Antropologia polityczna Południowego Kaukazu po 1991 r. 3620-AP-SP-OG

Wykłady obejmują problematykę przemian polityczno-ustrojowych oraz transformacji społeczno-gospodarczych, a także podsumowanie trzech dekad budowania państwowości na Południowym Kaukazie. Ważnym tematem pozostaje dziedzictwo sowieckie i jego rola we współczesnej Armenii, Azerbejdżanie i Gruzji. Poruszona zostanie również ocena procesu derusyfikacji (w wymiarze językowym i kulturowym) społeczeństw regionu oraz kulturowe znaczenie współczesnej Rosji, w tym wpływ Federacji Rosyjskiej na politykę wewnętrzną i zagraniczną państw Południowego Kaukazu. Omówiona będzie także polityka Unii Europejskiej wobec państw regionu, a ponadto przedstawiona zostanie charakterystyka ich sytuacji wewnętrznej, kształtowanie się systemów partyjnych i ustrojowych, rozwój dynamiki politycznej oraz proces powstawania reżimów autorytarnych. Zagadnienia te uzupełni omówienie znaczenia Kościoła prawosławnego w Gruzji, Kościoła narodowego w Armenii oraz roli islamu w Azerbejdżanie.

Podczas zajęć poruszone zostaną następujące bloki tematyczne:
I. Kaukaz Południowy w systemie międzynarodowym: kształtowanie się polityki Rosji na Kaukazie Południowym po 1991 roku; Rosyjsko-amerykańska rywalizacja o wpływy w regionie.
II. Charakterystyka sytuacji wewnętrznej, kształtowanie się systemów partyjnych i ustrojowych w państwach Południowego Kaukazu.
III. Mniejszości narodowe, spory i konflikty w Gruzji – aspekty polityczne i prawne; elity polityczne wobec rozpadu ZSRR; postsowiecki rozwój polityczny.
IV. Obalenie pierwszej generacji nowych przywódców i powstawanie reżimów autorytarnych na Kaukazie Południowym: Zwiad Gamsachurdia w Gruzji, Lewon Ter-Petrosjan w Armenii oraz Abulfaz Elczibej w Azerbejdżanie.
V. Polityka międzynarodowa – znaczenie czynników historycznych, w tym wielowiekowego uzależnienia Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji od Rosji.
VI. Międzynarodowe konsekwencje wojny w Gruzji dla Rosji, rola Turcji, Unii Europejskiej oraz Polski w kryzysie gruzińskim.
VII. Południowy Kaukaz: regionalna jedność i podziały, rodzima inteligencja i prądy umysłowe; eskalacja konfliktów religijnych po 1991 roku; w „zaklętym kręgu” sporów sąsiedzkich: Górski Karabach, Osetia Południowa, Abchazja.

W cyklu 2025L:

Podczas zajęć poruszone zostaną następujące bloki tematyczne:

I. Kaukaz Południowy w systemie międzynarodowym: kształtowanie się polityki Rosji na Kaukazie Południowym po 1991 roku; Rosyjsko-amerykańska rywalizacja o wpływy w regionie.
II. Charakterystyka sytuacji wewnętrznej, kształtowanie się systemów partyjnych i ustrojowych w państwach Południowego Kaukazu.
III. Mniejszości narodowe, spory i konflikty w Gruzji – aspekty polityczne i prawne; elity polityczne wobec rozpadu ZSRR; postsowiecki rozwój polityczny.
IV. Obalenie pierwszej generacji nowych przywódców i powstawanie reżimów autorytarnych na Kaukazie Południowym: Zwiad Gamsachurdia w Gruzji, Lewon Ter-Petrosjan w Armenii oraz Abulfaz Elczibej w Azerbejdżanie.
V. Polityka międzynarodowa – znaczenie czynników historycznych, w tym wielowiekowego uzależnienia Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji od Rosji.
VI. Międzynarodowe konsekwencje wojny w Gruzji dla Rosji, rola Turcji, Unii Europejskiej oraz Polski w kryzysie gruzińskim.
VII. Południowy Kaukaz: regionalna jedność i podziały, rodzima inteligencja i prądy umysłowe; eskalacja konfliktów religijnych po 1991 roku; w „zaklętym kręgu” sporów sąsiedzkich: Górski Karabach, Osetia Południowa, Abchazja.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

David Kolbaia

Efekty kształcenia

Zgodnie z opisem przedmiotu i wedle zainteresowań studenta.

Kryteria oceniania

Egzamin
W ocenie będą stosowane następujące kryteria:
-obecność na zajęciach
- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)
- praca semestralna (esej) na zakończenie kursu

Literatura

Literatura:
Edycje źródeł: 1. Armenians in Ottoman documents, (1915-1920) / The Turkish Republic Prime Ministry General Directorate of the State Archives. Directorate of Ottoman Archives. Ankara 1995. 2. Chmielecki Tymon Tytus, Gruziński katolicyzm w XIX i na początku XX wieku w świetle archiwów watykańskich, Toruń 1998. 3. Co wydarzyło się w Armenii? Z. Wybór z ormiańskiej publikacji niezależnej Arcach / tł. z ros., Warszawa 1989.
Podręczniki: 1. Tadeusz Świętochowski, Azerbejdżan, Historia Państwa XX wieku, Warszawa 2003. 2. Furier Andrzej, Droga Gruzji do niepodległości , Poznań 2000. 3. Kiełbasiński Henryk, Przemiany kulturalne w Armenii w XX wieku, Toruń 2001. 4. Wojciech Materski W.: Gruzja. Historia Państwa XX wieku, Warszawa 2000. 5. Zakrzewska-Dubasowa Mirosława, Historia Armenii, Wrocław 1990.
Monografie 1. Očerki po istorii sovetskoj Armenii. Vyp. 1, 1917-1925 gg., Erevan 1955. 2. Azerbajdžan i Rossiâ: obŝestva i gosudarstva / red.-sost. D. E. Furman, Moskva 2001. 3. Baranowski Bohdan, Polskie zainteresowania z XVIII i XIX wieku kulturą Gruzj, Wrocław 1982. 4. Baranowski Bohdan, Polsko-azerbejdżańskie stosunki kulturalne w pierwszej połowie XIX wieku, Wrocław 1979. 5. Chodubski Andrzej Jan, Polacy w Azerbejdżanie, Toruń 2003. 6. Chodubski Andrzej, Działalność cywilizacyjna Polaków na Kaukazie, Gdańsk 1995. 7. Muszyński, Ł., Państwa nieuznawane w Europie Wschodniej. Naddniestrzańska Republika Mołdawska i Republika Abchazji, Wydawnictwo Naukowe FNCE, 2024; 8. Górecki, W., Abchazja, Warszawa 2013; 9. David Marshall Lang, A Modern History of Georgia (London, 1962); 10. Ronald Grigor Suny, The Making of the Georgian Nation (Bloomington, Ind., 1988); idem, Looking Toward Ararat: Armenia inModern History (Bloomington, Ind., 1993); and Audrey L. Altstadt, The Azerbaijani Turks (Stanford, Calif., 1992). 11. Cyril Toumanoff, Studies in Christian Caucasian History (Washington, D.C., 1963). John F. Baddeley, The Russian Conquest of the Caucasus (reprint, London, 2003); 12. Muriel Atkins, Russia and Iran, 1780-1828 (Minneapolis, Minn.,1980); Mark Bliev, Rossiia i gortsy Bol’shogo Kavkaza (Moscow, 2004); 13. Robert H. Hewson’s Armenia: A Historical Atlas (Chicago, 2001); Artur Tsutsiev’s Atlas etnopoliticheskoi istorii Kavkaza, 1774–2004 (Moscow, 2006); 14. Alexander Knysh, Sufism as an Explanatory Paradigm: The Issue of the Motivations of Sufi Resistance Movements in Western and Russian Scholarship, Die Welt des Islams 42, no. 2 (2002). 15. Alstand, Audrey, The Azerbaijani Turks. Power and Identity under Russian Rul, Hoover Institution Press, 1992. 16. Tadeusz Świętochowski, Historical Dictionary of Azerbaijan, Scarecrow, 1999. 17. The Vainakhs (The Chechen and Ingush), Caucasian House, Tbilisi 2009; 17.George Anchabadze, Gruzini i Abchazi. Istoria i sowremennost, Tbilisi 2009.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3620-AP-SP-OG w USOSweb