Wykład gościnny: Polska dyplomacja na Wschodzie (1991-2022) 3620-LIC3-WG-DW

I.
Polska polityka wschodnia w latach 1991-2022: priorytety,
strategia i praktyka. Polityka wewnętrzna a zagraniczna,
kwestia ciągłości (lub jej braku) w polskiej polityce wschodniej
w okresie III Rzeczypospolitej.
„Doktryna” Jerzego Giedroycia a działania polskiej dyplomacji
na Wschodzie. Od koncepcji Polski - pomostu pomiędzy
wschodem i zachodem Europy do roli (misji) adwokata i
pośrednika.
Znaczenie dyplomacji i dyplomatów we współczesnym świecie.
Rola MSZ oraz innych instytucji państwowych w realizacji
polityki zagranicznej RP na obszarze poradzieckim.
Specyfika działalności polskich placówek dyplomatycznych,
konsularnych i handlowych na obszarze b. ZSRR, ich struktura i
główne zadania.
Kategorie placówek, charakterystyka zespołów pracowniczych,
relacje centrala MSZ - placówki.

Codzienna praca placówek dyplomatycznych. Rola protokołu
dyplomatycznego.
Charakter relacji polskich placówek z władzami państw
przyjmujących.
Miejsce i zadania ambasadorów (kierowników placówek) w
działaniach polskiej dyplomacji.
Znaczenie konsultacji wewnątrz korpusu dyplomatycznego UE i
NATO.
II.
Rozbudowa sieci polskich placówek konsularnych w Ukrainie,
na Białorusi i w Rosji. Polityka wizowa RP na wschodzie.
Polonia i Polacy na obszarze b. ZSRR. Dyplomatyczne wsparcie
dla polskich i polonijnych środowisk.
Karta Polaka i repatriacja. Współpraca polskich placówek z
Kościołem katolickim.
Kontrowersje wokół polityki historycznej – casus Rosji i
Ukrainy. Dialog historyków i spory polityków.
Dyplomacja publiczna i kulturalna RP na wschodzie. Promocja
polskiej kultury oraz współpracy naukowej. Współpraca z
mediami, działalność Instytutów Polskich, współpraca
instytucji kultury.
Stosunek miejscowej opinii publicznej do Polski i Polaków.
III.
Dwie epoki w relacjach polsko-rosyjskich: 1992 - 2004 i 2005 -
2013. Polska dyplomacja wobec odrodzenia neoimperialnej
polityki Rosji.
Relacje polsko-ukraińskie przed i po „pomarańczowej
rewolucji. Casus międzynarodowej mediacji podczas rewolucji
pomarańczowej w Ukrainie w roku 2004.
Współpraca Polski z partnerami w Europie: Grupa
Wyszehradzka, kraje bałtyckie, Trójkąt Weimarski, Inicjatywa
Środkowo-Europejska i in. Ich znaczenie dla realizacji polskiej
polityki wschodniej.
Konsekwencje członkostwa Polski w Unii Europejskiej dla
relacji ze Wschodem.

Znaczenie współpracy gospodarczej. Dyplomacja ekonomiczna,
promocja handlu i inwestycji. Dynamika wymiany handlowej i
jej ograniczenia – casus rosyjskiego i ukraińskiego embarga na
mięso z Polski.
Blokada dostaw i tranzytu rosyjskiego gazu przez terytorium
Białorusi i Ukrainy w latach 2002, 2006 i 2009, reakcja świata
zachodniego i polskiej dyplomacji.
IV.
Atrakcyjność polskiego modelu transformacji ustrojowej i
gospodarczej na obszarze b. ZSRR.
Wysiłki polskiej dyplomacji na rzecz utrzymania orientacji
proeuropejskiej w Ukrainie, Mołdawii i Gruzji. Zmiany ekip
rządzących w tych krajach wyzwaniem dla polskiej dyplomacji.
EURO 2012: znaczenie dla relacji polsko-ukraińskich oraz dla
wizerunku Ukrainy w Europie i świecie. Rezonans turnieju w
Rosji oraz innych krajach regionu.
Działania Polski na rzecz tworzenia wschodniego wymiaru
europejskiej polityki sąsiedztwa i wzmocnienia unijnego
wsparcia dla reform w krajach b. ZSRR.
Polsko-szwedzka inicjatywa Partnerstwa Wschodniego – jej
znaczenie dla przygotowania stowarzyszenia Ukrainy, Gruzji i
Mołdawii z Unią Europejską.
Negocjacje układu o utworzeniu strefy wolnego handlu UE z
przyszłymi krajami stowarzyszonymi, stanowisko Polski.
V.
Polska dyplomacja wobec decyzji szczytu NATO w Bukareszcie
w 2008 oraz wobec rosyjskiej inwazji w Gruzji.
Źródła „resetu” w relacjach krajów zachodnich z Rosją, kwestie
ekonomiczne (surowce i członkostwo Rosji w WTO) oraz
polityczne.
Koniec konsensusu politycznego w kwestiach polskiej polityki
wschodniej. Polska wobec resetu. Nowa formuła relacji polsko-
rosyjskich w latach 2008-2010.
Nieudane próby ożywienia dialogu i współpracy gospodarczej z
Białorusią.
Bezpieczeństwo dostaw surowców energetycznych

priorytetem polityki Polski. Relacje Polski z krajami Azji
Centralnej i południowego Kaukazu.
VI.
Dyplomacja polska wobec Euromajdanu i „rewolucji godności”.
Próba mediacji ministrów spraw zagranicznych Polski, Niemiec
i Francji.
Inwazja rosyjska na Krym i Donbas w l. 2014-2015. Zamknięcie
polskich konsulatów w Sewastopolu i Doniecku.
Sankcje UE wobec Rosji i „kontrsankcje” rosyjskie wobec
krajów Zachodu, negatywne konsekwencje dla polskiego
eksportu na rynki wschodnie.
Nieudane działania na rzecz udziału polskiej dyplomacji w
rozwiązaniu konfliktu rosyjsko-ukraińskiego.
Kryzys w relacjach polsko-ukraińskich w latach 2016-19.
VII.
Nowe formaty współpracy (Trójmorze, Trójkąt Lubelski) i nowe
dyplomatyczne inicjatywy po ukraińskich wyborach 2019.
Przyczyny zaskoczenia dyplomatów i ekspertów Zachodu
rosyjską agresją na Ukrainę.
W przeddzień rosyjskiej agresji – aktywność polskiej
dyplomacji w latach 2020-2021. Przygotowanie do polskiego
przewodnictwa w OBWE.
Polska wobec wojny – konsekwencje polityczne, gospodarcze i
społeczne.
VIII.
Podsumowanie głównych wątków.