Współczesne oblicze chrześcijaństwa Europy Środkowej i Wschodniej 3620-2-WOCESW-OG

1. Wyjaśnienie podstawowych pojęć teologicznych na użytek niniejszego wykładu:
a) teologia jako "bogosłowie"
b) teologia porównawcza
c) pojęcie dogmatu, artykułu wiary, theologoumenonu,
d) pojęcia dotyczące rzeczywistości Kościoła:
- Kościół katolicki,
- Kościół rzymskokatolicki,
- katolickie Kościoły wschodnie,
- Kościoły sui iuris,
- Kościoły autokefaliczne,
- Kościoły i Wspólnoty kościelne wyrosłe z Reformacji: Kościoły i Wspólnoty kościelne Starej (Pierwszej) Reformacji, Kościoły i Wspólnoty kościelne Nowej (Drugiej) Reformacji,
- Kościoły starokatolickie,
- patriarchat,
- arcybiskupstwo większe,
- (archi)eparchia,
- egzarchat.
2. Sytuacja religijna i polityczna w Europie Środkowo-Wschodniej po II Wojnie Światowej - konfrontacja komunizmu i chrześcijaństwa.
3. Struktury Kościoła rzymskokatolickiego w dobie współczesnej.
4. Struktury katolickich Kościołów wschodnich w czasie i po komunizmie.
a) Ukraiński Kościół Greckokatolicki.
b) Eparchia Mukaczewsko-Użhorodzka (Rusiński Kościół Greckokatolicki).
c) Kościół Rumuński Zjednoczony z Rzymem (Greckokatolicki).
d) Eparchia w Kriżewcach z siedzibą w Zagrzebiu (Chorwacja).
e) Egzarchat Apostolski dla Katolików Rytu Bułgarsko-Słowiańskiego w Bułgarii.
f) Eparchia Preszowska i Egzarchat w Koszycach (Słowacja).
g) Eparchia Hajdúdorog i Miszkolcu z siedzibą w Nyiregyháza (Węgry).
h) Egzarchat w Rosji.
i) Białoruski Kościół Greckokatolicki.
j) Egzarchat w Albanii.
k) Ormiański Kościół Katolicki.
5. Kościół prawosławny w dobie współczesnej.
a) Rosyjski Kościół Prawosławny.
b) Serbski kościół Prawosławny.
c) Rumuński Kościół Prawosławny.
d) Bułgarski Kościół Prawosławny.
e) Gruziński kościół Prawosławny.
f) Cypryjski Kościół Prawosławny.
g) Grecki Kościół Prawosławny.
h) Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny.
i) Albański Kościół Prawosławny.
j) Prawosławny Kościół Ziem Czeskich i Słowackich.
k) Ukraiński Kościół Prawosławny: Ukraiński Kościół Prawosławny [Patriarchatu Moskiewskiego], Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego, Ukraiński Kościół Autokefaliczny.
6. Kościoły i Wspólnoty Kościelne wyrosłe z Reformacji w dobie współczesnej.
a) Kościoły i Wspólnoty kościelne Starej (Pierwszej) Reformacji: Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Ewangelicko-Reformowany,
b) Wspólnoty kościelne Nowej (Drugiej) Reformacji.
7. Kościoły starokatolickie: Kościoły narodowe i Kościół Starokatolicki Mariawitów.
8. Kościół Katolicki Mariawitów.
9. Lefebryści, sedewakantyści, sedeprywacjoniści.
10. Relacje międzykonfesyjne. Od polemiki do dialogu. Sobór Watykański II oraz jego rola i znaczenie w dialogu ekumenicznym.
a) Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium - satelitarny model Kościoła.
b) Dekret o Ekumenizmie Unitatis redintegratio.
c) Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae.
11. Dialog katolicko-prawosławny.
12. Dialog katolicko-luterański.
13. Dialog multilateralny.
14. Perspektywy współpracy międzykonfesyjnej i dążenia do pełnej jedności chrześcijan.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Literatura

1) Ronald G. Roberson, Chrześcijańskie Kościoły wschodnie, tłum. Krzysztof Bielawski, Daria Mionskowska, homini, Kraków 2005.

2) Ku chrześcijaństwu jutra. Wprowadzenie do ekumenizmu, praca zbiorowa pod redakcją Wacława Hryniewicza OMI, Jana Sergiusza Gajka MIC i ks. Stanisława Józefa Kozy, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997.

3) Kazimierz Urban, Kościół prawosławny w Polsce 1945-1970, Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 1996.

4) Jan Paweł II w dialogu miłości z Kościołem wschodnim, wybór i opracowanie Andrzej Polkowski, wstęp Wacław Hryniewicz OMI, PAX, Warszawa 1984.

5) Prawosławie, praca zbiorowa pod redakcją Jana Drabiny, zeszyty naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego MCXCIV, studia religioznawcze, zeszyt 29., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1996.

6) Słowianie wschodni. Duchowość, mentalność, kultura, Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Łużnemu w siedemdziesięciolecie urodzin pod redakcją Anny Raźny i Danuty Piwowarskiej, Wydawnictwo Bohdan Grell i córka s.c., Kraków 1997.

7) Karol Karski, Symbolika. Zarys wiedzy o Kościołach i Wspólnotach chrześcijańskich, Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa 1994.

8) Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965-2000, redakcja, wprowadzenie i tłumaczenie tekstów Karol Karski i Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2003.

9) Zbigniew Wojewoda, Zarys historii Kościoła greckokatolickiego w Polsce w latach 1944-1989, Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 1994.

10) Piotr Derdej, Status prawny Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w III Rzeczypospolitej, Warszawska Metropolia Prawosławna, Katedra Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2005.

11) Krzysztof Mazur, Mariawityzm w Polsce, Uniwersytet Jagielloński, Instytut Religioznawstwa, Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 1991.

12) Ryszard Podgórski, Religijność wiernych Starokatolickiego Kościoła Mariawitów. Studium historyczno-socjologiczne, Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 1998.

13) Maciej Bielawski, Teologia rumuńska w pięciu odsłonach, homini, Bydgoszcz 1999.

14) Bp Tadeusz Pikus, Rosja w objęciach ateizmu, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1997.

15) Wacław Hryniewicz OMI, Kościoły siostrzane. Dialog katolicko-prawosławny 1980-1991, Verbinum, Warszawa 1993.

16) Wacław Hryniewicz OMI, Przeszłość zostawić Bogu. Unia i uniatyzm w perspektywie ekumenicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1995.

17) Grzegorz Przebinda, Większa Europa. Papież wobec Rosji i Ukrainy, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001.

18) Karol Karski, Dążenia ekumeniczne we współczesnym świecie, Biblioteka ekumeniczna, Instytut prasy i wydawnictw "Novum", Warszawa 1986.

19) Stanisław C. Napiórkowski OFMConv, Solus Christus. Zbawcze pośrednictwo według "Księgi Zgody", Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1999.

20) Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv, Wierzę w jeden Kościół, Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej "Biblos", Tarnów 2003.

21) Maria Libiszowska-Żółkowska, Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce, Mały Słownik, Verbinum, Warszawa 2001.

22) Położenie prawne Kościołów i związków wyznaniowych w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zbiór przepisów i dokumentów w/g stanu na dzień 1 października 1960 r., opracował Edward Małkiewicz i Stanisław Podemski, Ars Christiana, Warszawa 1960.

23) Ks. Stanisław Grzechowiak, Ruch arcybiskupa Lefebvre'a. Ku rozłamowi w Kościele posoborowym, Prymasowskie Wydawnictwo "Gaudentinum", Gniezno 1998.

24) Sobór Watykański II, Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Pallotinum, Poznań 2002.

25) Marek Blaza SJ, Jak wierzysz? Sakramenty inicjacji chrześcijańskiej w dialogu

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3620-2-WOCESW-OG w USOSweb