Geopolityczne uwarunkowania historii i teraźniejszości Białorusi 3620-GUHTB-SP-OG

Białoruś od początków swojej historii znajdowała się w przestrzeni konfliktowego nakładania się przeciwstawnych interesów dominujących
podmiotów geopolitycznych, na pograniczu obszarów etnicznych i religijnych. Było i jest to na dzień dzisiejszy jednym z czynników dominujących w rozwoju tego kraju. Na początkach stanowienia państwowości na Białorusi decydującą rolę odgrywały cywilizacyjne wpływy bizantyjskie i religia prawosławna. Od XIV wieku nasilają się procesy okcydentalizacji ziem białoruskich w składzie Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Elity szlacheckie nabywają tożsamość europejskiej przynależności cywilizacyjnej.
Po rozbiorach Rzeczypospolitej nadchodzi dominacja wpływów rosyjskich, która za pewnymi wyjątkami zachowała swoją rolę po dzień dzisiejszy. Ta dominująca pozycja ogranicza możliwości rozwoju otwartej współpracy Białorusi z Unią Europejską i innymi państwami Zachodu
Celem wykładu jest przedstawienie wpływów geopolitycznych na przebieg najważniejszych wydarzeń historycznych na Białorusi i rozwój kultury białoruskiej i tożsamości cywilizacyjnej Białorusinów.
W ramach wykładu wiele uwagi nadaję się analizie znaczenia procesu okcydentalizacji kultury białoruskiej, a także cywilizacyjnych konsekwencji
rosyjskiej dominacji nad przestrzenią białoruską, jaka nastąpiła w wyniku rozbiorów Rzeczypospolitej, sowietyzacji tego kraju w czasach ZSRR. Ta dominacja okazuję ogromny wpływ na procesy kształtowaniu niepodległego państwa białoruskiego i tożsamość cywilizacyjną elity rządzącej. Wykład zorientowany jest na rozpoznanie i identyfikację uwarunkowań geopolitycznych determinujących kształtowanie dziedzictwa białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej.
Autor spogląda także w przyszłość, rozważając stojące przed Białorusią wybory cywilizacyjne.
W ramach wykładu podnosi się szereg istotnych zagadnień kształtujących tożsamość oraz geopolityczną orientację białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej, w tym m.in.:
• rola i znaczenie w historii Białorusi bizantyjskich wpływów cywilizacyjnych na początkach stanowienia państwowości na ziemiach białoruskich;
• oddziaływanie europejskich wzorców cywilizacyjnych na kształtowanie kultury białoruskiej i cywilizacyjnej tożsamości elit społeczeństwa Białorusi w dobie Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów;
• wpływ polityki Imperium Rosyjskiego na dezintegrację tożsamości cywilizacyjnej dawnej Rzeczypospolitej, wizje miejsca i roli ziem białoruskich w systemie geopolitycznym ówczesnej Europy wśród różnych grup społeczeństwa Białorusi;
• efekt i następstwa włączenia ziem białoruskich do geopolitycznej przestrzeni ZSRR, sowietyzacją i rusyfikacja Białorusi;
• znaczenie postsowieckiego dziedzictwa w aspekcie funkcjonowania niepodległego państwa białoruskiego po rozpadzie ZSRR;
• miejsce i rolę Białorusi w geopolitycznej strefie interesów Federacji Rosyjskiej;
• rewolucja sierpniowa 2020 roku na Białorusi w kontekście geopolityki:
• perspektywy transformacji ustrojowej na Białorusi i zacieśniania więzów współpracy z Unią Europejską i innymi krajami Zachodu.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Efekty kształcenia

Wiedza:

Student zna najważniejsze teoryj geopolityki i naukowe kategorie, służące dla opisania procesów geopolitycznych i wpływów geopolityki na przebieg wydarzeń historycznych [ K_W03, K_W08, K_W11, K_W12]
Student ma uporządkowaną znajomość podstawowych zagadnień z zakresu relacji Białorusi z najbliższymi sąsiadami, posiada wiedzę z zakresu współczesnej geopolityki Republiki Białoruś [K_W01, K_ 03, K_W04]

Umiejętności

- Student ma własny pogląd na procesy polityczne w Europie Srodkowo-Wshodniej w XX i XXI wieku, zna ich genezę, potrafi je zdefiniować, wykorzystując terminologię z zakresu politologii, historii społecznej, antropologii społecznej i in. dziedzin pokrewnych [ K_U01, K_U03, K_U06,
K_U07, K_U08]
- Student potrafi analizować i interpretować teksty z zakresu historii i współczesności Białorusi, student znajduje i wykorzystuje źródła informacji z zakresu relacji Białorusi z krajami wpływającymi na geopolitykę w Europie Środkowej [K_U01, K_U03, K_U06, K_U08].

Kompetencje

- Student rozumie przyczyny i charakter procesów geopolitycznych w Europie Srodkowo-Wshodniej w XX i XXI wieku, ich związek z kulturalnymi, społecznymi i politycznymi przemianami [ K_K01, K_K03, K_K06]
- Student jest przygotowany do dyskusji merytorycznej w ramach działalności zawodowej bądź społecznej w wymiarze międzynarodowym [ K_K06]
- Student jest przygotowany do kontynuacji studiów nad zagadnieniem przedmiotowym i pokrewnymi [K_K01].

Kryteria oceniania

- praca pisemna /esej/ czyli prezentacja wybranego tematu na zakończenie kursu
- praca pisemna /test/ na zakończenie kursu
- frekwencja na zajęciach.

Literatura

Opracowania:

Białoruś. Model państwa i gospodarki / Marcin Domagała, Mateusz Piskorski, Przemysław J. Sieradzan, Marian Szołucha. Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych, 2012. 190 s.
Geopolityczne miejsce Białorusi w Europie i świecie / Pod red. Valerego Bulhakau. Warszawa: Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie, 2006. 240 s.
Inna Białoruś: historia, polityka, gospodarka, Warszawa: Centrum Stosunków Międzynarodowych 1999.
Kozłowski Artur Roland, Geopolityczne przemiany białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej, Warszawa: CeDeWu, 2015, 332 s.
Mironowicz Eugeniusz, Białoruś, Warszawa 1999.
Nowak Andrzej, Od imperium do imperium. Spojrzenia na historię Europy Wschodniej, ARCANA, Kraków 2004, s. 396.
Radzik Ryszard, Białorusini – między Wschodem a Zachodem, Lublin 2012, 275 s.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3620-GUHTB-SP-OG w USOSweb