Alewici tureccy – grupa wyznaniowa i kulturowa w Turcji 3600-TU-AT-OG

Pełny opis przedmiotu
Zajęcia podzielone zostały na kilka grup tematycznych:
1. Problemy terminologiczne – kwestia definiowania grup i mniejszości wyznaniowych, etnicznych i kulturowych w nauce europejskiej i w nauce tureckiej oraz w warunkach tureckiego życia społecznego i politycznego
2. Dzieje grupy – związki z islamem sunnickim i niesunnickimi odłamami i kierunkami islamu (szyizm, bektaszyzm); problem poczucia wspólnoty dziejów alewitów, dzieje prześladowań jako determinantu budowania tożsamości grupowej;
3. Doktryna społeczna i religijna – zasady funkcjonowania grupy, organizacja społęczna i religijna; zasady wiary, kwestia alewizmu i alewizmów, poczucie wspólnoty wyznaniowej i społecznej a problem istnienia grupy (wyznaniowej i społecznej) oraz ich determinanty;
4. Obrzędowość religijna oraz cykle obrzędowe życia i roku – tradycja świętowania jako element jednoczący społeczność alewicką, oraz jako element jednoczący lub różniący turecką społeczność alewicką i sunnicką; obrzędowość a zasady życia religijnego i społecznego w społeczności alewickiej i sunnickiej (m.in. kwestia cem evi i doboru małżeńskiego).
5. Alewizm jako ruch polityczny – sympatie lewicowe i ich wpływ na relacje wewnątrzgrupowe, pomiędzy grupami alewitów i stosunki z sunnitami oraz przedstawicielami laickiego państwa; problem grupy zagrożonej i grupy stanowiącej zagrożenie
6. Alewizm jako nieturecki ruch narodowy – Kurdowie i Arabowie, wyznacznik tożsamości etnicznej; problem alewizmów etnicznych i alewizmu uniwersalnego – jedność religijna czy różnorodność (konflikt?) narodowa
7. Ujawnianie alewizmu – od pogromu w Sivasie do dziś; kwestia otwartości deklaracji alewizmu; wyznaczniki tożsamości alewickiej po 1993 roku; program edukacyjny alewizmu skierowany do grupy własnej i do sunnitów, kwestia folkloryzacji religii i jej obrzędowości
8. Organizacje alewickie – alewicka i turecka jedność w różnorodności, kolaboracja i zdrada, czy konflikt narodowy; działalność Urzędu do Spraw Wyznań
9. Definicja grupy – grupa wyznaniowa, grupa kulturowa, grupa etniczna; próba definicji zgodnej z prawdą, tureckim i europejskim poczuciem owej prawdy.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Efekty kształcenia

Efekty uczenia się
Wiedza:
o ma uporządkowaną wiedzę szczegółową o zagadnieniach społeczno-kulturowych , Turcji w zakresie środowiska naturalnego, sytuacji etnicznej, demograficznej i politycznej [K_W09]
o potrafi nazwać i scharakteryzować podstawowe zjawiska kulturowe Turcji [K_W10]
o zna stan badań w zakresie wybranej problematyki turkologicznej [K_W17]
o zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury właściwe dla wybranych teorii i szkół badawczych w zakresie studiów nad kulturą oraz literaturoznawstwa, językoznawstwa, filozofii i religioznawstwa i historii [K_W18]
o zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury właściwe dla rodzimych tradycji Turcji [K_W19]
Umiejętności:
o potrafi wskazać źródła różnic kulturowych krajów Turcji [K_U02]
o posługuje się podstawowymi pojęciami z dziedziny filozofii i religii Turcji [K_U03]
o potrafi zastosować wiedzę z zakresu problematyki społeczno-kulturowej Turcji w typowych sytuacjach profesjonalnych [K_U09]
Kompetencje społeczne
o rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie [K_K01]
o potrafi nawiązywać kontakty i współdziałać z przedstawicielami odmiennych kultur [K_K03]
o widzi potrzebę prowadzenia dialogu międzykulturowego [K_K06]
o ma świadomość znaczenia kultury tureckiej w kulturze światowej [K_K07]
o dostrzega pozytywne wartości społeczno-kulturowe Turcji, z których może czerpać dla osobistego rozwoju i efektywnej komunikacji międzykulturowej [K_K09]

Kryteria oceniania

Egzamin pisemny

Literatura

Literatura / Bibliography:
Andrews P.A., Ethnic Groupd in the Republic of Turkey, Wiesbaden 1989
Birge J.K., The Bektashi Order of Dervishes, London 1965
Bumke P.J., The Kurdish Alevis Boundaries and Perceptions, w: A. Popovic, G. Veinstein (eds.), Bektashiya. Etudes sur l'ordre mystique des Bektachis et les groupes relevnt de Hadji Bektach, Istanbul 1995, s. 111-116
Elwert G., Switching of We-Group Identities: the Alevis as a Case Among Many Others, w: Syncretic Religius Communities in the Near East, Boston, bd, s. 65-85
Godzińska M., Alewici w Turcji – problem alewitów, problem z alewitami, w: Bliski Wschód (Świat islamu – tradycje, społeczeństwa, polityka), nr 3, 2006, s. 163-175
Godzińska M., Rituals of Alevi and Bektashi Religious Minorities – the Religious Relations in Sunni Majority Environment in Secular Turkey, w: Asia and Pacific Studies, 4/2007, pp. 41-60
Guliński St., Alewizm i Bektaszyzm. Historia i rytuał, Nomos, Kraków 1999
Erden A., Anadolu giyisi kültürü, Anatolian garment culture, Ankara 1998
Erginer G., Sacrifice of Vow in Çabar Village of Anatolia (A Blood Sacrifice Ritual), w: Acta Ethnographica Hungarica, 43 (3-4), 1998, pp. 471-478
Majda T. (red.), Leksykon wiedzy o Turcji, Warszawa 2003
Emiroğlu K., Aydın S., Antropoloji Sözlüğü, Ankara 2009
Olsson T., Özdalga E., Raudvere C. (eds.), Alevi Identity. Cultural, Religious and Social Perspectives. Papers Read at a Conference Held at the Swedish Research Institute in Istanbul, November 25-27, 1996, Istanbul 1998 (wybrane artykuły)
Örnek S.V., Türk Halkbilimi, Ankara 1995
Stirling P., Turkish Village, London 1964
YamanA., Alevilik ve Kızılbaşlık Tarihi, İstanbul 2007

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3600-TU-AT-OG w USOSweb