Islam i muzułmanie w Polsce 3600-ZIE-IMP-OW
W czasie wykładów zostanie zaprezentowana sytuacja mniejszości muzułmańskiej w Polsce.
Wykłady będą obejmować:
1. historyczne tło powstania mniejszości muzułmańskiej w Polsce z uwzględnieniem kontekstu politycznego, historycznego oraz ekonomicznego:
– początki i historia osadnictwa Tatarów polsko-litewskich,
– ich status prawny
– historię ich obecności w Wielkim Księstwie Litewskim, a następnie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów
– wysiłek zbrojny, udział w działaniach militarnych;
2. prawne aspekty obecności mniejszości muzułmańskiej w Polsce:
– status prawny islamu jako religii
– organizacje muzułmańskie na terenie Polski
– budowa meczetów,
– nauka religii
– pochówek, cmentarze
– małżeństwo
– ubój rytualny itp.
3. piśmiennictwo Tatarów polsko-litewskich
4. życie kulturalne, publikacje (ksiązki, gazety, czasopisma), programy radiowe i telewizyjne, edukacja
5. muzułmańska działalność w Internecie
7. relacje chrześcijańsko-muzułmańskie
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student powinien opanować wiedzę ogólną o mniejszości muzułmańskiej w Polsce i umieć scharakteryzować ogólnie jej pochodzenie, stan prawny, demografię, życie religijne.
Wiedza
- ma uporządkowaną wiedzę o historii mniejszości muzułmańskiej w Polsce K_W06
- ma pogłębioną wiedzę o islamie i praktykach religijnych mniejszości muzułmańskiej w Polsce K_W07
- ma uporządkowaną wiedzę szczegółową o zagadnieniach społeczno-kulturowych mniejszości muzułmańskiej w Polsce, jej sytuacji etnicznej, demograficznej i prawnej K_W09
- ma podstawową orientację we współczesnym życiu kulturalnym mniejszości muzułmańskiej w Polsce K_W16
Umiejętności
- posługuje się podstawowymi pojęciami z dziedziny religii muzułmańskiej w odniesieniu do mniejszości muzułmańskiej w Polsce K_U03
- potrafi zastosować wiedzę z zakresu historii mniejszości muzułmańskiej w Polsce do analizy i interpretowania wydarzeń współczesnych K_U04
Kompetencje społeczne
- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie K_K01
- ma świadomość odmienności kulturowej i jej źródeł religijnych, filozoficznych, obyczajowych i historycznych oraz jej znaczenia dla rozumienia współczesnego świata K_K05
- widzi potrzebę prowadzenia dialogu międzykulturowego K_K06
Kryteria oceniania
- egzamin ustny - 80%
- kontrola obecności - 20%
Literatura
Literatura wymagana:
Bohdanowicz Leon, Selim Chazbijewicz i Jan Tyszkiewicz. 1997. Tatarzy muzułmanie w Polsce. Gdańsk: Rocznik Tatarów Polskich.
Borawski, Piotr. 1986. Tatarzy w dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa: LSW.
Borawski, Piotr i Aleksander Dubiński. 1986. Tatarzy polscy, Dzieje, obrzędy, tradycje. Warszawa: Iskry.
Dziekan, Marek. 2005. Tradycje polskiego islamu, w: Muzułmanie w Europie, Anna Parzymies (red.), Warszawa: Dialog.
Kołodziejczyk, Arkadiusz. 1997. Rozprawy i studia z dziejów Tatarów litewsko-polskich i islamu w Polsce w XVII-XX w. Siedlce: IH WSRP.
Konopacki, Artur. 2010. Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX w. Warszawa: Wyd. UW.
Kryczyński, Stanisław.[1938] 2000. Tatarzy litewscy. Próba monografii historyczno-etnograficznej, Gdańsk: Rocznik Tatarów Polskich.
Miśkiewicz, Ali. 1990. Tatarzy polscy 1918-1939. Życie społeczno-kulturalne i religijne. Warszawa: PWN.
Miśkiewicz, Aleksander A. 2004. Tatarska legenda. Warszawa: KAW.
Nalborczyk, Agata S. 2010. Islam w Europie Wschodniej - historia i dzień dzisiejszy. Polska, Litwa, Białoruś, Łotwa, Estonia, obwód kaliningradzki. „Disputatio” X: 73-95.
Nalborczyk Agata S., Paweł Borecki. 2011. Relations between Islam and the state in Poland: the legal position of Polish Muslims. “Islam and Christian Muslim Relations” 22:3: 343-359.
Sobczak Jacek. 2004. Położenie prawne polskich wyznawców islamu, w: Islam a świat, Roman Baecker, Shakir Kitab (red.), 172-209. Toruń: Mado.
Sobczak, Jacek. 1984. Położenie prawne ludności tatarskiej w Wielkim Księstwie Litewskim. Warszawa-Poznań: PWN.
Tyszkiewicz, Jan. 2008. Tatarzy w Polsce i Europie. Fragmenty dziejów. Pułtusk: AH.
Tyszkiewicz, Jan. 2002. Z historii Tatarów polskich 1794-1944. Pułtusk: WSH.
Tyszkiewicz, Jan. 1989. Tatarzy na Litwie i w Polsce, Studia z dziejów XIII-XVIII w. Warszawa: PWN.
Literatura zalecana:
Borawski, Piotr. 1994. Zwierzchnicy wojskowi Tatarów w Wielkim Księstwie Litewskim. Acta Baltico-Slavica 22: 59-63.
Borawski, Piotr. 1990. Struktura społeczna Tatarów Wielkim Księstwie Litewskim. Acta Baltico-Slavica 19: 311-340.
Sobczak, Jacek. 1987. Tatarzy w służbie Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII i w XVIII w. Studium historycznoprawne. Czasopismo Prawno-Historyczne 39 (1): 41-69.
Sobczak, Jacek. 1986. Czy tatarska ludność Litwy należała do stanu szlacheckiego?. Przegląd Historyczny LXXVII (3): 467-479.
Zakrzewski, Andrzej B. 2002. Struktura społeczno-prawna Tatarów litewskich w XV-XVIII w. Próba nowego ujęcia, in: Inter Orientem et Occidentem. Studia z dziejów Europy Środkowowschodniej ofiarowane Profesorowi Janowi Tyszkiewiczowi w czterdziestolecie pracy naukowej, ed. T. Wasilewski, - . Warszawa: DiG.
Zakrzewski, Andrzej B. 1998a. Zamożność Tatarów w Wielkim Księstwie Litewskim, XVI-XVIII w. Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne 5: 5-13.
Zakrzewski, Andrzej B. 1998b. Czy Tatarzy litewscy rzeczywiście nie byli szlachtą? Przegląd Historyczny 79, no. 3: 573-580.
Zakrzewski, Andrzej B. 1994. Położenie prawne Tatarów w Wielkim Księstwie Litewskim, in: Kipčiakų tiurkų Orientas Lietuvoje: istorija ir tyrimų perspektywa, ed. Tamara Bairašaukaitė, Halina Kobeckaitė, 119-129. Vilnius: Danielius.
.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: