Cambridge University Press 2002. S. Burkot, Polskie podróżopisarstwo romantyczne, Warszawa 1988. Dziedzictwo Odyseusza. Podróż, obcość i tożsamość, identyfikacja, przestrzeń, red. M. Korytowska, O. Płaszczewska, Kraków 2007. R. Eisner, Travelers to an Antique Land. The History and Literature of Travel to Greece, Ann Arbor 1991. Filhellenizm w Polsce. Rekonesans, pod red. nauk. M. Borowskiej, M. Kalinowskiej, J. Ławskiego, K. Tomaszuk, Warszawa 2007. O. Jurewicz, Greckie peregrynacje Juliusza Słowackiego, „Meander” 1959, nr 4-5. M. Kalinowska, Juliusza Słowackiego „Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu”. Glosy, Gdańsk 2011. M. Kalinowska, Sypałem ziarna maku…Podróż grecka Zbigniewa Herberta, Warszawa 2023. J. Kieniewicz, Słowacki orientalny, w: Słowacki współczesny, red. M. Troszyński, Warszawa 2000, s. 60-70. P. Kordos, Dwudziestowieczna Grecja oczami polskich podróżników, Warszawa 2009. Lawrence Durrell and the Greek World, ed. by P. Karagiorgos, Corfu 2000.L. Libera, Juliusza Słowackiego „Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu”, Poznań 1993. E. Miodońska-Brookes, Wawel – „Akropolis". Studium o dramacie Stanisława Wyspiańskiego, Kraków 1980. E. Mitsi, Athens and Travel Literature, w: The Palgrave Encyclopedia of Urban Literary Studies, ed. J. Tambling, Palgrave 2021, s. 1–13. K. Nowakowska-Sito, Między Wawelem a Akropolem. Antyk i mit w sztuce polskiej przełomu XIX i XX wieku, Warszawa 1996. R. Przybylski, Podróż Juliusza Słowackiego na Wschód, Kraków 1982. Raptularz wschodni Juliusza Słowackiego. Edycja – studia – komentarze, t. I-III, Warszawa 2019. T. Sinko, Polscy podróżnicy w Grecji i Troi, Kraków 1925. Sparta w kulturze polskiej, t. I-II, Warszawa 2014-15. R. Stoneman, A Literary Companion to Travel in Greece, Malibu 1994. Świat piękny i bardzo różny. Szkice o wojażach Pana Cogito, pod red. J. M. Ruszara i D. Siwor, Kraków 2018.
F. M. Tsigakou, The Rediscovery of Greece. Travellers and Painters of the Romantic Era, London 1981.Under Eastern Eyes. A Comparative Introduction to East European Travel Writing on Europe, ed. W. Bracewell & A. Drace-Francis, Central European University Press, Budapest 2008. N. Davies, Europa między Wschodem a Zachodem, Warszawa 2007; B. Geremek, Nasza Europa, Kraków 2012; Ateny, Rzym, Bizancjum. Mity Śródziemnomorza w kulturze XIX i XX wieku, red. J. Ławski, K. Korotkich, Białystok 2008; P. Marciniak, Ikona dekadencji : wybrane problemy europejskiej recepcji Bizancjum od XVII do XX wieku, Katowice 2009.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-AAPR-OG w USOSweb