Historia Rosji i Europy Wschodniej do 1917r (ćw) 3620-LIC1-HREW17cw

1. Relacje antropologii i nauk historycznych. Antropologia dziejów a tradycyjne ujęcia historyczne. Miejsce jednostki i grup społecznych w tradycyjnym ujęciu historycznym i w podejściu antropologicznym. Człowiek jako podstawa narracji antropologicznej i historycznej. Jednostka a społeczeństwo w dziejach Rosji. Kultura umysłowa a kultura materialna w rozwoju Rosji. Relacje Rosji i Europy - odzwierciedlenie wzajemnych wpływów w polityce wewnętrznej i zewnętrznej państwa, intelektualnej i materialnej. Chronologia dziejów Rosji okresu imperialnego (tradycyjna i w ujęciu antropologicznym i etnograficznym). Rola czynników etnicznych a kwestia dominacji tradycji rosyjskiej.
2. Rola jednostki w przekształceniach społecznych. Europeizacja Rosji za panowania Piotra I. Oceny panowania Piotra w historiografii. Przegląd polityki zagranicznej. Analiza głównych zmian w zakresie reform wewnętrznych (przemiany społeczne, przekształcenia w kulturze materialnej; rangi, podziały administracyjne, urzędy, cerkiew etc.).
3. Rosja na arenie europejskiej w XVIII stuleciu, zwłaszcza za panowania Katarzyny II. Polityka zagraniczna (wojny z Turcją, rozbiory Rzeczypospolitej, sojusze etc.). Elity a społeczeństwo. Główne postacie rosyjskiej sceny politycznej. Reformy wewnętrzne – utrwalenie struktury dywersyfikacji społecznej. Przywileje dla szlachty i dla miast. Podziały i zróżnicowanie społeczne.
4. Rosja jako obrońca Europy. Panowanie Aleksandra I. Historiografia rosyjska i zagraniczna wobec Rosji I ćwierci XIX w. Otoczenia cesarza. Rola oświeconej elity w reformowaniu państwa. Polityka zagraniczna. Polityka wewnętrzna – reformy społeczne, kwestie wyznaniowe.
5. Rosja jako żandarm Europy. Panowanie Mikołaja I. Obrona europejskiego porządku. Sprawa Dekabrystów. Biurokracja i przełom w zarządzaniu państwem. Militaryzacja życia społecznego i administracji. System policyjny a społeczeństwo. Zmiany w podziałach stanowych – nowe kategorie ludności i ich miejsce w strukturze społecznej. Rozwój literatury i prasy. Stworzenie ideologii państwowej (Uwarow). Ewolucja systemu: od łagodnego autorytaryzmu do policyjnego reżimu.
6. W kierunku reform: Aleksander II. Ogólna ocena okresu 1855-1881. Liberalizacja społeczeństwa i próba odejścia od tradycyjnych
podziałów stanowych. Próba uzdrowienia państwa i przemiany ustrojowe w kierunku monarchii konstytucyjnej. Nieudana próba naprawy sytuacji ludności chłopskiej. Szczegółowe omówienie reform (uwłaszczeniowej, administracyjnej, oświaty, sadowej, skarbowej. Polityka zagraniczna. Polityka wewnętrzna. Irredenta a państwo – opór społeczny wobec reżymu. Początki działalności organizacji rewolucyjnych. Ruch narodnicki. Loris-Melikow i ostatnia próba ,,konstytucyjna”
7. Rządy silnej ręki: Aleksander III. Osobowość cara. Środowisko rządzącej elity. Antropologia władzy a społeczeństwo. Podziały
społeczne i polityczne społeczeństwa rosyjskiego (od prawicy do lewicy). Ludzie władzy: Dymitr Tołstoj, Michał Katkow i inni. Powrót do państwa antyreformatorskiego – zwycięstwo konserwatyzmu społecznego. Antyreformy. Aparat policyjny. Słowianofile. Sytuacja
mniejszości. Terroryzm. Antysemityzm.
8. Ostatnie lata Rosji carskiej. Mikołaj II. Dwór. Elita władzy. Dyferencjacja społeczeństwa. Modernizacja struktur społecznych pod
przymusem oddolnym. Polityka zagraniczna i wewnętrzna. Wydarzenia rewolucyjne. Manifest tolerancyjny. Zmiany ustrojowe. Kolejne Dumy. Partie polityczne. Piotr Stołypin i jego reformy. Ruch rewolucyjny. Sytuacja ekonomiczna i społeczna Rosji w przededniu wybuchu I wojny światowej.