Historia i kultura Kaukazu 3620-HKK-OG

Historia: Wykład prezentuje historię polityczną i społeczną państw i narodów Kaukazu płd.- Armanii, Gruzji i Azerbejdżanu od Starożytności po czasy najnowsze. Prezentowane są okresy wielkości dwóch pierwszych państw chrześcijańskich w Europie – Armenii i Gruzji, ich walk z najeżdżcami od czasów Rzymu, Bizancjum i Persji, poprzez najazdy Arabów1), Turków Seldżuków, Mongołów, Turków osmańskich, aż do utraty niepodległości na rzecz Turcji i Persji. Ukazane sa fale emigracji Ormian w tym na terytorium Rzeczpospolitej i ich znaczenie w historii Polski. Równolegle ukazana jest historia pojawienia się plemion tureckich w tym oguzów, którzy z czasem umacniają swoją pozycję i przekształcają się w naród azerski. Następnie wykład prezentuje rywalizację Rosji z Turcją i Persją i podbój Kaukazu przez Rosję. Omawiane są kwestie ruchów narodowych na Kaukazie w obliczu ich rusyfikacji, oraz stosunki wzajemne narodów kaukaskich. Następnie wykład prezentuje kierunki polityczne związane ruchem niepodległościowym i rewolucyjnym w toku I wojny światowej – ludobójstwo Ormian przed i po rewolucji październikowej w Rosji – dasznaków w Armenii, gruzińskich mieńszewików i azerbajdżańskich musawatystów. Zaznaczony jest wkład Polski odrodzonej w politykę kaukaską, ruch prometejski, rola gruzińskich wojskowych w II wojnie światowej. Prezentowane są procesy sowietyzacji Kaukazu, polityka narodowościowa władz sowieckich, represje stalinowskie, wkład narodów Kaukazu w budowę systemu komunistycznego. Prezentowane jest narodzenie się opozycji politycznej i odzyskanie niepodległości oraz związane z tym konflikty wewnątrz Gruzji – separatyzm abchaski i osetyjski oraz wojna Armenii z Azerbajdżanem o Górski Karabach. Ukazane są problemy polityczne i społeczno- gospodarcze ostatniego dwudziestolecia, upadek E. Szewardnadze i„rewolucja róż” w Gruzji, wojna gruzińsko-rosyjska 2008 r. i aktualny stan spraw politycznych w regionie Kaukazu.

Kultura: Wykład obejmuje problematykę wkładu w światowy dorobek cywilizacyjny i kulturowy dwóch państw kaukaskich – Armenii i Gruzji należących do najstarszych państw chrześcijańskich. Ukazany jest wpływ własnego piśmiennictwa (Mesrop Masztoc) na wybitny rozwój kultury narodowej na przełomie Starożytności i Sredniowiecza w Armenii (Mojżesz Chorenaci i inni, oraz Gruzji - architektura sakralna, rozkwit kultury w epoce carycy Tamary i Dawida Odnowiciela oraz gruziński renesans - Szota Rustaweli („Witeź w tygrysiej skórze”), Kronika Kartlis Cchowreba (Życie Gruzji). Ukazane są także początki kultury azerbejdżańskiej powstającej pod wpływem literatury i kultury Arabów i Persów (Nizami, Fizuli). W dalszej części konwersatorium obejmuje rozwój kultury, literatury i sztuki państw regionu pod panowaniem Imperium Rosyjskiego w XIX w. skąd przenikają główne tendencje i nurty kultury europejskiej – romantyzm, realizm krytyczny, w przypadku tych państw posiadające silne cechy patriotyczne.
Konwersatorium ukazuje także rozwój teatru, sztuk plastycznych i muzyki we wszystkich tych krajach pod wpływem sztuki rosyjskiej i europejskiej. Kultura muzyczna i sztuki plastyczne w Armenii i Gruzji.
W literaturze ukazani sa przedstawiciele XX wiecznych kierunków futuryzmu, ekspresjonizmu, oraz socrealizmu.
W dziedznie sztuki filmowej prezentowany jest dorobek S. Paradżanowa, i współczesnej muzyki popularnej.
Literaturę Gruzji XX w. wykład prezentuje na przykładach kilku kierunków nawiązujących do literatury europejskiej: ”Grupa Akademicka” „Błękitne rogi” , futuryści, „Arifioni”. Ukazany jest też rozwój nowatorskiego teatru gruzińskiego i wybitnej szkoły filmowej Początki kinematografii 1912 r. Swiatowa kariera kina gruzińskiego. Zwraca się także uwagę na twórczość wybitnego poety, pisarza i barda B. Okudżawy.
Wykład prezentuje kulturę i sztukę Azerbejdżanu w wieku XX. Na przykładzie jej najwybitniejszych przedstawicieli takich kierunków jak realizm krytyczny , romantyzm postępu , literaci musawatyzmu
Epoka sowiecka w literaturze Azerbejdżanu to heroizacja przeszłości oraz silny nurt socrealistyczny szczególnie po 1932 r.
Pisarze współczesnego niepodległego Azerbejdżanu:, powieść kryminalna, problematyka wojenna karabachska;. szereg pisarzy podejmujących próbę rekapitulacji i krytycznej refleksji nad dziejami narodu w całej epoce sowieckiej z pozycji wartości ogólnoludzkich a także utopie i antyutopie.
Ważnym elementem kultury Azerbejdżanu jest muzyka. Wykład poświęca uwagę takim formom jak pieśni i tańce ludowe oraz mugamy.
Muzyka religijna, śpiewacy aszugowie, tesnif.
Europejska muzyka klasyczna , mugam-opera i operetka. jazz azerbejdżański i jazz-mugam (ludowy).
Mejchana – recytatyw improwizacyjny (ludowy rap).
Muzyka estradowa i filmowa.
W całym procesie przebiegu konwersatorium zwraca się uwagę na występujące w historii związki kulturalne i osobiste między wybitnymi przedstawicielami kultury państw kaukaskich z kulturą polską.

Muzyka estradowa i filmowa - Muslim Magomajew, Poład Bűl-bűl-ogły