Avalon, Atlantyda, I-lands. Psychologia i przyroda fantastycznych wysp. 3700-AL-AAIL-OG

Profesor Epeli Hau’ofa, który wykłada na Uniwersytecie Południowego Pacyfiku, pisze w „Our Sea of Islands” o dwóch odrębnych sposobach patrzenia na Oceanię, zależnych od dwóch geograficznych punktów widzenia. Pacyfik to „wyspy na dalekim morzu… daleko od centrów władzy” lub „morze wysp”, rozległe zróżnicowane terytorium, które należy badać holistycznie i z uwzględnieniem skomplikowanych sieci połączeń. Na tajemnicze wyspy patrzymy z zewnątrz, z dalekiej Europy, albo ze środka archipelagów, których ekosystemy są współzależne. Jak zauważa mieszkanka północnej wyspy, Suzanne Thomas z University of Prince Edward Island w książce „Littoral Space(s): Liquid Edges of Poetic Possibility”, wyspy zawsze pobudzały wyobraźnię, ponieważ „stawiają nas w obliczu dualizmów, zestawień lokalnych i globalnych rzeczywistości, wewnętrznych i zewnętrznych odniesień znaczeniowych, są metaforą zakorzenienia w domu i dróg z dala od domu”. Wyspy są więc zarówno planetami w miniaturze, których środowisko jest tak kruche jak ekologia naszego globu, jak i fantastycznym marzeniem o odległych, oderwanych od rzeczywistości, światach.
Celem Konwersatorium jest pokazanie jak na przestrzeni wieków zmieniały się i ewoluowały wyspy narodzone w europejskiej wyobraźni. Dyskusje fragmentów sławnych tekstów literackich poświęconych wyspom uzupełnione będą o nieobowiązkowe lektury esejów i artykułów popularnonaukowych poświęconych nissologii (nauce o wyspach). Zajęcia podzielone są na trzy bloki: Avalon, wyspy wyobrażone (literatura fantastyczna). Atlantyda, wyspy alegoryczne (literatura utopijna) I-lands, wyspy metaforyczne (literatura dystopijna).
Od pływających wysp w Odysei po niezliczone sekretne wyspy z literatury dziecięcej, wyspy są prastarym motywem literackimi. U Homera oznaczają zarówno ojczystą Itakę, jak i fantastyczne krainy zamieszkane przez potwory, księżniczki i nimfy, które Odyseusz i jego ludzie napotykają podczas podróży. Atlantyda i Avalon stały się synonimami cudownych królestw z dawnych czasów, do których droga została na zawsze utracona. Idealne państwo Thomasa More'a opisane w Utopii znajduje się na wyspie, co podkreśla odrębność tego miejsca. W Burzy Szekspira wyspa, na której mieszka wygnany książę Prospero ze swoją córką, wydaje magiczna, ale w rzeczywistości nie została wyczarowana przez Prospera, ale siłą odebrana dawnym właścicielom. Kaliban, którego najeźdźcy nazywają potworem, i jego matka, nazywana przez nich czarownicą, to archetypy kolonialnych obcych.
Co więcej, od co najmniej końca XIX wieku wyspy to stały motyw literatury dziecięcej. Przedstawiane w fikcji przygodowej symbolizują oddalenie i odrębność. Fikcyjna wyspa Nublar w Ameryce Środkowej jest miejscem akcji Parku Jurajskiego Michaela Crichtona (i wszystkich jego adaptacji), ze względu na swoją izolację została wybrana na miejsce zamieszkania genetycznie zmodyfikowanych dinozaurów, które żyją w sztucznie zrekonstruowanych siedliskach jurajskich-enklawach prehistorycznego świata. Podobnie, Wyspa Czaszek, która po raz pierwszy pojawiła się w filmie King Kong w 1933 roku, a następnie w jego remake'ach, jest zamieszkana przez prehistoryczne stworzenia, które gdzie indziej wyginęły miliony lat temu.
Wyspy to także „I-lands” metafory alienacji we współczesnym świecie i symbole osamotnienia ego. W Wyspie J.G. Ballarda bohater po wypadku i uszkodzeniu samochodu zostaje uwięziony na małej wysepce drogowej pośród trzech londyńskich autostrad. Odizolowany w środku przemysłowego krajobrazu miejskiego i prawdopodobnie śmiertelnie ranny, próbuje uciec lecz surrealistyczna bezludna wyspa zamienia się w I-land, mapę (rozpadającego się) współczesnego umysłu.