Wprowadzenie do literatury suahili 3600-AF-WLS-OG

Na zajęciach przedstawia się zarys historii literatury suahili oraz charakterystykę klasycznych i współczesnych gatunków literackich. Omawiane są następujące zagadnienia:
• Literatura tradycyjna: poszczególne gatunki i ich rola w kulturze suahili
• Ustna literatura ludowa (hadithi, vitendawili, mafumbo, methali, nyimbo)
• Literatura okresu klasycznego
- poezja epicka (Utendi wa Tambuka, Al Inkishafi, Utenzi wa Fumo Liongo)
- literatura moralistyczno-dydaktyczna (Utendi wa Mwana Kupona)
- literatura religijna (Maulidi)
- liryka (mashairi, nyimbo)
• Poezja współczesna tradycyjna
- gatunki (utenzi, shairi, utumbuizo etc.)
- najważniejsi reprezentanci (Shaaban Robert, Pambo ya lugha, Masomo
yenye adili, Abdilatif Abdalla, Utenzi wa maisha ya Adamu na Hawa)
• Poezja nietradycyjna (shairi guni, K. Kahigi & M. Mulokozi, K. wa Mberia)
• Początki prozy suahili
- powieść utopijna (Sh. Robert, Kusadikika, Adili na nduguze)
- biografia (Siti Binti Saad, Maisha yangu, Tippu Tip)
- literatura etnograficzna (M. Mnyampala, Historia, mila na desturi za
Wagogo wa Tanganyika)
- powieść detektywistyczna (M. S. Abdulla Mzimu wa watu wa kale)
• Powieść współczesna (Said Ahmed Mohamed, E. Kezilahabi)
• Dramat (Ebrahim Hussein, Penina Muhando Mlama)
• Współczesne pieśni taarab, hiphop etc.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Znajomość języka suahili nie jest konieczna, ale wymagana jest znajomość języka angielskiego w stopniu umożliwiającym swobodne czytanie zaleconych tekstów.

Efekty kształcenia

Student ma podstawową wiedzę o literaturze suahili (K_W05); zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji wytworów kultury właściwych dla rodzimej tradycji regionu (K_W19); umie porównać zależności między wybranymi tekstami literackimi a zagadnieniami tradycji i współczesności (K_U07); ma świadomość odmienności kulturowej i jej źródeł obyczajowych i historycznych oraz jej znaczenia dla rozumienia współczesnego świata (K_K07)

Kryteria oceniania

- obecność i aktywność na zajęciach po przeczytaniu umówionej lektury
- referat przedstawiający wybrany artykuł/rozdział książki
- ustna prezentacja i notatka n. t. wybranego zagadnienia

Praktyki zawodowe

brak

Literatura

Wybrane artykuły oraz rozdziały z książek:

Abakari, Salim bin. 1997. „Suahilijczyk w XIX wiecznej Rosji. Moja podróż do Rosji i na Syberię (Safari yangu ya Urusi na Siberia)”. Przekład z języka suahili, opracowanie i i wstęp: Marek Pawełczak. Afryka 5: 69-75.
Abakari, Salim bin. 2002. „Suahilijczyk w XIX wiecznej Rosji. Moja podróż do Rosji i na Syberię (Safari yangu ya Urusi na Siberia)”. Część 2. Przekład z języka suahili, opracowanie i i wstęp: Marek Pawełczak. Afryka 14: 45-66.
Abdulaziz, Mohmed H. 1979. Muyaka. 19th Century Swahili Popular Poetry. Nairobi: Kenya Literature Bureau.
Ajjemy (L’Ajjemy), Abdallah bin Hemedi. 1962. Habari za Wakilindi. Opracowanie i tłumaczenie na angielski: J. W. T. Allen. Dar es Salaam/Nairobi/Kampala: East African Literature Bureau.
Allen, J. W. T. (red.). 1981. The Customs of the Swahili People: The Desturi za Waswahili of Mtoro Bin Mwinyi Bakari. Berkeley: University of California Press.
Bertoncini-Zúbková, E., Gromov, M., Khamis S., Wamitila, K. 2009. Outline of Swahili Literature. Leiden: Brill.
Freeman-Grenville, G. S. P. (red.). 1962. The East African Coast. Selected Documents from the First to the Earlier Nineteenth Century. Oxford: Clarendon Press.
Hamed bin Muhammed el Murjebi, 1974. Maisha ya Hamed bin Muhammed el-Murjebi yaani Tippu Tip kwa maneno yake mwenyewe. Opracowanie i tłumaczenie: Wilfred H. Whiteley. Kampala/ Nairobi/ Dar es Salaam: East African Literature Bureau.
Harries, L. 1962. Swahili Poetry. Oxford: Oxford University Press.
Knappert, J. 1979. Four Centuries of Swahili Verse: A Literary History and Anthology. London: Heinemann.
Knappert, J. 1983. Epic Poetry in Swahili and other African Languages. Leiden: E. J. Brill.
Kraska-Szlenk, I. 2016. Opowieści na werandzie. Wybór z literatury suahili XIX wieku, Warszawa: Elipsa.
Kraska-Szlenk, I. 2015 (red.). Nipe kalamu: Odsłony dawnej literatury suahili. Warszawa: Elipsa.
Krzywicki J. 2002. Wprowadzenie do imaginarium literatury afrykańskiej Dialog, Warszawa.
Middleton, John. 1992. The World of the Swahili. Mercantile Civilization. New Haven/London.
Mazrui, Alamin. 2007. Swahili beyond the boundaries. Literature, Language, and Indentity.
Miehe, Gudrun (red.) i Liyongo Working Group. 2006. Nyimbo za Liongo. Liongo Songs: Poems Attributed to Fumo Liongo. Dar es Salaam: Taasisi ya Uchunguzi wa Kiswahili, Uniwersytet Dar es Salaam.
Mugane, John M. 2015. The Story of Swahili. Athens, Ohio: Ohio University Press.
Athens, Ohio: Ohio University Press.
Njozi, Hamza Mustafa. 1999. „Critical artistry in Utenzi wa Shufaka”. Nordic Journal of African Studies 8/1: 117-129.
Ohly, R. 1972. Literatura suahili. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Ohly, R. 1981. Agressive prose. Dar es Salaam: Institute of Kiswahili Research.
Ohly, R. 1985. „Literature in Swahili”. W: W. B. Andrzejewski, S. Piłaszewicz i W. Tyloch (red.), Literatures in African Languages: Theoretical Issues and Sample Surveys. Warszawa: Wiedza Powszechna. 460-492.
Rollins, Jack, D. 1983. A History of Swahili Prose : From Earliest Times to the End of the Nineteenth Century. Leiden: E.J. Brill.
Rzewuski, E. Azania zamani: Mity, legendy i tradycje ludów Afryki Wschodniej. Warszawa: Iskry.
Scheven, Albert. 1981. Swahili Proverbs. Waszyngton: University Press of America.
Steere, Edward. 1870. Swahili Tales as Told by the Natives of Zanzibar. Londyn: Bell and Dadly.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3600-AF-WLS-OG w USOSweb