Sukcesorzy Wielkiego Księstwa. Krajowość jako ideologia "Polaków litewskich" w dobie nacjonalizmu. 3620-SWK-H-OG

Zajęcia omawiają fenomen krajowości czyli „idei krajowej” jako ideologii „Polaków litewskich” na początku XX wieku. Będziemy mówić o próbie kształtowania pewnego „narodu politycznego” na fundamencie pamięci o dawnym Wielkim Księstwie Litewskim i jego obywatelach. Za główny kryterium przynależności narodowej krajowcy uważali patriotyzm w stosunku do ziem byłego WKL i przekonywali, że ogólne interesy Kraju ojczystego (Litwy historycznej) ważniejsze za partykularne interesy osobnych jego narodów. Na zajęciach będziemy mówić o czołowych postaci wśród krajowców (Michał Römer, Roman Skirmunt, Konstancja Skirmuntt, Edward Woyniłłowicz oraz inne).
Zajęcia omawiają też los społeczeństwa polskiego w XIX-XX wieku na ziemiach Litwy historycznej, szczególnie na terenie dzisiejszej Białorusi oraz jego rolę w rozwoju kulturowym i gospodarczym oraz w życiu politycznym w tym regionie Europy.
W części teoretycznej będzie omówiona rola historiografii (”pamięci kulturowej”) w „epoce nacjonalizmów”, jej znaczenie dla formowania nowoczesnych narodów, na co zwracali uwagę znane badacze źródeł nacjonalizmu E. Gellner. B. Anderson, E. Hobsbawm, A. Smith, J. Assmann oraz in.
Studenci zapoznają się również ze stanem badań fenomenu krajowości we współczesnej historiografii polskiej, białoruskiej i litewskiej oraz stosunkiem do niego ze strony polityki historycznej.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Zajęcia zawierają ogólne omówienie fenomenu krajowości (idei krajowej) jako ideologii „Polaków litewskich” na początku XX wieku

Koordynatorzy przedmiotu

Aliaksandr Smalianchuk

Efekty kształcenia

Wiedza
- student zna główne kontrowersyjne kwestii dziejów idei krajowej i historii Polaków na Białorusi i Litwie w na początku doby nacjonalizmów;
- student rozumie osobliwości kształtowania ideologii krajowej jako próby stworzenia ideologii "Polaków litewskich";
- student ma wiedzą o pracach badaczy idei krajowej z Polski, Białorusi i Litwy.
Umiejętności
- student ma własny pogląd na rolę pamięci historycznej w „epoce nacjonalizmów” na przykładzie dziejów idei krajowej;
- student potrafi uzasadnić własną opinię dotyczącą roli i znaczenia polskiej wspólnoty w dziejach Białorusi;
- student samodzielnie zdobywa i pogłębia wiedzę teoretyczną oraz doskonali umiejętności jej wykorzystania w praktyce badawczej.
Kompetencje
- student wykazuje samodzielność i niezależność myśli;
- student orientuje się w złożonych relacjach polsko-białoruskich i polsko-litewskich;
- student jest przygotowany do dyskusji merytorycznej w ramach działalności zawodowej bądź społecznej w wymiarze pamięci historycznej.
- student jest przygotowany do kontynuacji studiów nad zagadnieniem przedmiotowym i pokrewnymi.

Kryteria oceniania

- ocenianie ciągłe w trakcie zajęć, w tym weryfikacja znajomości pozycji z listy lektur
- praca pisemna /esej/ na zakończenie kursu
- obecność na zajęciach

Literatura

Bibliografia źródłowa:
- Eric Hobsbawm, Ranger Terence, Tradycja wynaleziona, Kraków 2008.
- Eric Hobsbawm, Narody i nacjonalizm po 1780 roku. Warszawa 2010;
- Antoni D. Smith, Nacjonalizm, Warszawa 2007,
- Ernest Gellner, Narody i nacjonalizm, wyd II: Warszawa 2009;
- Michał Römer. Dzienniki. Tom 1. 1911-1913. Red. Dr R. Miknys. (Warszawa 2017); Dzienniki. Tom. 2. 1914-1915 (Warszawa 2017).
- Pamiętnik Wileński. Komitet red. H. Chocianowiczowa, K. Okulicz, Fr. Wysłouch, Londyn-Łomianki, 2010.

Opracowania:
- Juliusz Bardach, O dawnej i niedawnej Litwie, Poznań 1988;
- Dialog kultur i pamięci w regionie ULB, pod red. A. Nikżentajtisa i M. Kopczyńskiego, Warszawa 2014;
- Polacy na Białorusi. Od końca XIX do początku XX wieku. Wybrane problemy stosunków polsko-białoruskich. Pod red. T. Gawina. Warszawa 2017
- Andrzej Mencwel, Przedwiośnie czy potop. Studium postaw polskich w XX wieku, Warszawa 1997.
- Andrzej Walicki, Polskie zmagania z wolnością, Kraków 2000.
- Piotr Wandycz, Cena wolności, Kraków 1995.
- Kresy Rzeczpospolitej. Wielki mit Polaków [w] „Pomocnik historyczny”. 2015. Nr 2.
Z Kresów na Kresy. Wielkie przesiedlenie Polaków [w] „Pomocnik historyczny”. 2016. Nr 4.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3620-SWK-H-OG w USOSweb