Żywot Buddy i początki buddyzmu w Indiach 3600-ZBPBI-OG

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami buddyzmu i jego historią. Gautama Budda był postacią historyczną. Żył i działał w północnych Indiach w V lub w V-IV w. p.n.e. Legendarne biografie Buddy zachowały się w pismach kanonu buddyjskiego. Dodatkowo, najważniejsze wydarzenia z życia Buddy zostały przedstawione w sztuce buddyjskiej, np. w malowidłach naskalnych oraz w reliefach zdobiących torany wielkich stup, a także w przedstawieniach greko-buddyjskiej sztuki Gandhary. Podczas wykładu omówiona zostanie podstawowa nauka Buddy, w tym tzw. “cztery szlachetne prawdy”: o istnieniu cierpienia, o przyczynie cierpienia, o zniszczeniu cierpienia i o drodze prowadzącej do zniszczenia cierpienia, „powstawanie w zależności” i „droga środka”. Przybliżone zostanie również zagadnienie pierwszych soborów buddyjskich oraz podziałów w obrębie gminy buddyjskiej. Różne teksty buddyjskie podają, że 100, 116 lub 137 lat po śmierci (nirwanie) Buddy nastąpił pierwszy rozłam w gminie buddyjskiej na dwie szkoły: sthawirawada i mahasanghika, w których następnie doszło do wewnętrznych podziałów. W wyniku tych podziałów wyłoniły się kolejne subszkoły buddyjskie, m.in. therawada – buddyzm praktykowany do dnia dzisiejszego na Cejlonie oraz w krajach Azji Południowo-Wschodniej. Kolejnym zagadnieniem, które zostanie omówione podczas wykładu będzie ekspansja buddyzmu poza Indiami, głównie do Śri Lanki oraz ścieżkami Jedwabnego Szlaku do Chin. Dopełnieniem kursu będzie omówienie najstarszych zachowanych manuskryptów buddyjskich spisanych na liściach palmowych oraz na korze dębu, oraz zarysowanie cech charakterystycznych sztuki buddyjskiej, m.in. pierwszych antropomorficznych przedstawień Buddy w sztuce Mathury oraz w greko-buddyjskiej sztuce Gandhary.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Katarzyna Marciniak

Efekty kształcenia

Student zapozna się z podstawowymi zagadnieniami buddyzmu i jego historią oraz pozna biografię Gautamy Buddy – założyciela najstarszej spośród religii świata. Przedstawione zostaną wybrane zagadnienia dotyczące literatury i sztuki buddyjskiej oraz ekspansji buddyzmu poza Indiami.

Kryteria oceniania

obecność (dopuszczalne trzy nieusprawiedliwione nieobecności), zaliczenie w formie pisemnej

Literatura

Gethin, Rupert, 2010. Podstawy buddyzmu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Albanese, Marilla, 2007. Starożytne Indie. Sztuka, religia i życie codzienne (Seria „Wielkie Cywilizacje”), Wydawnictwo JaR.
Keown, Damien, 1997. Buddyzm. (Seria “Bardzo krótkie wprowadzenie.”) Prószyński i S-ka, Warszawa.
Bareau, Andre, 2003. “Buddyzm indyjski”, w: Bareau, Andre, Schubring, Walter, Fürer-Haimendorf, Christoph. Buddyzm, dżinizm i religie ludów pierwotnych. Antyk, Marek Derewiecki.
Mejor, Marek. 2001. Buddyzm. Zarys historii buddyzmu w Indiach. 2. wyd. nowe, zmienione. Prószyński i S-ka, Warszawa.
Oldenberg, H, 1994. Życie, nauczanie i wspólnota Buddy, przeł. I. Kania, Kraków.
Słuszkiewicz, Eugeniusz, 1982. Opowieści buddyjskie, Iskry. Warszawa.
Williams, Paul, 2000. Buddyzm mahajana, Wydawnictwo A, Kraków.
Zotz, Volker, 2007. Historia filozofii buddyjskiej. Wydawnictwo WAM, Kraków.
Auboyer, J., 1975. Sztuka Indii. WAiF, Warszawa

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3600-ZBPBI-OG w USOSweb