Wstęp do nauk o kulturze 3620-LIC1-WNK

1. Wprowadzenie do przedmiotu.
Status nauk o kulturze po roku 1989 r. Nowe tematy, rozwój mediów. Interdyscyplinarność w naukach humanistycznych. Filozofia kultury – zarys historyczny. Kultura – próba definicji. Kultura a cywilizacja. Krytyka kultury. Komunikacja i przekazywanie znaczeń. Interpretacja humanistyczna.
E. Baldwin i in., Wstęp do kulturoznawstwa, Poznań 2007; Ch. Barker, Studia kulturowe, przeł. A. Sadza, Kraków 2005; Zamiara K., Humanistyka zintegrowana. Idea i sposoby jej realizacji. [w:] Drogi i ścieżki filozofii kultury, pod redakcją J. Kmity, J. Sójki i A. Zeidler-Janiszewskiej, Poznań 2002; Kmita J., Kultura i poznanie, Warszawa 1985; Teoria: podróż ku przekroczeniu, w: Interpretacja jako konstrukcja, J. Topolski (red.), Poznań 1998.
Mowa noblowska Olgi Tokarczuk
2. Antropologia Kultury. Współczesne badania antropologiczne, kultura jako zespół idei, sieci znaczeń, kategoria inności, kategoria czasu, kategoria społeczeństwa pierwotnego i społeczeństwa europejskiego, idee formy społecznej organizacji i typu mentalności. Struktura społeczeństwa, struktura rodziny, umysł pierwotny, lokalny nurt badania Inności, kultura ludowa, etnocentryzm. samoidentyfikacja przeciwstawienie „my"— „oni" , .
W. J. Burszta, Antropologia kultury, Poznań 1998; C. Geertz, The Interpretation of Cultures, New York 1973; C. Geertz, Dzieło i życie. Antropolog jako autor,; przeł. E. Dżurak, S. Sikora, Warszawa 2000; C. Lévi-Strauss, Antropologia strukturalna, przeł. M. Falski, Warszawa 2001; J. G. Herder, Myśli o filozofii dziejów. Księga XVI. Rozdział 4, Ludy słowiańskie, w idem, Wybór pism, wybór i oprac. T. Naumowicz, Wrocław 1987, s. 489-494;

3. Historia i antropologia
amerykańska antropologia kulturowa, antropologia historyczna, antropologia dziejów, miejsce jednostki i grup społecznych w ujęciu antropologicznym, człowiek jako podstawa narracji antropologicznej i historycznej, jednostka i społeczeństwo w dziejach
P. Bagby, Kultura i historia, Warszawa 1975.

4. Historia i teoria społeczna
Metodologia badań historycznych, historia a teoria społeczna – rys historyczny, modele teoretyczne i metody badawcze historii i teorii społecznej: metoda porównawcza, metoda konstruowania modeli i typów, metody ilościowe oraz mikroskopowe metody badań społecznych, koncepcje (rola społeczna, klasa czy centrum i obrzeża) i orientacje badawcze (strukturalizm, psychoanaliza, podejście kulturowe, narratywizm czy postrukturalizm), problemy interpretacyjne, znaczenie nauk społecznych w badaniach historycznych, intedyscyplinarność,

P. Burke, Historia i teoria społeczna, Warszawa 2000
A. Kolasa-Nowak, Socjolog w badaniu przeszłości. Koncepcja socjologii hsitorycznej Charlesa Tylly'ego, Lublin 2001.

5. Socjologia kultury
Procesy komunikacji kulturowej, zjawisko kulturowe, metafory, znaki, symbole, mity, reprezentacje, "fałszywe reprezentacje", obraz-interpretacja,"dialog z ludzkim doświadczeniem", hermeneutyka socjologiczna, władza a dokonywanie wyborów, doświadczenie a epoka, biografia a historia, dialog a wytyczanie granic, wolność wyboru, wyjaśnienia przyczynowe, analizowaniu praw rządzących funkcjonowaniem społeczeństwa, zaangażowana analiza społecznego świata, krytyczna diagnoza rzeczywistości, odpowiedzialność za kondycję świata

Z. Baumann, Socjologia, Warszawa 2012.
http://www.ibuk.pl/fiszka/70898/socjologia-zygmunta-baumana.html
Rozmowy o socjologii. Zygmunt Baumann w rozmowie z Michaelem-Hviidem Jacobsenem i Keithem Testerem, Warszawa 2014; I. Ćolović, Polityka symboli: eseje o antropologii społecznej, Kraków 2001; I. Ćolović, Bałkany-terror kultury, Wołowiec 2007; R. Barthes, Mitologie, Warszawa 2008; A. Garlicki, Siedem mitów Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 2013; W. Benjamin, Los i charakter oraz Przyczynek do krytyki przemocy, w: tegoż Konstelacje, Kraków 2012.

6. Nacjonalizm – wspólnota wyobrażona
Idea narodu – rys historyczny, narodowość, definicja woluntarystyczna, wspólnota wyobrażona, nacjonalizm – forma dyskursu, świadomość kulturowa, retoryka,

E. Gellner, Narody i nacjonalizm, Warszawa 1991; B. Anderson, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, Kraków 1997; Nacjonalizm / Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, M. Budyta-Budzyńska, Warszawa 2010; A. Walicki, Naród, nacjonalizm, patriotyzm, Kraków 2009.

7. Pamięć społeczna.

Historia a pamięć według Halbwachsa, przyczyny „boomu pamięciowego”, pamięć zbiorowa, wspomnienia a kontekst społeczno-kulturowy, wersje przeszłości, funkcje pamięci „więzio- i tożsamościowo twórcze, legitymizacyjne i konfliktogenne”, ramy pamięci, punkty odniesienia,
M. Halbwachs, Społeczne ramy wspominania, Warszawa 2008

.
8. Pamięć i historia, polityka historyczna
Rola i funkcja pamięci w trwaniu zbiorowości, rodzaje, formy pamiętania i upamiętniania, związki między pamięcią, historią, tradycją i tożsamością, pamięć lokalna, emocjonalny aspekt zjawiska, polityka historyczna,
J. Le Goff, Historia i pamięć, Warszawa 2007; Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Warszawa 2014;
S.M. Nowinowski, at al. Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, Łódź 2008, s. 53 – 65; Polityka historyczna. Historycy - politycy - prasa, pod red. A. Paneckiej, Warszawa 2005; B. Korzeniowski, Transformacja pamięci. Przewartościowania w pamięci przeszłości a wybrane aspekty funkcjonowania dyskursu publicznego o przeszłości w Polsce po 1989 roku, Poznań 2010; M. Kula, Krótki raport o użytkowaniu historii, Warszawa 2004.

9. Pamięć komunikatywna a pamię kulturowa
"Skodyfikowane i zmagazynowane znaki", wspólnota pamięci, pamięć dnia powszedniego, horyzont czasowy pamięci komunikacyjnej, różnice pomiędzy pamięcią kulturową a komunikacyjną, Nosiciele pamięci kulturowej, zależność obu typów pamięci
A. Assmann. Między historią a pamięcią. Antologia, Warszawa 2013; J. Assmann, Pamięć kulturowa. Pismo zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, Warszawa 2008.

10. Miejsca pamięci.
Lieux memoire, miejsce pamięci – próba definicji P. Nory i A. Szpocińskiego,

P. Nora, Czas pamięci, "Res Publica Nowa" 2001, nr 7; A. Szpociński, Miejsca pamięci, "Teksty Drugie" 2008, 4, s. 11-20. http://rcin.org.pl/ibl/Content/50928/WA248_67233_P-I-2524_szpocinski-miejsca.pdf
Martin Pollack, Topografia pamięci, Wołowiec 2017, s. 240; Polsko-niemieckie miejsca pamięci. Refleksje metodologiczne, t. 4, Warszawa 2013.
11. Tożsamość – przeciwpamięć – mniejszosci narodowe

Nacjonalizm / Socjologia narodu i konfliktów etnicznych,M. Budyta-Budzyńska, Warszawa 2010; P. Boski, Kulturowe ramy zachowań społecznych, Warszawa 2010; A. Kuper, Kultura, różnica, tożsamość [w:] Tenże, Kultura. Model antropologiczny, Kraków 2005, s.195-213; Elementarz tożsamości. Antropologia współczesnosci – antropologia kontekstowa, Z. Benedyktynowicz, Warszawa 2016; Źródła nowoczesnej polskiej tożsamości narodowej: perspektywa amerykańska,„Sprawy Narodowościowe”, z. 2. 1997; W. Kalaga, Pamięć, interpretacja, tożsamość, "Teksty drugie", http://tekstydrugie.pl/wp-content/uploads/2016/06/9bd55fd8b51d3be460f48723a696e5c1.pdf
A. Maalouf, Zabójcze tożsamości, Warszawa 2002.

12. Miasto palimpsest
Kategoria miejsca w kulturze, koncepcja miejsca-palimpsestu, miejsce rzeczywiste, miejsce wyobrażone, pole walki o władzę symboliczną, architektura jako nośnik wspomnień, delegitymizacja oficjalnej pamięci
A. Bagłajewski, Miasto-palimpsest, w: Miejsce rzeczywiste – miejsce wyobrażone. Studia nad kategorią miejsca w przestrzeni kultury, red. M. Kitowska-Łysiak, E. Wolicka, Lublin 1999; A. Huyssen, Berlińskie pustki. Po wojnie. Berlin jako palimpsest, w: Pamięć zbiorowa i kulturowa; T. Trojanowska, Performing urban palimpsest. City, History and the Perils of Abundance, w: The effect of palimpsest. Culture, literature, history, ed. B. Shallcross, R. Nycz, Frankfurt am Mein 2011; M. Saryusz-Wolska, Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach, Wyd. UW, Warszawa 2011; B. Jezernik, Dzika Europa. Bałkany w oczach zachodnich podróżników, Kraków 2004.
Film „ Imiona miasta” Norman Davis

13. Kultura masowa.
Krytyka kultury masowej, wspływ mediów na kreowanie rzeczywistości, ideologizacja przekazów audiowizualnych,

Strinati, D. Wprowadzenie do kultury popularnej, Poznań 1998; J.B. Thompson, Media i nowoczesność. Społeczna teoria mediów, Wrocław 2001; Z. Krasnodębski, Postmodernistyczne rozterki kultury, Warszawa 1996; D. MacDonald, A theory of mass culture, w: Mass Culture, B. Rosenberg, D. White (red.), Glencoe 1957; E. Wilk, Kulturoznawstwo a cultural studies. Pytania w perspektywie refleksji nad audiowizualnością, „Kultura Współczesna”, 1999, nr 2, s. 19-25; M. Castells Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, Poznań 2003; U. Eco, Wymyślanie wrogów i inne teksty okolicznościowe, Poznań 2011; U. Eco, Temat na pierwszą stronę, Warszawa 2015.
.

14. Kultura internetu. Subkultury internetu. "Płynna nowoczesność", Postprawda

Człowiek w zglobalizowanym kapitaliźmie, problem "ludzkich odpadów" (berzobotni, uchodźcy), "zarządzanie strachem"
Z. Bauman, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa 2000; Z. Baumann, Płynna nowoczesność, Kraków 2006; Z. Baumann, Płynne czasy, życie w epoce niepewności Warszawa 2007; Pacześniak A., Populizm w Europie: defekt i przejaw demokracji, (red. nauk.) J.-M. de Waele i A. Pacześniak, Warszawa 2010.